Εθνικό σχέδιο αναδάσωσης (αρχομένης με 165 χιλιάδες στρέμματα στην Πάρνηθα), ανακατασκευή πυροσβεστικών αεροσκαφών τύπου Canadair, προμήθεια αεροσκαφών Air Tractor AT-802F, ελικόπτερα, drones για μη επανδρωμένες πτήσεις επιτήρησης ή και αναδάσωσης δύσβατων περιοχών, υπογειοποίηση καλωδίων ρεύματος στα δάση, προμήθεια οχημάτων πυρόσβεσης και καθαρισμού δασικών εκτάσεων, νέα συστήματα πρόληψης και έγκαιρης προειδοποίησης πυρκαγιών και καταστροφών, είναι μερικές μόνο από τις δεκάδες αλλαγές και παρεμβάσεις που ξεκινούν άμεσα από φέτος και θα χρηματοδοτηθούν με περισσότερα από 1 δισ. ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.
Αρχές της ερχόμενης εβδομάδος έρχονται τα πρώτα 4 δισ. από την ΕΕ η οποία ενέκρινε και θα χρηματοδοτήσει το τεράστιο επενδυτικό σχέδιο για τη χώρα μας, με έργα που θα χρειάζονταν δεκαετίες για να τα δει η χώρα στην πρόληψη και καταπολέμηση των πυρκαγιών.
Το κόστος επένδυσης φτάνει στα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ (με ΦΠΑ) και πρώτη φορά στα χρονικά η Ελλάδα δαπανά τόσα για πρόληψη των πυρκαγιών. Το ποσό συγκρίνεται άμεσα με το 1,1 δισ. ευρώ που κόστισε η αποκατάσταση και στήριξη περιοχών και πληγέντων από φυσικές καταστροφές από τον Ιανουάριο του 2020 έως σήμερα. Από τα 1,1 δισ. όμως το 1 δισ. δόθηκε για επούλωση πληγών, ενώ μόλις 45 εκατομμύρια αφορούσαν προληπτικές δαπάνες δασοπροστασίας (πχ 15 εκατ. για δαπάνες καθαρισμού δασών και απομάκρυνση εύφλεκτων υλικών, 3 εκατ. ευρώ για την λειτουργία του “112” και τα υπόλοιπα για διάνοιξη αντιπυρικών ζωών, προμήθεια υδατοδεξαμενών, προμήθεια ερπυστριών, μίσθωση 11 αεροσκαφών δασοπυρόσβεσης, κάλυψη υπερωριακής απασχόλησης του Πυροσβεστικού Σώματος κλπ).
Αλλάζουν τα πάντα
Αναλυτικά το Σχέδιο Ανάκαμψης προβλέπει, κοστολογημένα, συγκεκριμένα έργα και μέτρα:
1. Εναέρια μέσα για τη διαχείριση κρίσεων
Η επένδυση θα ολοκληρωθεί το 2025 και το συνολικό κόστος είναι 129 εκατομμύρια ευρώ (160 δισ. με τον ΦΠΑ):
- Μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα – UAV (Drones) για αεροπορική επιτήρηση: κόστος 2,5 εκατ. ευρώ.
- Ανακατασκευή – αναβάθμιση – εκσυγχρονισμός τουλάχιστον 7 αεροσκαφών από τα γερασμένα Canadair. Θα εξελιχθούν έτσι από τύπου CL415 σε CL515: κόστος 29 εκατ. ευρώ.
- Αγορά 2 ελικοπτέρων βαρέων ανελκυστήρων Sikorsky/ Erickson S-64 Skycrane: 46 εκατ. ευρώ
- Αγορά 1 ελικοπτέρου για τη μεταφορά της ομάδας διαχείρισης περιστατικών της ΓΓΠΠ: 13,5 εκατ. ευρώ
- Αγορά 11 αμφίβιων πυροσβεστικών αεροσκαφών τύπου Air Tractor για το νησιωτικό σύμπλεγμα: 35 εκατ. ευρώ
- Αναβάθμιση – εκσυγχρονισμός 2 Super Puma: 3 εκατ. ευρώ.
2. Αγορά πυροσβεστικών οχημάτων και οχημάτων για έργα πρόληψης:
Τουλάχιστον 100 εκατομμύρια ευρώ (συν ΦΠΑ) θα διατεθούν για να αγοραστούν:
- πυροσβεστικά οχήματα
- βυτιοφόρα
- γερανοί
- μοτοσυκλέτες
- οχήματα μεταφοράς επιβατών – βαν
- φορτηγά, κλαρκ και βαρέα φορτηγά
- οχήματα με τηλεχειρισμό
- βυτιοφόρα καυσίμων
- βυτιοφόρα νερού
- βαριά οχήματα διάσωσης
- πυροσβεστικές μοτοσικλέτες
Ο κατάλογος των απαιτούμενων οχημάτων και μηχανημάτων έχει καθοριστεί από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ), με βάση τις ανάγκες της Πυροσβεστικής, των Περιφερειών και των Δήμων.
