Με ήδη τρία εμβόλια στη φαρέτρα και του Covid και ένα το οποίο αναμένεται τον τρέχοντα μήνα, οι πολίτες προσπαθούν να βγάλουν… άκρη, σχετικά με το εμβόλιο που έκαναν ή θα κάνουν, καθώς επίσης και με αυτό που θα… ήθελαν να κάνουν όταν έρθει η σειρά τους.
Μέχρι στιγμής στη μάχη κατά του κορωνοϊού έχουμε σε μεγάλη ανάπτυξη τα εμβόλια των Pfizer/BioNtech, Moderna και AstraZeneca, ενώ μέσα στα επόμενα 24ωρα αρχίζουν οι παραδόσεις του μονοδοσικού εμβολίου της Johnson & Johnson, η ερώτηση που κρέμεται από τα χείλη όλων είναι «σε τι όλα αυτά διαφέρουν μεταξύ τους;.
Των Pfizer/BionTech διατηρείται επί 5 ημέρες σε απλή ψύξη, της Moderna διατηρείται μέχρι και ένα μήνα στο οικιακό ψυγείο, της AstraZeneca χορηγείται μόνο σε άτομα ηλικίας έως 64 ετών, ενώ της Johnson & Johnson είναι το μοναδικό το οποίο χορηγείται σε μία μόνο δόση. Μέσα από τα χαρακτηριστικά για τα 4 βασικά εμβόλια που βρίσκονται στο σημερινό “οπλοστάσιο” της χώρας, καταγράφονται οι βασικές διαφορές, όσον αφορά την τεχνολογία, την δοσολογία, την αποτελεσματικότητα, την αποθήκευση και φυσικά τις αντενδείξεις.
Ειδικότερα, η αναλυτική εικόνα για κάθε εμβόλιο έχει ως εξής:
- Pfizer/BionTech (BNT162b2): Διατηρείται 5 ημέρες σε απλή ψύξη και είναι το πρώτο που πήρε έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και το πρώτο που ήρθε στην Ελλάδα.
– Τεχνολογία: Το εμβόλιο των Pfizer/BionTech είναι ο πρώτος εκπρόσωπος της της mRNA τεχνολογίας και όταν χορηγείται στον άνθρωπο μιμείται αυτό που συμβαίνει κατά τη λοίμωξη Covid αλλά χωρίς την παρουσία ιού. Το mRNA εμβόλιο των Pfizer/BionTech εισάγει στα κύτταρα τον κώδικα δημιουργίας της πρωτεϊνικής ακίδας του κορονοϊού και οδηγεί τα ανθρώπινα κύτταρα στο να παράγουν την πρωτεΐνη της ακίδας, μέσω της οποίας ο ιός εισβάλλει στον οργανισμό μας. Σε αντίθεση με τα «συμβατικά» εμβόλια της παλιάς τεχνολογίας, το mRNA εμβόλιο δεν περιέχει κανένα πραγματικό μέρος του ιού.
