Οι παγίδες στη δήλωση εισοδήματος από ακίνητα και αναδρομικά συντάξεων – Αναλυτικός οδηγός

Πολλές παγίδες κρύβουν για τους φορολογούμενους, οι δηλώσεις των εισοδημάτων ή άλλων στοιχείων που αφορούν στα ακίνητα που κατέχουν αλλά και τα αναδρομικά που έλαβαν οι συνταξιούχοι.

Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για τη φετινή υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, και χιλιάδες φορολογούμενοι θα σπεύσουν τελευταία στιγμή στα λογιστικά γραφεία, αλλά πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένοι, καθώς τα λάθη δεν… συγχωρούνται από την Εφορία!

Επιπλέον, χιλιάδες συνταξιούχοι που δεν θα υποβάλλουν τις δηλώσεις τους μέσω λογιστικών γραφείων, πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί, όχι μόνο σε σχέση με τα στοιχεία των ακινήτων και του εισοδήματος που προέκυψε από αυτά το 2020, αλλά και για τα τυχόν αναδρομικά που έλαβαν κατά την περυσινή χρονιά. Σημειώνεται ότι από το 2015 οι δηλώσεις των αναδρομικών υποβάλλονται μόνο ηλεκτρονικά και στην ηλεκτρονική φορολογική δήλωση, πρέπει να επιλεγεί το αντίστοιχο έτος υποβολής. Δηλαδή για το το φορολογικό έτος 2017, πρέπει να επιλέξουν ως έτος υποβολής το 2018. Στη συνέχεια, καλούνται να επιλέξουν Τροποποιητική Δήλωση και Δήλωση Αναδρομικών Ε1. Αφού εμφανιστούν οι κωδικοί προσυμπληρωμένοι με τα νέα ποσά, τότε μπορούν να υποβάλουν οριστικά τη δήλωση.

Στις περιπτώσεις όπου υπάρχει χειρόγραφη βεβαίωση αποδοχών για αναδρομικά ποσά μισθών αλλά δεν εμφανίζεται η επιλογή για υποβολή Δήλωσης Αναδρομικών Ε1, τότε ο φορολογούμενος, πρέπει να προστρέξει στην ηλεκτρονική πληροφόρηση για τα αναδρομικά από το φορολογικό έτος 2015 και μετά. Αν και πάλι δεν βρει… άκρη, τότε πρέπει να υποβάλλει τη δήλωση στην ΔΟΥ όπου υπάγεται. Στη δήλωση αναδρομικών τα ποσά προ-συμπληρώνονται στους αντίστοιχους κωδικούς και δεν υπάρχει η δυνατότητα να συμπληρώσει ο φορολογούμενος ή να τροποποιήσει κάποιον άλλο κωδικό. Εάν επιθυμεί να τροποποιήσει στοιχεία της δήλωσης, τότε πρέπει να υποβάλλει ξεχωριστή τροποποιητική φορολογική δήλωση.

Ταυτότητα ακινήτου

Η πλήρης αντιστοιχία των στοιχείων ακινήτων με τις δηλώσεις του φορολογούμενου, αποτελεί το κλειδί για να μην έχει… ηλεκτρονικά “μπλεξίματα” με το Taxisnet αλλά και την Εφορία.

Η όλη διαδικασία είναι αρκετά απλή, αλλά κρύβει και πολλές παγίδες. Πιο συγκεκριμένα, ο φορολογούμενος πρέπει να έχουν υπόψιν τους τα εξής:

1. Εφόσον δεν συμφωνεί με τα στοιχείων των ακινήτων, όπως αυτά εμφανίζονται στην ηλεκτρονική δήλωση, θα πρέπει να τα διαγράψει και να τα εισάγει ως νέα ακίνητα με τα σωστά στοιχεία. Οι αλλαγές αυτές αφορούν αποκλειστικά στη συμπλήρωση της δήλωσης Ε1 και δεν επηρεάζουν την περιουσιακή σας εικόνα.
2. Πρέπει να αναζητήσουν τον Αριθμό Παροχής Ηλεκτρικού στους λογαριασμούς ρεύματος.
3. Αν το ακίνητο δεν ηλεκτροδοτείται μετά από αίτηση διακοπής που έχει κατατεθεί στη ΔΕΗ, δεν σημαίνει ότι δεν έχει αριθμό παροχής. Θα πρέπει να τον αναζητήσει σε παλαιότερους λογαριασμούς.
4. Αν στο ακίνητο που δεν έχει ηλεκτροδοτηθεί και δεν υπάρχει μετρητής κατανάλωσης, τότε πρέπει να συμπληρωθεί ο εννιαψήφιος αριθμός 999999999.
5. Μια σημαντική λεπτομέρεια για τα στοιχεία της ταυτότητας τους ακινήτου αφορά στην αναγραφή του ταχυδρομικού κώδικα, η οποία υποχρεωτική.

