Οι όροι, οι προϋποθέσεις και ο τρόπος πληρωμής της άδειας ειδικού σκοπού, καθορίζονται με βάση την εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας, δίνοντας ανάσα σε χιλιάδες γονείς.
Αφορά σε εργαζόμενους γονείς παιδιών που είναι εγγεγραμμένα σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς ή φοιτούν σε σχολικές μονάδες υποχρεωτικής εκπαίδευσης (δηλαδή μέχρι και το Γυμνάσιο) ή φοιτούν σε ειδικά σχολεία η σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής, καθώς και σε εργαζόμενους γονείς ατόμων με αναπηρία, οι οποίοι δικαιούνται να λάβουν την εν λόγω ειδική άδεια σε περίπτωση αναστολής λειτουργίας, καθώς και αναστολής της δια ζώσης εκπαιδευτικής λειτουργίας μονάδων/δομών παροχής φροντίδας ή εκπαίδευσης, ή/και τμημάτων αυτών στο πλαίσιο αντιμετώπισης και περιορισμού της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19.
Με την υπ’ αριθμ.17787/520/8.5.2020 Κ.Υ.Α., παρατάθηκε για τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, η δυνατότητα χορήγησης της άδειας ειδικού σκοπού, για όλο το διάστημα της προσωρινής αναστολής λειτουργίας των μονάδων/δομών παροχής φροντίδας ή εκπαίδευσης, όπου είναι εγγεγραμμένα ή φοιτούν τα τέκνα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περίπτωση α’ της παραγράφου 3 της προαναφερόμενης από 11.03.2020 ΠΝΠ και χορηγείται υπό τις προβλεπόμενες προϋποθέσεις για όλο το διάστημα που διαρκεί η εν λόγω αναστολή, χωρίς να προβλέπεται άλλος χρονικός περιορισμός ή να χρειάζεται να εκδοθεί νέα προς τούτο ρύθμιση.
Με την υπ’ αριθμ. Δ1α/Γ.Π. οικ. 71342/6.11.2020 Κ.Υ.Α., άρθρο 1, παρ. 1 περ. 8, «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από το Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2020 έως και τη Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2020», ορίστηκε ότι αναστέλλεται η δια ζώσης εκπαιδευτική λειτουργία των Γυμνασίων, αλλά και άλλων σχολικών μονάδων. Ήδη εκδόθηκε και η υπ’ αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ. 72989/14.11.2020 ΚΥΑ, η οποία τροποποίησε την προηγούμενη υπουργική απόφαση, επεκτείνοντας την αναστολή της δια ζώσης εκπαιδευτικής λειτουργίας των σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και στα νηπιαγωγεία, τα δημοτικά σχολεία, τα ολοήμερα σχολεία, τα γυμνάσια και λύκεια, τις απογευματινές δραστηριότητες, καθώς και τις πάσης φύσεως εκπαιδευτικές δομές, φροντιστήρια, κέντρα ξένων γλωσσών, φορείς παροχής εκπαίδευσης και πιστοποίησης δεξιοτήτων, ξενόγλωσσα ινστιτούτα εκπαίδευσης και πάσης φύσεως συναφείς δομές). Σχετικές με τους όρους και τις προϋποθέσεις λήψης της εν λόγω άδειας είναι οι με αριθμό οικ.12339/404/12.3.2020 και 46621/1415/2020 Εγκύκλιοι του Υπουργείου Εργασίας).
Όροι και προϋποθέσεις λήψης της άδειας ειδικού σκοπού
Στο άρθρο 4 παρ. 3 της από 11.03.2020 ΠΝΠ ορίζονται οι εξής προϋποθέσεις λήψης της άδειας ειδικού σκοπού:
α) Η άδεια ειδικού σκοπού χορηγείται εναλλακτικά, εφόσον δεν είναι δυνατή η παροχή εξ’ αποστάσεως εργασίας (τηλεργασία).
