Η Ελλάδα κατέχει ηγετική θέση σε πολλούς κλάδους τροφίμων και ποτών στις αλβανικές εισαγωγές, ενώ διατηρεί σημαντική παρουσία σε διάφορες κατηγορίες προϊόντων, όπως αργίλιο, σίδηρο και χάλυβα, πλαστικές ύλες και τεχνουργήματα, χαρτί και χαρτόνια, δομικά υλικά, μηχανές-συσκευές και εξαρτήματα και άλλα.
Αυτό αναφέρεται στον «Οδηγό Επιχειρείν για την Αλβανία 2020» του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στα Τίρανα, ενώ ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω κατηγορίες, στις οποίες, είτε υπάρχει σημαντική παρουσία ελληνικών προϊόντων, είτε προοπτικές για περαιτέρω δραστηριοποίηση από μέρος των ελληνικών επιχειρήσεων:
Κλάδος Τροφίμων και Ποτών
Τα ελληνικά προϊόντα του κλάδου τροφίμων και ποτών κατέχουν σημαντική θέση στην αλβανική αγορά. Ειδικότερα, οι επιμέρους κατηγορίες προϊόντων, στις οποίες σημειώνονται οι καλύτερες επιδόσεις, είναι: τα νωπά φρούτα και λαχανικά, παρασκευάσματα λαχανικών, νωπά ψάρια, τα ζωντανά χοιροειδή και πουλερικά, μπύρα, τα εσπεριδοειδή και τα καπνά.
Η συνολική αξία των εισαγόμενων προϊόντων στη κατηγορία «τρόφιμα, ποτά, καπνά» στην Αλβανία κατά το 2019, ανήλθε σε περίπου 890 εκατ. ευρώ, ήτοι 17% επί του συνόλου των αλβανικών εισαγωγών. Η αξία των ελληνικών εξαγωγών τροφίμων και ποτών ήταν περίπου 127 εκατ. ευρώ και μερίδιο 13,5% επί του συνόλου των αλβανικών εισαγωγών στα συγκεκριμένα προϊόντα.
Τις συνολικές αλβανικές εισαγωγές αγρο-διατροφικών προϊόντων, μοιράζονται κυρίως Ιταλία (18%) και Ελλάδα (14%), ενώ ακολουθούν, με μικρότερα μερίδια, Σερβία (7%), Ρωσία (5,5%), Τουρκία (5%), Γερμανία και Πολωνία με μερίδια της τάξεως του 4,5% και Βραζιλία με 4%.
Τα τυριά, αν και κύρια εξαγώγιμα ελληνικά, καταλαμβάνουν μόνο το 8% των εισαγόμενων προϊόντων, με βασικούς ανταγωνιστές τη Γερμανία (35%) και την Ιταλία (32%).
Στην αγορά κρασιού κυριαρχεί η Ιταλία (75%), ενώ ο ανταγωνισμός με τα ιταλικά κρασιά είναι ιδιαίτερα έντονος, τόσο λόγω των τιμών, όσο και της εμπέδωσής τους στη συνείδηση του Αλβανού καταναλωτή, ως προϊόντων υψηλής ποιότητας και «life style». Κατά συνέπεια, η διείσδυση ελληνικών κρασιών προϋποθέτει στοχευμένες δράσεις προώθησης και προβολής.
Η εισαγωγή ελληνικών κρασιών στην Αλβανία πραγματοποιείται κυρίως, από δύο μεγάλες ελληνικές ή ομογενειακές επιχειρήσεις. Η σημαντική μείωση των εισαγωγών των ελληνικών κρασιών από το 2016 και έπειτα, οφείλεται, μεταξύ άλλων, και στη μεταβίβαση της ελληνικών συμφερόντων αλυσίδας CARREFOUR από τον όμιλο Μαρινόπουλο στον αλβανικό Όμιλο Balfin, η οποία επηρέασε γενικότερα τις ελληνικές εισαγωγές τροφίμων στην Αλβανία.
