Με την επιβολή των lockdown, την απαγόρευση των μετακινήσεων και την απορρέουσα μείωση του τουρισμού, οι ρυθμιστικές αρχές πολλών ευρωπαϊκών τουριστικών προορισμών βρήκαν την ευκαιρία να αλλάξουν την εικόνα των όμορφων πόλεών τους.
«Λάθος τουρίστες»
«Συναντηθήκαμε με αντιπροσώπους του Αμστερνταμ, της Βαρκελώνης, και της Φλωρεντίας, μεταξύ άλλων, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ολοι θέλαμε να προβούμε στις ίδιες αλλαγές», ανέφερε η Hana Třeštíková, υπεύθυνη τουρισμού της Πράγας. «Πριν την πανδημία ο υπερβολικός αριθμός των τουριστών είχε γίνει μεγάλο πρόβλημα. Ο κορωνοϊός μας έδωσε την ευκαιρία να προχωρήσουμε σε μερικές αλλαγές όσον αφορά τον τύπο τουρισμού που θέλουμε να προωθήσουμε».
Μέχρι πρότινος, η μαριχουάνα και η νόμιμη πορνεία στο Άμστερνταμ, οι μπυραρίες της Πράγας και οι παραλίες της Βαρκελώνης συνέθεταν μια εικόνα ασύδοτης συμπεριφοράς και έπλητταν την εικόνα των ιστορικών αυτών πόλεων.
Για παράδειγμα, το Red Light District του Αμστερνταμ με το εμπόριο σαρκός, τα coffee bars με τη μεγάλη γκάμα ποικιλιών μαριχουάνας, τα μπαρ με την άφθονη μπύρα και τα κλαμπ με τη δυνατή μουσική προσέλκυε… συγκεκριμένους επισκέπτες που ήθελαν να ξεσπάσουν.
Η Geerte Udo, επικεφαλής της amsterdam&partners αναφέρει: «Προσελκύουμε τους λάθος τουρίστες. Οταν άδειασε το Άμστερνταμ, το ιστορικό κέντρο της πόλης το οποίο αποτελεί και μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO ανέδειξε την πραγματική του ομορφιά. Μοιάζει μαγικό, σαν θεατρική σκηνή».
Η πανδημία έφερε στο προσκήνιο τη μεγάλη οικονομική σημασία των τουριστών. Περίπου το 13% της οικονομίας της Βαρκελώνης και το 11% της οικονομίας του Άμστερνταμ είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον τουρισμό. Παρ’ όλα αυτά πολλοί, όπως η Lénia Marques του Erasmus University του Ρότερνταμ και η Hana Třeštíková αναρωτιούνται για την ποιότητα των τουριστών. Το ίδιο πρόβλημα του ιστορικού κέντρου του Άμστερνταμ αντιμετωπίζει και η Πράγμα, η οποία «γέμιζε» με ορδές επισκεπτών.
Η μετάλλαξη του είδους τουρισμού μιας πόλης, όμως, δεν είναι εύκολη. «Οι φθηνές πτήσεις, τα φθηνά Airbnb και η τιμή της τσεχικής μπύρας μπορούν να αλλάξουν μόνο σε εθνικό επίπεδο», σύμφωνα με την Třeštíková.
Στη Βαρκελώνη, ο υπεύθυνος τουρισμού της πόλης Xavier Marcé, ανέφερε πως «θέλουμε να απομακρυνθούμε από την εικόνα της Βαρκελώνης όπως την ξέρουν πολλοί. Δεν έχουμε μόνο τις παραλίες. Οταν επισκέπτομαι τη Νέα Υόρκη, κάνω ό,τι κάνουν και οι Νεοϋορκέζοι. Θέλουμε κι εμείς να προωθήσουμε τον τουρισμό επισκεπτών που ενδιαφέρονται για την κουλτούρα ή τις επιστήμες μας. Θέλουμε να έχουν επαφή με τους πολίτες και την ιστορία της Βαρκελώνης».
Ο ίδιος υπογράμμισε πως «πάγωσε» και την αδειοδότηση νέων Airbnb έτσι ώστε να περιορίσει τον υπερβολικό τουρισμό. «Η Airbnb διαφημίζει διαμερίσματα αλλά δεν ελέγχουν τη νομιμότητα των διαμερισμάτων αυτών». Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος της Airbnb, Andreu Castellano, υπογράμμισε πως «συνεργαζόμαστε στενά με τις αρχές της Βαρκελώνης. Από το 2018 έχουμε αποσύρει 7.000 ακίνητα που δεν τηρούσαν τους κανονισμούς από την ιστοσελίδα μας».
Διαφήμιση, τεχνολογία και φόροι
Για όσες πόλεις θέλουν να προωθήσουν ένα νέο αφήγημα, αναγκαία είναι και η αντίστοιχη διαφημιστική καμπάνια. Το Άμστερνταμ έχει ήδη λανσάρει τέτοιο πρόγραμμα «προσέλκυσης συγκεκριμένου γκρουπ τουριστών» ύψους 160.000 ευρώ. Στην Πράγα, η πρόσφατη καμπάνια «Prague Unlocked» είχε καταφέρει να προσελκύσει υψηλότερα από τα συνηθισμένα ποσοστά Τσέχων επισκεπτών.
Τόσο στο Άμστερνταμ όσο και στη Βαρκελώνη, έχουν γιγαντωθεί οι προσπάθειες για αύξηση των τιμών. Ο Udo ασκεί πιέσεις στην ολλανδική κυβέρνηση για αύξηση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων προς την πρωτεύουσα, ενώ στη Βαρκελώνη οι ρυθμιστικές αρχές εισήγαγαν νέο φόρο διαμονής σε τουριστικά καταλύματα.
Το Άμστερνταμ χρησιμοποιεί και την τεχνολογία για τον υπολογισμό του τουρισμού, ιχνηλατώντας το πλήθος των κινητών τηλεφώνων της πόλης σε περίπτωση ανάγκης περιορισμού των επισκεπτών, σύμφωνα με τη Marques του Erasmus University. «Εάν κάποιες περιοχές επιδεικνύουν υπερπληθυσμό, οι επισκέπτες θα λαμβάνουν μηνύματα στο κινητό με προσφορές για ατραξιόν σε διαφορετικά μέρη της πόλης. Αν υπάρξει γενικευμένος υπερπληθυσμός, τότε θα δοθεί εντολή να απαγορευτεί η είσοδος περισσότερων επισκεπτών».
Ολα αυτά, μεν, αποτελούν πιθανές λύσεις, αλλά οι υπεύθυνοι του τουρισμού φαίνεται πως έχουν πραγματικά «λογαριάσει χωρίς τον ξενοδόχο».
«Δεν μπορούμε να πούμε ξαφνικά σε μια ολόκληρη βιομηχανία πως θα έχουμε τους μισούς τουρίστες από εδώ και στο εξής», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Marcé. «Πρέπει να υπάρξει συμφωνία».