• Οχήματα τζιπ 4×4, 1,25 -1,5 τόνου το καθένα
• Φορτηγά 4Χ4 και ειδικά οχήματα, 10 -12 τόνων το καθένα
• Λεωφορεία (μίνι λεωφορείο 20 – 22 θέσεων) & πούλμαν (50 θέσεις.)
Μετά τον προσδιορισμό των αναγκών, θα καθοριστεί ο ακριβής αριθμός των απαιτούμενων οχημάτων και η ΓΓΠΠ θα προχωρήσει στην αγορά.
3. Υπογειοποίηση ή αλλαγή διαδρομής εναέριων γραμμών ρεύματος:
Το μέτρο θα μειώσει τον κίνδυνο πυρκαγιάς και θα κοστίσει 133,3 εκατ. ευρώ. Αφορά υπογειοποίηση δικτύων στα δάση αλλά και στο κέντρο πόλεων και σε οικισμούς ιδιαίτερης πολιτιστικής ή τουριστικής σημασίας.
Στον σύμβαση χρηματοδότησης που ενέκρινε η Κομισιόν και ψήφισε η Βουλή προβλέπεται ότι όλες οι σχετικές συμβάσεις θα έχουν ανατεθεί έως το 2023 και θα ολοκληρωθούν έως το 2025.
Άλλα 100 εκατ. ευρώ θα κοστίσει η αντικατάσταση γυμνών αγωγών εναέριων δικτύων μεσαίας τάξης που διέρχονται από δασικές περιοχές, με καλυμμένους αγωγούς ή στριμμένα καλώδια. Προβλέπεται επίσης η αφαίρεση και αντικατάσταση του εναέριου δικτύου με υπόγειο δίκτυο ή, εναλλακτικά, μετεγκατάσταση του εναέριου δικτύου με τοποθέτησή του κατά μήκος των δρόμων, σε περίπτωση που δεν επιλεγεί η υπογειοποίηση λόγω υψηλού κόστους.
Οι αναβαθμίσεις εναέριων δικτύων του ΔΕΔΔΗΕ σε δασικές περιοχές θα υλοποιηθούν την περίοδο από το 2022 έως το 2025.
Η μετεγκατάσταση του δικτύου θα απελευθερώσει και δασικές περιοχές, οι οποίες μπορούν να αναδασωθούν.
4. Νέο σύστημα ελέγχου και διαχείρισης καταστροφών
Ο συνολικός προϋπολογισμός της επένδυσης είναι 45 εκατομμύρια ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), ο οποίος κατανέμεται ως εξής ακολουθεί για τα πέντε (5) υποέργα:
- Σύστημα Παρακολούθησης GPS για την Πυροσβεστική και την Περιφερειακή Πολιτική Προστασία : 3 εκατομμύρια ευρώ.
- Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης: 5 εκατ. ευρώ.
- Συστήματα πυρανίχνευσης και πυρόσβεσης: 10 εκατ. ευρώ
- Σταθμοί επικοινωνίας έκτακτης ανάγκης: 19 εκατ. ευρώ.
- Ασύρματη επικοινωνία: 8 εκατ. ευρώ.
Τα μέτρα είναι μέρος ενός ευρύτερο σχεδίου. Έως το 2023 θα υπάρχει Πολιτική Προστασία παντού». Θα συσταθούν 13 Περιφερειακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας που θα υπάγονται στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, αλλά θα δημιουργηθούν μέσω Συμπράξεων Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Θα κοστίσουν 87 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 68 εκατ θα βάλει το Ταμείο Ανάκαμψης και 19 εκατ. οι ιδιώτες.
Το έργο απαιτεί την προμήθεια και εγκατάσταση σύγχρονου τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού στα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας που θα δημιουργηθούν.
5. Αναδάσωση …με drone:
Πάνω από 300 εκατ. ευρώ θα δαπανήσει το κράτος για αναδάσωση και αποκατάσταση καμμένων περιοχών όπως η Πάρνηθα, ως μέρος του εθνικού σχεδίου αναδασώσεων.
Η επένδυση περιλαμβάνει δύο (2) επιμέρους δράσεις:
Α. Η αποκατάσταση 165.000 στρεμμάτων σε δασικά οικοσυστήματα: Η επένδυση θα ξεκινήσει το 2021. Θα ολοκληρωθεί έως το 2025. Θα κοστίσει 224 εκατομμύρια ευρώ (278 εκατομμύρια ευρώ με ΦΠΑ). Όλα θα καλύπτονται το ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Β. Ειδικά στην Πάρνηθα, προβλέπεται αποκατάσταση του βουνού, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης του φυσικού περιβάλλοντος, της αναβάθμισης του συστήματος πυρόσβεσης και χώρους για τη διευκόλυνση της πρόσβασης και την προστασία της περιοχής. Η επένδυση θα έχει ολοκληρωθεί το 2024. Ο συνολικός προϋπολογισμός είναι 30 εκατομμύρια ευρώ, όλα από Ταμείο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Περιλαμβάνει επτά (7) επί μέρους έργα:
- δασοπονία
- κατεδάφιση παράνομων κατασκευών
- αποκατάσταση μονοπατιών και δασικών δρόμων
- σύνδεση με το πρώην βασιλικό κτήμα Τατοΐου
- αναβάθμιση της πυροσβεστικής υποδομής
- αποκατάσταση του πρώην Σανατόριου / Ξενοδοχείου
- αποκατάσταση και αναβάθμιση των αθλητικών εγκαταστάσεων
- εγκαταστάσεις βιολογικής επεξεργασίας σε όλους τους χώρους
Οι δράσεις έχουν σχεδιαστεί βάσει μελέτης σκοπιμότητας που πραγματοποίησε ο το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος) σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τις τοπικές δασικές αρχές.