Ωστόσο, ελληνικές εξαγωγές μπύρας ανήλθαν σε 8,71 εκατ. ευρώ και κατέλαβαν την 1η θέση της σχετικής κατηγορίας με 37% μερίδιο στις αλβανικές εισαγωγές, ακολουθούμενες από τις ιταλικές και γερμανικές εισαγωγές με 24% και 17%, αντίστοιχα. Το 88% του εισαγόμενου ελαιόλαδου (κωδ. Σ.Ο. 1509) προέρχεται από δύο χώρες: την Ιταλία (59,7%) και την Ελλάδα (28,5%). Η Ελλάδα κυριαρχεί στις μαργαρίνες (κωδ. Σ.Ο. 1517) με ποσοστό 90,36% και έχει σημαντικά μερίδια και στα άλλα λίπη και έλαια. \
Πάντως, ανεξάρτητα από τη δυναμική παρουσία των ελληνικών αγροδιατροφικών προϊόντων στην αλβανική αγορά, θα πρέπει να σημειωθεί και η ενίσχυση της γεωργίας ως τομέα προτεραιότητας της αλβανικής κυβέρνησης, με αυξανόμενη συμμετοχή στο ΑΕΠ της χώρας και σημαντική συμβολή στην απασχόληση και τις αλβανικές εξαγωγές.
Συνεπώς, εκτός των καλών επιδόσεων των ελληνικών εξαγωγών, διαγράφονται περιθώρια για περαιτέρω διμερή συνεργασία σε τομείς συναφών υπηρεσιών, όπως μεταφορά τεχνογνωσίας σε σύγχρονες καλλιεργητικές μεθόδους, τη χρήση εφαρμογών πληροφορικής στον αγροτικό τομέα, την φυτοπροστασία και την ολοκληρωμένη διαχείριση των καλλιεργειών, τις διαπιστευμένες αναλύσεις ως εργαλείο ανάπτυξης της σύγχρονης γεωργικής παραγωγής κά.
Επίσης, η δυνατότητα ανάπτυξης συμπληρωματικών καλλιεργειών θα μπορούσε να είναι αμοιβαία επωφελής για την Ελλάδα και την Αλβανία, όπως για παράδειγμα, η καλλιέργεια γεωργικών προϊόντων στην Αλβανία, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πρώτες ύλες για την παραγωγή ζωοτροφών στην Ελλάδα. Θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί η δυνατότητα συμπαραγωγής προϊόντων μέσω μεικτών επιχειρήσεων (joint ventures), προκειμένου τα προϊόντα αυτά να διεισδύσουν σε μεγαλύτερες αγορές τις οποίες αδυνατεί να καλύψει, λόγω μεγέθους από μόνη της η ελληνική παραγωγή.
Πρώτες ύλες και χημικά προϊόντα
Ισχυρή είναι η παρουσία των ελληνικών εισαγόμενων προϊόντων των κατηγοριών Σ.Ο. 25 – 29, εκτός των ορυκτών καυσίμων (27). Η Αλβανία προμηθεύεται από την Ελλάδα αρκετούς κωδικούς, σε επίπεδο 4ψήφιας ανάλυσης, αποκλειστικά (100%), σχεδόν αποκλειστικά (75% και άνω) ή κατά σημαντικό ποσοστό (20% και άνω). Η συνολική αξία των αλβανικών εισαγωγών των ανωτέρω κατηγοριών προϊόντων (Σ.Ο. 25, 26, 28, 29), το 2018 ανήλθε σε 58,8 εκατ. ευρώ, (59,4 εκατ. ευρώ το 2017), έτσι ώστε, η Ελλάδα να καταλάβει τη 2η θέση (9,1 εκατ. ευρώ και 15,5%) μετά την Ιταλία (28,8%). Το υπόλοιπο 77% της αλβανικής αγοράς καταλαμβάνουν οι: Κίνα (10,2%), Τουρκία (8,6%), και Β. Μακεδονία (8,2%).
Από το σύνολο των ανωτέρω εισαγωγών, τα υδραυλικά τσιμέντα (2523 – clinkers), διεθνώς από τα κυριότερα εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα, αποτελούν το 28% των αλβανικών εισαγωγών με 12 εκατ. ευρώ. Η Αλβανία προμηθεύεται υδραυλικά τσιμέντα κατά βάση από τρείς χώρες: Ιταλία (61%), Τουρκία (20%) και Ελλάδα (18%). Στην Αλβανία δραστηριοποιείται η Εταιρεία ελληνικών συμφερόντων ΑΝΤΕΑ (Όμιλος ΤΙΤΑΝ), με σημαντική παραγωγή, η οποία εξυπηρετεί όχι μόνο την εγχώρια αγορά, αλλά και τις εξαγωγές clinker και τσιμέντου στην Αίγυπτο, το Μαυροβούνιο, τη Λιβύη και την Ιταλία.