– Δοσολογία και αποτελεσματικότητα: Το εμβόλιο των Pfizer/BionTech χορηγείται σε δύο δόσεις, οι οποίες απέχουν μεταξύ τους 21 ημέρες. Η πρώτη δόση πυροδοτεί το ανοσοκύτταρα του οργανισμού και η δεύτερη τα οδηγεί σε δράση, ώστε να παραχθούν οι τίτλοι αντισωμάτων (δηλαδή η προστασία). Η δεύτερη δόση είναι πολύ σημαντική γιατί προκαλεί μνήμη, ενεργοποιώντας τα Τ λεμφοκύτταρα και γι αυτό ονομάζεται «αναμνηστική» δόση. Εφόσον γίνουν και οι δύο δόσεις, τότε το εμβόλιο προσφέρει 95% προστασία από τον ιό, ενώ αποδείχθηκε και κατά 94% αποτελεσματικό σε ηλικιωμένους άνω των 65 ετών, που θεωρούνται η πλέον ευπαθής πληθυσμιακή ομάδα. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι 7 ημέρες μετά την 2η δόση, το εμβόλιο των Pfizer/BionTech είναι 92% αποτελεσματικό έναντι της σοβαρής λοίμωξης Covid, η οποία οδηγεί τον ασθενή στη ΜΕΘ. Μέχρι στιγμής το εμβόλιο των Pfizer/BionTech έχει φανεί αποτελεσματικό έναντι των μεταλλάξεων του κορονοϊού και ειδικότερα έναντι της πολύ διαδεδομένης Βρετανικής μετάλλαξης. Αν και ο εμβολιασμός δεν καθιστά τους ανθρώπους μη μεταδοτικούς, έχει διαπιστωθεί με έρευνα πως η χορήγηση του εμβολίου των Pfizer/BionTech μειώνει τόσο το ιικό φορτίο του κορονοϊού στον ρινοφάρυγγα, που ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες μετάδοσης. Χορηγείται σε άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω.
– Αποθήκευση: Το εμβόλιο των Pfizer/BionTech πρέπει να διατηρείται στους -70ο C, σε ειδικούς καταψύκτες και εφόσον βγει από την βαθιά κατάψυξη, μπορεί να διατηρηθεί σε απλή ψύξη (2ο C έως 8οC) για 5 μόλις ημέρες. Αυτή η δυσκολία καθιστά δυσκολότερη την διανομή του και υποχρεώνει την Πολιτεία να δημιουργήσει μηχανισμό αναπλήρωσης, ώστε να μην χάνονται οι δόσεις που περισσεύουν από τα ραντεβού που ακυρώνονται.
– Αντενδείξεις: Σύμφωνα με τις επίσημες ισχύουσες οδηγίες, όποιος έχει αλλεργία στα συστατικά των εμβολίων δεν πρέπει να κάνει το εμβόλιο, που μπορεί να του προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Από την εκκίνηση των εμβολιασμών με το εμβόλιο των Pfizer/BionTech αναφέρθηκαν μεμονωμένα περιστατικά αναφυλαξίας σε άτομα που τους είχε χορηγηθεί. Η αναφυλαξία εκδηλώνεται με εξάνθημα, πτώση της αρτηριακής πίεσης, δύσπνοια και ταχυκαρδία. Μπορεί να παρατηρηθεί μετά από οποιοδήποτε εμβόλιο και είναι μια πολύ σπάνια αντίδραση, που συμβαίνει μια φορά ανά 1 εκατ. εμβολιασθέντων. Στο mRNA εμβόλιο των Pfizer/BionTech οι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να οφείλονται σε ένα συστατικό που χρησιμοποιείται ως μέσο μεταφοράς του mRNA, το οποίο ονομάζεται πολυαιθυλένογλυκόλη και είναι πιο γνωστό με το ακρωνύμιο PEG. Επειδή η αλλεργική αντίδραση εκδηλώνεται λίγη ώρα μετά τον εμβολιασμό, έχει ζητηθεί στα άτομα με ιστορικό αλλεργιών να παραμένουν στο εμβολιαστικό κέντρο για μισή ώρα (30 λεπτά) μετά την χορήγηση της δόσης ώστε να αποσοβείται ο κίνδυνος. Αν παρατηρηθεί αναφυλλακτικό σοκ, χορηγείται ένεση αδρεναλίνης.
- AstraZeneca: Χορηγείται σε άτομα ηλικίας έως 64 ετών. Το εμβόλιο που ανέπτυξε η AstraZeneca σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης είναι το 3ο που πήρε έγκριση από τον Ευρωπαϊκό ΕΟΦ, αλλά ήρθε 2ο κατά σειρά στην Ελλάδα και διανέμεται σε άλλα εμβολιαστικά κέντρα, καθώς χορηγείται σε συγκεκριμένες ηλικίες-όχι στους ηλικιωμένους 65 ετών κι άνω.