Κύρια κατοικία και ιδιοκατοίκηση

Η δήλωση των στοιχείων της κύριας κατοικίας, αλλά και της ιδιοκατοίκησης από τον φορολογούμενο, αποτελεί μία πολύ σημαντική παράμετρο της φορολογικής δήλωσης, η οποία, ωστόσο, μπορεί να κρύβει και αρκετές παγίδες.

Ειδικότερα, ο φορολογούμενος πρέπει να γνωρίζει τα εξής:

1. Για τη συμπλήρωση του πίνακα 5.1 της ιδιοκατοίκησης, πρέπει να επιλέξει το κίτρινο πλαίσιο στην ηλεκτρονική δήλωση, καθώς σε αυτήν την περίπτωση θα ανοίξει ο υποπίνακας στον οποίο δίνεται η δυνατότητα επιλογής εμφάνισης είτε της περυσινής δήλωσης (για το φορολογικό έτος 2019), είτε η εικόνα της περιουσιακής κατάστασης του εντύπου Ε-9.
2. Δηλώνονται τα ακίνητα στα οποία ιδιοικατοικεί ο φορολογούμενος, ανάλογα αν αποτελούν κύρια κατοικία, πρώτη δευτερεύουσα, δεύτερη δευτερεύουσα, λοιπές χρήσεις, αυτοτελείς βοηθητικούς χώρους.
3. Για την περίπτωση βοηθητικών χώρων που δεν βρίσκονται στην ίδια οικοδομή με την κύρια ή τις δευτερεύουσες κατοικίες, η επιφάνεια και η διεύθυνση τους συμπληρώνονται στα αντίστοιχα πεδία της κύριας ή των δευτερευουσών κατοικιών. Για τη δήλωση χρήσης αυτοτελών βοηθητικών χώρων χωρίς στοιχεία κύριας ή δευτερεύουσας κατοικίας, η επιφάνεια συμπληρώνεται στο πεδίο των βοηθητικών χώρων και στην χρήση επιλέγεται η ένδειξη “αυτοτελείς βοηθητικοί χώροι. Στην περίπτωση που δεν εμφανίζονται τα ακίνητα που θέλει να δηλώσει ο φορολογούμενος, τότε πρέπει να επιλέξει εισαγωγή νέου ακινήτου και να καταχωρήσει όλα τα στοιχεία του.
4. Αν ο φορολογούμενος άλλαξε κύρια κατοικία μέσα στο 2020, θα τη δηλώσει στο κίτρινο πλαίσιο και θα εισάγει και τα στοιχεία της άλλης κατοικίας. την οποία θα χαρακτηρίσει, θα την καταχωρίσει και θα τη μεταφέρει στη δήλωση. Τότε, θα επιλέξει την τελευταία κύρια κατοικία και θα κάνει ξανά μεταφορά στη δήλωση. Τα στοιχεία της τελευταίας κύριας κατοικίας εμφανίζονται στον πίνακα 5.1α, ενώ το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης της άλλης κύριας κατοικίας, θα μεταφερθεί στον κωδικό 707 για τον υπόχρεο και στον 708 για τη σύζυγο. Ωστόσο, χρειάζεται μεγάλη προσοχή στα μηνύματα που εμφανίζονται κατά την εισαγωγή των στοιχείων των ακινήτων.
5. Αν μεταξύ των ακινήτων εμφανιστεί και κάποιο το οποίο πουλήθηκε κατά την περυσινή χρονιά, τότε ο φορολογούμενος βάσει της εικόνας του Ε-9 ή της περυσινής δήλωσης Ε-1, θα μπει στο αντίστοιχο πεδίο για να κάνει τη σχετική διαγραφή.