Φαρμακευτικά προϊόντα
Τα φαρμακευτικά προϊόντα (ΣΟ 30), κατέχουν σημαντική θέση στις αλβανικές εισαγωγές με συνολική αξία, το 2019, 195 εκατ. ευρώ, ήτοι το 3,74% του συνόλου των εισαγωγών. Η αξία των ελληνικών εξαγωγών ανήλθε σε περίπου 10,87 εκατ. ευρώ και μερίδιο 5,5% επί της συνολικής αξίας εισαγόμενων φαρμακευτικών προϊόντων, έτσι ώστε η Ελλάδα να αποτελέσει τον 7ο κυριότερο προμηθευτή της χώρας. Κύριες χώρες προέλευσης των φαρμακευτικών προϊόντων στην Αλβανία το 2018 ήταν: Ιταλία (13%), Γερμανία (13%), Τουρκία (11,8%), Ελβετία (11,5%), Σλοβενία (8%), και Γαλλία (7,5%).
Επισημαίνεται ότι η αλλαγή της νομοθεσίας στις αρχές του 2015, όσον αφορά την εισαγωγή των φαρμάκων στην Αλβανία, επηρέασε τις ελληνικές εξαγωγές, προκαλώντας διακυμάνσεις την τριετία 2014-2016. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της διαδικασίας εγγραφής στον κατάλογο εισαγόμενων φαρμάκων, η εφαρμογή νέας μεθοδολογίας για την τιμολόγηση των φαρμακευτικών προϊόντων, από 1.1.2015, δημιούργησε εμπόδιο για συγκεκριμένες κατηγορίες φαρμάκων, ιδίως δε για εδραιωμένα προϊόντα που διατίθενται επί δεκαετίες στη χώρα προέλευσης. Η νέα μεθοδολογία προβλέπει τη σύγκριση με τις τιμές διάθεσης των προϊόντων αυτών στις χώρες προέλευσης, μη λαμβάνοντας υπόψη τα κόστη προώθησης σε μια νέα αγορά, γεγονός, που καθιστά ασύμφορες για τις επιχειρήσεις τις εν λόγω εξαγωγές στην Αλβανία.
Δεδομένου ότι στην Αλβανία δραστηριοποιούνται επιχειρήσεις στον τομέα της υγείας, όπου απασχολούνται αρκετοί Έλληνες γιατροί, εκτιμάται ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης του μεριδίου των ελληνικών φαρμακευτικών προϊόντων στην αλβανική αγορά.
Δομικά υλικά
Όπως αναφέρεται στον Οδηγό, μελετώντας τον κατάλογο που περιλαμβάνει την 4ψήφια ανάλυση στατιστικών στοιχείων των αλβανικών εισαγωγών, καθίσταται εμφανές ότι τα ελληνικά δομικά υλικά κατέχουν σημαντικό μερίδιο στο σύνολο των εισαγόμενων προϊόντων στην Αλβανία.
Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι, στην διψήφια κατηγορία 39 Πλαστικά και τεχνουργήματα από πλαστικές ύλες, οι ελληνικές εξαγωγές το 2019 ανήλθαν σε 20,83 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 16,3% έναντι 2018. Η Ελλάδα καταλαμβάνει τη 2η θέση στην εν λόγω κατηγορία, με 1η την Ιταλία με 54,37 εκατ. ευρώ, 3η την Κίνα με 20,22 εκατ. ευρώ , 4η την Τουρκία με 19,61 εκατ. ευρώ και 5η τη Γερμανία με 14,91 εκατ. ευρώ.
Κυριότερη υποκατηγορία των ελληνικών εξαγωγών είναι η 3923 «Είδη μεταφοράς ή συσκευασίας, από πλαστικές ύλες. Πώματα, καπάκια» με εξαγωγές αξίας 6,65 εκατ. ευρώ. Ακολουθούν οι τετραψήφιες 3920 «Άλλες πλάκες, φύλλα, μεμβράνες, ταινίες από πλαστικές ύλες» με 3,33 εκατ. ευρώ, η 3921 «Άλλες πλάκες, φύλλα, μεμβράνες, ταινίες και λουρίδες από πλαστικές ύλες» με 3,04 εκατ. ευρώ, και η 3917 «Σωλήνες κάθε είδους και τα εξαρτήματά τους από πλαστικές ύλες» με 1,32 εκατ. ευρώ.