β) Δικαιούχοι γονείς είναι:
- οι γονείς παιδιών: αα) που είναι εγγεγραμμένα σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, αβ) που φοιτούν σε σχολικές μονάδες υποχρεωτικής εκπαίδευσης (δηλαδή μέχρι και Γυμνάσιο), αγ) που φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας των παιδιών
- οι εργαζόμενοι γονείς ατόμων με αναπηρία, τα οποία, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, είναι ωφελούμενοι σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας για άτομα με αναπηρία.
γ) Η άδεια ειδικού σκοπού αποτελεί ένα ειδικό σχήμα άδειας τριών ημερών που ακολουθείται από τη χορήγηση μίας ημέρας ετήσιας κανονικής άδειας, σχήμα το οποίο επαναλαμβάνεται κυκλικά ανά τέσσερις ημέρες. Αναλυτικότερα, οι δύο πρώτες ημέρες χορηγούνται με αποδοχές από τον εργοδότη, η τρίτη ημέρα επιδοτείται από τον τακτικό προϋπολογισμό και η τέταρτη ημέρα αφαιρείται από την ετήσια κανονική άδεια του εργαζόμενου. Τα σχήμα αυτό επαναλαμβάνεται κυκλικά, σύμφωνα με την αίτηση του εργαζόμενου, κατά το διάστημα της προσωρινής αναστολής λειτουργίας της εν λόγω σχολικής ή μονάδας φροντίδας του παιδιού (ΚΥΑ οικ. 12339/404/12-3-2020). Επισημαίνεται ότι η άδεια αυτή μπορεί να χορηγηθεί και τμηματικά, εφόσον εξυπηρετούνται οι ανάγκες του εργαζόμενου, σύμφωνα πάντα με το σχήμα που ορίζεται παραπάνω.
Εφόσον οι δικαιούχοι εργαζόμενοι/ες έχουν ήδη εξαντλήσει το δικαίωμα της ετήσιας κανονικής άδειας για το έτος 2020, γίνεται αποδεκτό ότι, κατά την τέταρτη μέρα του ανωτέρω σχήματος, μπορεί να δηλωθεί οποιαδήποτε άλλη νόμιμη άδεια δικαιούται ο εργαζόμενος, είτε αυτή χορηγείται με αποδοχές είτε χωρίς αποδοχές, όπως π.χ. άδεια για την παρακολούθηση της σχολικής επίδοσης των παιδιών, άδεια λόγω ασθένειας τέκνου, άδεια άνευ αποδοχών.
δ) Η άδεια ειδικού χορηγείται, εφόσον ένας τουλάχιστον γονέας εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα ως μισθωτός, ακόμα και εάν ο άλλος γονέας είναι ελεύθερος επαγγελματίας.
Διακρίνονται οι ακόλουθες περιπτώσεις:
- Σε περίπτωση κατά την οποία και οι δύο γονείς είναι μισθωτοί, στον ίδιο ή σε διαφορετικούς εργοδότες, με κοινή τους υπεύθυνη δήλωση προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες τους, γνωστοποιούν ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση της ανωτέρω άδειας ή, σε περίπτωση που μοιραστούν την άδεια, τα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα χρήσης της από καθέναν από αυτούς.
- Σε περίπτωση που ο ένας γονέας είναι εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα ενώ ο άλλος στο Δημόσιο κατά την έννοια του άρθρου 5 της από 11/3/2020 ΠΝΠ, απαιτείται η προσκόμιση στον εργοδότη της υπεύθυνης δήλωσης του εργαζόμενου γονέα στο Δημόσιο ότι δεν έχει κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, προκειμένου ο μισθωτός του ιδιωτικού τομέα να μπορεί να κάνει χρήση της άδειας αυτής.
- Σε περίπτωση που εργάζεται μόνο ένας εκ των δύο γονέων, τότε αυτός δεν μπορεί να κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, εκτός και αν ο γονέας που δεν εργάζεται νοσηλεύεται για οποιονδήποτε λόγο ή νοσεί από τον κορωνοϊό COVID-19 ή είναι άτομο με αναπηρία (ΑμεΑ) με ποσοστό 67% και άνω, σύμφωνα με απόφαση αρμόδιας υγειονομικής επιτροπής σε ισχύ ή λαμβάνει αναπηρικό επίδομα από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.) ή σύνταξη αναπηρίας (η περίπτωση αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 8 της από 13/4/2020 Π.Ν.Π.).