Θα χρησιμοποιηθούν αυτοματοποιημένες τεχνολογίες, όπως drones για σπορά ή φύτευση δέντρων που θα μπορούσε να αντικαταστήσει το κόστος εργασίας και να μειώσει. Έως το 2025 θα διατεθούν 200 εκατομμύρια ευρώ (πλέον ΦΠΑ).
Ειδικά για την Πάρνηθα, το σχέδιο προβλέπει:
- βελτίωση και καθαρισμό δασών και εδαφών
- κατεδάφιση παράνομων ή μη κτισμάτων, με στόχο στην επιτάχυνση της διαδικασίας αναδάσωσης μετά την πυρκαγιά, γκρεμίζοντας παράνομες οικοδομές (πχ βίλες, αποθήκες, δευτεροβάθμιες στρατιωτικές εγκαταστάσεις κ.λπ.)
- σχέδιο για προώθηση της δασοκομίας σε αυτές τις περιοχές. Θα χρησιμοποιηθούν ως επί το πλείστον αυτοφυή είδη
- αποκατάσταση μονοπατιών και δασικών δρόμων . Πολλά δευτερεύοντα μονοπάτια έχουν δασωθεί και χρειάζονται σηματοδότηση και κηπουρική για να γίνουν προσβάσιμα, ενώ τα κύρια μονοπάτια χρήζουν συντήρησης (ξύλινα σκαλοπάτια από κορμούς πρέπει να αντικατασταθούν / ασφαλιστούν κ.λπ.)
- νέοι δασικοί δρόμοι
- νέες δεξαμενές νερού και πυροσβεστικοί κρουνοί πρέπει να εγκατασταθούν σε περιοχές πάνω από το βουνό,
- τα καλώδια εναέριας τροφοδοσίας θα υπογειοποιηθούν
- επιπλέον πύργοι πυροσβεστικής θα ανεγερθούν
- περισσότερα πυροσβεστικά οχήματα θα αγοραστούν ειδικά για την Πάρνηθα
Σύμφωνα με τον φάκελο τεκμηρίωσης που ενέκριναν οι Βρυξέλλες, «η Πάρνηθα είναι ένα πυκνά δασωμένο βουνό που βρίσκεται βόρεια της Αθήνας. Το υψόμετρο του είναι 1.413 μέτρα και καλύπτει περίπου 250 τ.χλμ. φης. Το μεγαλύτερο μέρος του βουνού είναι χαρακτηρισμένο εθνικό πάρκο και προστατευμένος βιότοπος για αγριοπούλια από το 1961. Επικρατούν το Πεύκο Χαλεπού (Pinus halepensis) και ελληνικά έλατα (Abies cephalonica). Εκεί ζουν Ελάφια (Cervus elaphus) και πολλά ζώα.
Το βουνό περιλαμβάνει διάφορα κτίρια και χώρους:
● δύο καταφύγια / καταφύγια Μπάφι (1.161m) και Φλαμπουρι (1.158m),
● στρατιωτικά ραντάρ και εγκαταστάσεις (στα 1.305μ),
● πύργο εκπομπής 60 μέτρων (στα 1.350 μέτρα) και κεραίες,
● Ένα εγκαταλελειμμένο πρώην σανατόριο / ξενοδοχείο που ανεγέρθηκε το 1912 και εγκαταλείφθηκε το 1985,
● ερειπωμένες υπαίθριες αθλητικές εγκαταστάσεις στίβου και γηπέδου,
● εκκλησία της Αγίας Τριάδας και τριγύρω κενά κτίρια,
● βυζαντινό μοναστήρι Κλειστών.
Υπάρχουν επίσης αρχαίες οχυρώσεις στο δυτικό τμήμα που χρησιμοποιούσαν για την προστασία της πόλης-κράτους της αρχαία Αθήνα. Η Πάρνηθα έχει επίσης 86 πηγές, βρύσες και πηγάδια που είχαν πόσιμο νερό στο παρελθόν, αλλά πλέον τα περισσότερα όχι (σύμφωνα με τις δοκιμές Ιουνίου-2020), για λόγους που αποδίδονται στις πυρκαγιές, στις εγκαταστάσεις λυμάτων και την ρύπανση από επισκέπτες του βουνού.