Σύζυγοι, εξαρτώμενα μέλη και φιλοξενούμενοι

Πολλές παγίδες και “ψιλά γράμματα” περιλαμβάνει η δήλωση για τους φορολογούμενους που είτε φιλοξενούν πρόσωπα, είτε φιλοξενούνται από άλλα ή έχουν εξαρτώμενα μέλη που τους βαρύνουν ή οι σύζυγοι υποβάλλουν κοινές ή χωριστές δηλώσεις.

Τα σημεία SOS και οι κωδικοί στους οποίους πρέπει να υπάρξει αυξημένη… προσοχή, είναι τα εξής:

1. Σε περίπτωση φορολογουμένου που έχει επιλέξει την υποβολή χωριστής δήλωσης με τον/την σύζυγο και το ακίνητο ανήκει (ιδιόκτητο ή δωρεάν παραχωρούμενο ή μισθωμένο) στον άλλο σύζυγο, στον υποπίνακα του κωδικού 801 θα επιλέξει τη συνοίκηση με σύζυγο και στο πεδίο Α.Φ.Μ. θα συμπληρώσει τον Α.Φ.Μ. του συζύγου που ανήκει το ακίνητο. Ο/η σύζυγος στον οποίο ανήκει το ακίνητο δεν θα δηλώσει στον κωδικό 007 ότι φιλοξενεί τον/την σύζυγο.
2. Σε περίπτωση φιλοξενίας, ο φορολογούμενος πρέπει να συμπληρώσει στον υποπίνακα του κωδικού 801 τον Αριθμό Φορολογικού Μητρώου. του προσώπου που τον φιλοξενεί, τα τετραγωνικά μέτρα της οικίας και τους μήνες φιλοξενίας.
3. Εάν το πρόσωπο που φιλοξενεί τον φορολογούμενο έχει ήδη υποβάλλει φορολογική δήλωση και δεν έχει δηλώσει τη φιλοξενία, θα πρέπει να προηγηθεί η υποβολή τροποποιητικής δήλωσης για να σας συμπεριλάβει στους φιλοξενούμενους.
4. Ο φορολογούμενος που φιλοξενεί κάποιο φυσικό πρόσωπο, καλετίαι στους κωδικού 007 ή 008 του σχετικού υποπίνακα να συμπληρώσει τον ΑΦΜ του προσώπου που φιλοξενείται, τα τετραγωνικά μέτρα τη οικίας και τους μήνες φιλοξενίας.
5. Αν ένα εξαρτώμενο μέλος δηλώνεται στον πίνακα 8 της φορολογικής δήλωσης και ταυτόχρονα υπάρχει υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης από το μέλος, τότε το εξαρτώμενο μέλος που συγκατοικεί με τον φορολογούμενο, δεν υποχρεούται να συμπληρώσει τους κωδικούς 007 ή 008.
6. Αν στον σχετικό υποπίνακα με τους προαναφερόμενους κωδικούς εμφανίζονται τα στοιχεία του τέκνου που φιλοξενεί ο υπόχρεος φορολογούμενος δεν χρειάζετια να κάνει αποδοχή.
7. Οι άστεγοι ή οι διαμένοντες σε αντίσκηνα, πρέπει να συμπληρωθεί ο κωδικός 801, με την επισήμανση της σχετικής κατηγορίας.
8. Αν ο φορολογούμενος θέλει να δηλώσει τα εξάρτώμενα μέλη, πρέπει να συμπληρώσει τον πίνακα 8 με τα στοιχεία των εξαρτώμενων μελών που τον βαρύνουν και αυτόματα θα συμπληρωθεί στον ίδιο πίνακα ο αριθμός των τέκνων του. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει υποχρεωτικά να δηλωθεί ο ΑΜΚΑ για όλα τα εξαρτώμενα μέλη και επιπλέον ο ΑΦΜ για τα ενήλικα, ο οποίος είναι πλέον υποχρεωτικός.

Δωρεάν παραχώρηση

Εκατοντάδες χιλιάδες είναι οι περιπτώσεις όπου οι γονείς παραχωρούν χωρίς αντάλλαγμα στα παιδιά τους ένα ακίνητο για να κατοικήσουν.