– Τεχνολογία: Το εμβόλιο της AstraZeneca διαφέρει από τα προηγούμενα δύο, καθώς είναι της «κλασικής» τεχνολογίας. Περιέχει έναν αδενοϊό από πίθηκο, τον οποίο χρησιμοποιεί σαν φορέα ώστε να εισάγει «λαθραία» γονίδιο του κορονοϊού στα ανθρώπινα κύτταρα και με αυτόν τον τρόπο τα κύτταρα δημιουργούν το mRNA και τελικά την πρωτεϊνη ακίδα.
– Δοσολογία και αποτελεσματικότητα: Το εμβόλιο της AstraZeneca χορηγείται κι αυτό σε δύο δόσεις, αλλά εδώ υπάρχει μια σημαντική διαφορά καθώς η 2η δόση απέχει 12 εβδομάδες (3 μήνες) από την 1η. Η αποτελεσματικότητα του μετά και την 2η δόση είναι άνω του 90% και είναι το εμβόλιο που έδωσε τα θεαματικότερα αποτελέσματα στην μείωση του κινδύνου μετάδοσης της λοίμωξης. Το χαρακτηριστικότερο γνώρισμα του ωστόσο που το διακρίνει από τα υπόλοιπα είναι πως έχει μειωμένη ανοσο-απόκριση στους ηλικιωμένους και γι αυτό στην χώρα μας και σε πολλά άλλα κράτη της ΕΕ έλαβε έγκριση να χορηγείται σε άτομα από 18 ετών έως 64 ετών. Έχουν δηλαδή αποκλεισθεί οι ηλικιωμένοι και οι υπερήλικες. Επίσης δεν είναι αποτελεσματικό έναντι της Νοτιοαφρικάνικης μετάλλαξης του κορονοϊού.
– Αποθήκευση: Το εμβόλιο της AstraZeneca είναι το πιο εύκολο στην αποθήκευση από τα τρία εμβόλια που έχουμε αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Διατηρείται σε θερμοκρασίες μεταξύ 2οC-8o C (απλό ψυγείο) κι επειδή είναι πολύ πιο φθηνό από τα εμβόλια των Pfizer/BionTech και Moderna αποτελεί μια πιθανή μακροπρόθεσμη επιλογή για τις φτωχότερες χώρες.
– Αντενδείξεις: Σε αντίθεση με τα δύο προαναφερθέντα εμβόλια, το εμβόλιο της AstraZeneca δεν περιέχει το συστατικό PEG που ενοχοποιείται για τις σπάνιες σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις. Ωστόσο προκαλεί συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της γρίπης, το λεγόμενο flu like syndrome, και γι αυτό δεν χορηγήθηκε στις μελέτες σε ηλικιωμένα άτομα. Τα συμπτώματα υποχωρούν μετά από 3 ημέρες.
- Moderna (mRNA-1273): Διατηρείται 1 μήνα στο οικιακό ψυγείο και είναι το 2ο Covid εμβόλιο που αδειοδοτήθηκε στην Ευρώπη αλλά παράγεται και διανέμεται σε μικρότερο αριθμό δόσεων, σε σύγκριση με τα εμβόλια των Pfizer/BionTech και Astra Zeneca, καθώς η εταιρεία έχει μικρότερη παραγωγική δυνατότητα.
– Τεχνολογία: Το εμβόλιο της Moderna είναι ο 2ος εκπρόσωπος της mRNA τεχνολογίας, η οποία διαθέτει ένα σημαντικό πλεονέκτημα: Αν στο μέλλον προκύψει μια μετάλλαξη του κορονοϊού, στην οποία τα εμβόλια έχουν χαμηλή αποτελεσματικότητα, τότε με μια μικρή τροποποίηση της πλατφόρμας που τα παράγει, τα εμβόλια μπορούν να τροποποιηθούν-εντός 6 εβδομάδων-ώστε να «πιάνουν» τη μετάλλαξη. Κατά τα άλλα, το εμβόλιο της Moderna μοιάζει πολύ με το εμβόλιο των Pfizer/BionTech.