- Σε περίπτωση διαζυγίου ή διάστασης γονέων, την άδεια ειδικού σκοπού λαμβάνει ο γονέας, ο οποίος έχει την επιμέλεια του παιδιού ή τη γονική μέριμνα, εκτός και αν μεταξύ τους συμφωνήσουν διαφορετικά, σύμφωνα με την κοινή τους υπεύθυνη δήλωση ως ανωτέρω (είτε ο ένας αποκλειστικά, είτε να μοιρασθούν την ειδική άδεια σε διαστήματα, τα οποία κοινοποιούν στον εργοδότη τους με υπεύθυνες δηλώσεις που του υποβάλλουν).
- Στην περίπτωση γέννησης παιδιού εκτός γάμου ή εκτός συμφώνου συμβίωσης (το οποίο εξομοιώνεται πλήρως με τον γάμο), ή σε περίπτωση θανάτου του άλλου γονέα, τότε η ειδική άδεια χορηγείται άνευ άλλης προϋπόθεσης στον μονογονέα.
- Στην περίπτωση κατά την οποία και οι δύο γονείς εργάζονται, αλλά ο ένας εξ αυτών βρίσκεται σε άλλη νόμιμη άδεια (π.χ. κανονική άδεια, ισόχρονη προς το μειωμένο ωράριο άδεια), τότε ο πρώτος δεν δικαιούται να κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού για όσο διάστημα διαρκεί η άδεια του δεύτερου.
ε) Δεν προβλέπεται δικαίωμα χορήγησης άδειας ειδικού σκοπού, σε περίπτωση αναστολής της δραστηριότητας της επιχείρησης του εργοδότη, λόγω της λήψης των έκτακτων μέτρων για την αντιμετώπιση και την πρόληψη μετάδοσης του κορωνοϊού. Για παράδειγμα, εάν εργάζονται και οι δύο γονείς και ο ένας από αυτούς εργάζεται σε επιχείρηση που έχει αναστείλει τη δραστηριότητα της κατόπιν εντολής δημόσιας αρχής, τότε ο δεύτερος εργαζόμενος γονέας δεν μπορεί να κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, διότι πρέπει να εργάζονται και οι δύο, εκτός βέβαια των εξαιρέσεων που προαναφέρθηκαν λόγω νοσηλείας για οποιονδήποτε λόγο κ.λπ.
στ) Ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιήσει στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ» τα στοιχεία λήψης άδειας ειδικού σκοπού και συσχετιζόμενης κανονικής άδειας, για όσους εργαζόμενους έκαναν χρήση της άδειας αυτής. Η γνωστοποίηση αυτή και για όσο χρόνο παρατείνεται ο χρόνος εφαρμογής της χρήσης της άδειας ειδικού σκοπού, γίνεται μέσω του Εντύπου Ειδικού Σκοπού του Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ «Έντυπο 11.1 – Απολογιστικό Έντυπο Γνωστοποίησης Στοιχείων Λήψης Άδειας Ειδικού Σκοπού και Συσχετιζόμενης Κανονικής Άδειας του άρθρου 4 παρ. 3στ της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α’ 55/ 11.03.2020)», κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του επόμενου μήνα της χρήσης της άδειας ειδικού σκοπού.
Πώς πληρώνεται η άδεια
Η περίοδος της άδειας ειδικού σκοπού είναι χρόνος εργασίας, αμείβεται και ασφαλίζεται, ως χρόνος εργασίας και λαμβάνεται υπόψη για τη θεμελίωση κάθε δικαιώματος των εργαζομένων που προκύπτει λόγω της σχέσης εργασίας τους. Από τις ημέρες της άδειας ειδικού σκοπού τα δύο τρίτα (2/3) καλύπτονται από τον εργοδότη, και το ένα τρίτο (1/3) από τον τακτικό προϋπολογισμό, μετά από διασταύρωση με τα στοιχεία των Υπουργείων Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Εσωτερικών.