Αναφορικά με την κατηγορία 32 «Δεψικά και βαφικά εκχυλίσματα, χρώματα επίχρυσης και βερνίκια» με αξία 10,07 εκατ. ευρώ το 2019 (+6,9% έναντι 2018), οι ελληνικές εξαγωγές κυριαρχούν επί των συνολικών στην Αλβανία, ενώ ακολουθούν οι εισαγωγές από την Ιταλία αξίας 9,37 εκατ. ευρώ και από την Τουρκία, με 2,66 εκατ. ευρώ. Κυριότερη υποκατηγορία στις ελληνικές εξαγωγές είναι η 3209 «Χρώματα επίχρισης και βερνίκια με βάση συνθετικά πολυμερή ή τροποποιημένα φυσικά πολυμερή» με 5,26 εκατ. ευρώ και ακολουθεί η 3208 «Χρώματα επίχρισης και βερνίκια με βάση συνθετικά πολυμερή ή τροποποιημένα φυσικά πολυμερή» με 1,93 εκατ. ευρώ. Ακολουθούν οι: 3214 «Στόκος υαλουργών, κονίες ρητίνης και άλλες μαστίχες (στόκοι)» με 1,09 εκατ. ευρώ και 3204 «Χρωστικές ύλες συνθετικές οργανικές καθορισμένης χημικής σύστασης» με 530 χιλ. ευρώ.
Επίσης, σημαντική θέση έχουν τα ελληνικά προϊόντα σιδήρου και χάλυβα (ΣΟ 72 & 73) και αργιλίου (ΣΟ. 76), όπου σε αρκετούς 4ψήφιους κωδικούς τα ελληνικά προϊόντα είτε έχουν ηγετική θέση, είτε σημαντικά μερίδια επί των αντίστοιχων συνολικών αλβανικών εισαγωγών.
Η 2η κυριότερη κατηγορία των ελληνικών εξαγόμενων προϊόντων είναι η 72 «Σίδηρος και χάλυβας», όπου η Ελλάδα αποτελεί τον 2ο σημαντικότερο προμηθευτή της Αλβανίας με εξαγωγές ύψους 31,88 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 1,02% έναντι 2018.
Πρώτος προμηθευτής της Αλβανίας είναι η Τουρκία, με εξαγωγές ύψους με 43,65 εκατ. ευρώ, ενώ στην 3η θέση βρίσκεται η Τυνησία με 25,53 εκατ. ευρώ και στην 4η η Β. Μακεδονία με 19,44 εκατ. ευρώ.
Κυριότερη τετραψήφια υποκατηγορία στις ελληνικές εξαγωγές ήταν οι 7214 «Ράβδοι από σίδηρο ή από χάλυβες» με 20,62 εκατ. ευρώ και ακολουθεί στη 2η θέση η «7210 Πλατέα προϊόντα έλασης, από σίδηρο ή από όχι σε κράμα χάλυβες, με πλάτος 600 mm ή περισσότερο, επιστρωμένα με άλλο μέταλλο» με 3,21 εκατ. ευρώ. Οι εξαγωγές της 7216 «Είδη με καθορισμένη μορφή από σίδηρο σε κράμα χάλυβες» ανήλθαν σε 2,93 εκατ. ευρώ, της 7217 «Σύρματα από σίδηρο σε κράμα χάλυβες» σε Euro1,38 εκατ. και η 7208 «Κατασκευές και μέρη από χυτοσίδηρο, σίδηρο ή χάλυβα λαμαρίνες, ράβδοι, σωλήνες» ακολουθεί με 1 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, οι ελληνικές εξαγωγές της διψήφιας κατηγορίας 76 «Αλουμίνιο και τεχνουργήματα από αργίλιο» ανήλθαν σε 10,89 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση 0,81% έναντι 2018 και κατέλαβαν τη 2η θέση στις κυριότερες εισαγωγικές χώρες. Την 1η θέση κατέλαβε η Ιταλία με 13,67 εκατ. ευρώ, την 3η η Τουρκία με 7,58 εκατ. ευρώ και την 4η η Κίνα με 6,79 εκατ. ευρώ.
Οι ελληνικές εξαγωγές της κατηγορίας 7601 «Αργίλιο» διαμορφώθηκαν σε 5 εκατ. ευρώ ενώ ακολουθούν οι: 7604 «Ράβδοι και είδη καθορισμένης μορφής από αργίλιο» με 2,95 εκατ. ευρώ, 7612 «Δεξαμενές, βαρέλια, τύμπανα, μπιτόνια, κουτιά και παρόμοια δοχεία, από αργίλιο» με 1,90 εκατ. ευρώ και 7610 «Φύλλα και ταινίες, λεπτά, από αργίλιο με πάχος που δεν υπερβαίνει τα 0,2 mm» με 730 χιλ. ευρώ.
Τέλος, υποχώρηση 38,82% σημείωσαν το 2019 οι ελληνικές εξαγωγές της κατηγορία 73 «Είδη από σίδηρο ή χάλυβα» και διαμορφώθηκαν στα 9,84 εκατ. ευρώ.