Οι φορολογούμενοι πρέπει να έχουν υπόψιν τους τα εξής σημεία:

1. Η κατοικία έως 200 τετραγωνικά μέτρα δηλώνεται από αυτόν που παραχωρεί και τη δηλώνει στο έντυπο Ε-2 ως δωρεάν παραχώρηση. Αυτός που κατοικεί στο ακίνητο, το δηλώνει στον πίνακα 5.1α επιλέγοντας τον κωδικό 203 (δωρεάν παραχωρημένη κατοικία) και συμπληρώνει υποχρεωτικά τον Α.Φ.Μ. του παραχωρητή. Γενικά η δωρεάν παραχώρηση μιας κύριας κατοικίας επιφάνειας μέχρι 200 τ.μ γίνεται από γονείς σε παιδιά και αντίστροφα, προς ανιόντες (παππούδες, γιαγιάδες κ.λπ.) και προς κατιόντες (παιδιά, εγγόνια κ.λπ.) εξ αίματος και εξ αγχιστείας.
2. Στην περίπτωση που οι γονείς ενός φορολογούμενου μένουν σε ιδιόκτητο διαμέρισμα του α΄ ορόφου μιας πολυκατοικίας και ταυτόχρονα έχουν και δεύτερο διαμέρισμα στον 2ο όροφο, τότε το τέκνο δεν διαμένει στο ίδιο σπίτι με τους γονείς για να είναι φιλοξενούμενος. Απλά έχει δοθεί από τους γονείς ξεχωριστό σπίτι για να κατοικεί το παιδί τους και επομένως πρέπει να συμπληρώσει τον πίνακα 5.1α επιλέγοντας τον κωδικό 203. Στη συνέχεια, πρέπει να συμπληρωθεί υποχρεωτικά ο ΑΦΜ του γονέα, ενώ οι γονείς στο έντυπο Ε-2 που υποβάλλουν, αναγράφουν το ακίνητο ως δωρεάν παραχωρημένο στο παιδί τους.

Τρία βήματα για τα ενοίκια

Η δήλωση των ενοικίων γίνεται στο έντυπο Ε-2 και τα ποσά μεταφέρονται αυτομάτως στο έντυπο Ε-1.

Ο φορολογούμενος πρέπει να έχει υπόψιν του τα εξής:

1. Πρέπει να συμπληρώσει τον πίνακα 5.1. επιλέγοντας το κίτρινο πλαίσιο, όπου θα καταχωρίσει τα στοιχεία της κατοικίας, θα τη χαρακτηρίσει και θα επιλέξει μεταφορά στη δήλωση. Όμως στο σημείο αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς πρέπει να κάνουν “κλικ” στον κωδικό 203 με την ένδειξη “μισθωμένη”. Μετά από αυτό, πρέπει να συμπληρώσουν και τον πίνακα 6.13.
2. Αν κάποιος φορολογούμενος-ιδιοκτήτης ενοικιάζει την κύρια κατοικία σε περισσότερους από 3 εκμισθωτές, τότε στον υποπίνακα 801, πρέπει να συμπληρώσει τους Αριθμούς Φορολογικού Μητρώου αυτών, καθώς και το ποσό του ενοικίου που αντιστοιχεί στον καθένα χωριστά.
3. Το ενοίκιο της δευτερεύουσας ή της εξοχικής κατοικίας, πρέπει να συμπληρωθεί στον πίνακα 5.1. και στη συνέχεια να γίνει επιλογή του κίτρινου πλαισίου, όπου ο φορολογούμενος θα καταχωρίσει τα στοιχεία της, θα τη χαρακτηρίσει και στο τέλος θα επιλέξει μεταφορά στη δήλωση. Στο σημείο αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς πρέπει να κάνει “κλικ” στον κωδικό 207 ή 209 με την ένδειξη “μισθωμένη”. Επιπλέον, στον πίνακα 6.15 και στον κωδικό 417, πρέπει να συμπληρωθεί ο ΑΦΜ του εκμισθωτή και στους κωδικούς 419 και 420 το ενοίκιο της δευτερεύουσας ή της εξοχικής κατοικίας.