– Δοσολογία και αποτελεσματικότητα: Το εμβόλιο της Moderna χορηγείται (κι αυτό) σε δύο δόσεις, με διαφορά 28 ημερών ή 4 εβδομάδων. Μετά την ολοκλήρωση των δύο δόσεων παρέχει προστασία 95% και τα εμβολιασμένα άτομα θεωρούνται προστατευμένα 7 ημέρες. Το εμβόλιο της Moderna αποδεικνύεται αποτελεσματικό έναντι των μεταλλάξεων του κορονοϊού και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό έναντι της Νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης, χάρη στον μηχανισμό της «κυτταρικής» ανοσίας. Χορηγείται σε άτομα ηλικίας από 18 ετών κι άνω.
– Αποθήκευση: Το εμβόλιο της Moderna είναι πιο εύκολο να αποθηκευτεί από αυτό των Pfizer/BionTech, καθώς παραμένει σταθερό στους -20ο C για 6 μήνες (αυτή είναι η θερμοκρασία κοινού καταψύκτη) και μπορεί να διατηρηθεί έως και 30 ημέρες σε οικιακό ψυγείο και για 12 ώρες σε θερμοκρασία δωματίου. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά του δίνουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα στην διατήρηση και τη διανομή του.
– Αντενδείξεις: Το εμβόλιο της Moderna περιέχει και αυτό σαν μεταφορέα του mRNA το συστατικό πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG), οπότε ενέχει κι αυτό κίνδυνο αλλεργικής αντίδρασης-σαν της Pfizer, αλλά αυτά τα περιστατικά είναι πολύ σπάνια.
- Johnson & Johnson : Το μόνο που χορηγείται σε 1 δόση.. Πρόκειται για το 4ο εμβόλιο που θα ενισχύσει την φαρέτρα, έχει καταθέσει αίτηση για έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και αναμένεται τον Απρίλιο στην Ελλάδα.
– Τεχνολογία: Το εμβόλιο της Johnson & Johnson είναι κι αυτό κλασικής τεχνολογίας. Ανήκει στα εμβόλια ιικού φορέα-σαν της AstraZeneca- και χρησιμοποιεί έναν άλλο αβλαβή ιό για τη μεταφορά οδηγιών στα ανθρώπινα κύτταρα.
– Δοσολογία και αποτελεσματικότητα: Είναι το μοναδικό Covid εμβόλιο που χορηγείται σε μια δόση κι αυτό του παρέχει ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα. Έχει αποτελεσματικότητα 90% και είναι αποτελεσματικό έναντι των μεταλλάξεων και ειδικότερα έναντι της νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης. Χορηγείται κι αυτό σε άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω.
– Αποθήκευση: Είναι εύκολο στην αποθήκευση και σε συνδυασμό με το γεγονός που είναι μονοδοσικό είναι πολύ πιθανό να δοθεί στα φαρμακεία ώστε να γίνονται εκεί οι εμβολιασμοί και να επιταχυνθεί η εμβολιαστική διαδικασία, καθώς έτσι θα πολλαπλασιαστούν τα εμβολιαστικά κέντρα.
– Αντενδείξεις: Θεωρείται από τα εμβόλια με τις λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες, κάτι που ενισχύει πολύ το φιλικό κι αξιόπιστο προφίλ του. Στο μέλλον, περιμένουμε κι άλλα εμβόλια, διαφορετικής τεχνολογίας όπως αυτά που περιέχουν που περιέχουν υπομονάδες πρωτεϊνών κι αναπτύσσονται από τη Sanofi και τη Novavax, τα οποία έχουν πλεονεκτήματα στην αποθήκευση καθώς μπορούν να διατηρηθούν σε θερμοκρασίες ψυγείου για μήνες.