Κυριότερη υποκατηγορία είναι η 7308 «Κατασκευές και μέρη από χυτοσίδηρο, σίδηρο ή χάλυβα, λαμαρίνες, ράβδοι, είδη με καθορισμένη μορφή, σωλήνες» με 5,80 εκατ. ευρώ, ενώ ακολουθεί η 7306 «Άλλοι σωλήνες κάθε είδους από σίδηρο ή χάλυβα» με 620 χιλ. ευρώ. Η Ιταλία με εξαγωγές 44 εκατ. ευρώ ηγείται της συγκεκριμένης κατηγορίας, ακολουθούμενη από την Κίνα με 33,51 εκατ. ευρώ με την Τουρκία στην 3η θέση (14,54 εκατ. ευρώ) και τη Ελλάδα στην 4η θέση.
Κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα
Τα προϊόντα της κατηγορίας των κλωστοϋφαντουργικών (ΣΟ 61, 62, 63) κατατάσσονται στις πρώτες 10 θέσεις ως προς την αξία των αλβανικών εισαγωγών, με συνολική αξία 297 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε περισσότερο από το 5%. Οι κυριότεροι προμηθευτές της Αλβανίας, εκτός από την Ελλάδα, είναι η Ιταλία με 117,7 εκατ. ευρώ (39,6% των συνολικών εισαγωγών), η Τουρκία με 80,7 εκατ. ευρώ (27,2%) και η Κίνα με 42,3 εκατ. ευρώ (14,2%).
Οι ελληνικές επιχειρήσεις έτοιμου επώνυμου ενδύματος θα μπορούσαν να εξετάσουν τις δυνατότητες περαιτέρω συνεργασίας με αλβανικές επιχειρήσεις στον τομέα του φασόν, δεδομένου ότι η επεξεργασία ενδυμάτων για λογαριασμό τρίτων στην Αλβανία είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη, λόγω χαμηλού εργατικού κόστους. Πρόκειται για έναν παραδοσιακά σημαντικό κλάδο της αλβανικής οικονομίας, με περισσότερο από 20 χρόνια εμπειρίας, καθώς μετά τον οικονομικό μετασχηματισμό στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η εγχώρια κλωστοϋφαντουργία επικεντρώθηκε στην παραγωγή φασόν για λογαριασμό σημαντικών εταιρειών της Δυτ. Ευρώπης, υπό καθεστώς ενεργητικής τελειοποίησης.
Λέβητες, μηχανές, συσκευές, εξαρτήματα
Οι συνολικές αλβανικές εισαγωγές των κατηγοριών 2ψήφιας ανάλυσης ΣΟ 84 και 85, το 2019 ανήλθαν σε περίπου 780 εκατ. ευρώ.
Οι εν λόγω εισαγωγές, οι οποίες κατατάσσονται στις τρεις πρώτες θέσεις των αλβανικών εισαγωγών, αντιστοιχούν στο 15% της συνολικής αξίας των εισαγωγών στην Αλβανία. Το 27% των εισαγωγών των δύο κατηγοριών προέρχεται από την Ιταλία, το 21% από την Κίνα, ενώ άλλοι κύριοι προμηθευτές είναι η Γερμανία (6%) και η Τουρκία (7%). ΗΠΑ, Ελλάδα και Γαλλία ακολουθούν με μερίδιο 3% περίπου η καθεμία.
Παρά το χαμηλό μερίδιο της Ελλάδος σε αυτές τις κατηγορίες, συγκριτικά με τους κυριότερους προμηθευτές της Αλβανίας, επισημαίνεται ότι ο κωδικός ΣΟ 84 «Λέβητες, μηχανές και συσκευές» κατατάσσεται στην 9η θέση ως προς τη συνολική αξία των ελληνικών εισαγόμενων προϊόντων στην Αλβανία, με 16 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 3,4% έναντι 2018. Σημαντικότερες υποκατηγορίες είναι η 8419 «Συσκευές και διατάξεις, θερμαντήρες νερού μη ηλεκτρικοί, στιγμιαίας θέρμανσης» με 2,62 εκατ. ευρώ, η 8431 «Μέρη που προορίζονται για μηχανές» με 1,28 εκατ. ευρώ, η 8415 «Μηχανές τεχνητού κλίματος για μεταβολή της θερμοκρασίας και της υγρασίας», με 1,019 εκατ. ευρώ και η 8403 «Λέβητες για κεντρική θέρμανση» με 980 χιλ. ευρώ.
