«Η μυρωδιά της έπαρσης, της απληστίας και της ακολασίας θα σε προδώσει – όπως το σκόρδο που έφαγες – μόλις ανοίξεις το στόμα σου για να μιλήσεις». (Τζελαλαντίν Αλ Ρουμί, 1207-1273, Πέρσης ποιητής.)
Του Λάμπρου Γ. Ροιλού*
Μετά τις μαξιμαλιστικές θέσεις, τις επιθετικές ενέργειες με τις συνεχείς navtex στην Ελληνική ΑΟΖ και τις χωρίς αποτέλεσμα πολεμικές απειλές (που έχουν αυξήσει τις προσδοκίες των Τούρκων φανατικών υποστηρικτών του), κατέστη προφανές ότι ο κ. Ερντογάν έχει περιέλθει σε αδιέξοδο.
«Έφαγε πόρτα» τόσο στην Συρία όσο και στην Λιβύη με τις φιλοδοξίες περί κατάληψης της κρίσιμης περιοχής της Σύρτης να ναυαγούν, κυρίως από την στάση της Ρωσίας στις περιοχές αυτές, η οποία είχε αντιτιθέμενα με αυτόν συμφέροντα και λόγω ισχύος τον περιόρισε. (Συνεπικουρούμενη βέβαια στην Λιβύη από την Αίγυπτο, Γαλλία και Η.Α.Ε.).
Είδε το Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο να τορπιλίζεται από την συμφωνία περί
ΑΟΖ Ελλάδος και Αιγύπτου.
Αιφνιδιάστηκε από την «στα σκαριά» συμφωνία αμυντικής συνεργασίας της Ελλάδος με την Γαλλία (που δεν αρκείται σε προμήθεια στρατιωτικού υλικού). Απομονώθηκε ακόμα περισσότερο διπλωματικά από την κοινή θέση αποδοκιμασίας των ενεργειών του, εκ μέρους των εφτά Ευρωπαϊκών Μεσογειακών κρατών, κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στην Κορσική.
Αντιμετωπίζει στην σύνοδο της 24-25 Σεπτεμβρίου την επιβολή κυρώσεων (αδήλωτης κλιμάκωσης σε ένταση και συνέπειες) από την Ε.Ε.
Αντιμετωπίζει σοβαρή οικονομική κρίση που επιδεινώνεται από την πανδημία, με τα συναλλαγματικά του αποθέματα στο ναδίρ, την Τουρκική λίρα να καταρρέει, και τον πληθωρισμό να καλπάζει.
Όλες οι πιο πάνω φορτίσεις, που καθιστούν διάτρητο το Οθωμανικό του όνειρο/σχέδιο αποτελούν ένα εκρηκτικό μείγμα που αναζητεί διέξοδο.
Δεν είναι βέβαια το ίδιο μια επιθετική στρατιωτική ενέργεια κατά μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, με δυνατότητες τακτικού στρατού, συγκρινόμενη με αυτές που μετήλθε σε Συρία, Λιβύη και Ιράκ. Εκεί δεν είχε τις ίδιες αναστολές και κίνδυνο συνεπειών.
Ας μην ξεχνάμε όμως ότι από το 1974 η κατοχή τουρκικού στρατού διατηρείται στην Κύπρο.
Ο ίδιος πρόσφατα απείλησε «ότι ας μην ξεχνάνε αυτοί που μας προκαλούν τι κάναμε στη Συρία, Λιβύη και Κύπρο και που μπορούμε να επαναλάβουμε και τώρα».
Σύμφωνα με τα πιο πάνω, αν δεν δοθεί κάποια τιμητική διέξοδος στον Σουλτάνο, φρονούμε ότι είναι ικανός για τα χειρότερα.
Προσωρινή αναδίπλωση του Σουλτάνου
Πολλούς αιφνιδίασε η επιστροφή του Oruc Reis στην Αττάλεια με την λήξη χρόνου και την μη ανανέωση της σχετικής navtex πιο κοντά στο Καστελόριζο.
Έγινε πολύς λόγος για τις παρεμβάσεις των ΗΠΑ με Πομπέο, της Ρωσίας με Λαβρόφ, της Γερμανίας με την Μέρκελ να γίνεται αυστηρότερη κ.ο.κ.
Η πιθανότερη φρονούμε εκδοχή αυτής της αναδίπλωσης είναι να ξεπεραστεί η σύνοδος της 24/25 Σεπτεμβρίου της Ε.Ε. που θα ορίσει κυρώσεις σε περίπτωση συνέχισης της επιθετικής , με τα διερευνητικά σκάφη συμπεριφοράς της Τουρκίας.
Ο στόχος είναι να αποφευχθούν οι σοβαρότερες κυρώσεις και ενδεχομένως να δοθούν και κάποια επιπλέον κονδύλια για το μεταναστευτικό βάρος που υφίσταται η Τουρκία από τους πρόσφυγες ή και κάποια άλλη παροχή.
Ξεπερνώντας αυτή την σύνοδο μια δεύτερη σύγκληση με παρόμοιο αντικείμενο θα είναι σε μακρυνό χρόνο για να ανησυχήσει τον Ερντογάν (αν κρίνουμε από το πόσο μακρυά ορίστηκε αυτή του Σεπτεμβρίου, όταν ήδη από τις αρχές Αυγούστου η Ανατολική Μεσόγειος έβραζε από τις τουρκικές παραβιάσεις).
Μακάρι η πιο πάνω εκδοχή να είναι λάθος και να βρέθηκε το «μαστίγιο και το καρότο» που θα τον συνετίσει. Πολύ φοβάμαι όμως ότι πρόκειται για προσχηματική αναδίπλωση και σαν την σιγή που προηγείται της καταιγίδας.
Οι απευκταίες διέξοδοι του Σουλτάνου
Αν λάβει κανείς υπόψιν του: (α) Τις συμπεριφορές του Ερντογάν με τις 3 στρατιωτικές επεμβάσεις στην Συρία και αυτήν στη Λιβύη αλλά και την συνεχιζόμενη κατοχή της Κύπρου, με ανοχή των «μεγάλων». (β) Την όψιμη αμφισβήτηση της συνθήκης της Λωζάνης και αυτής των Παρισίων (1947) με την οποία παραχώρησε η Ιταλία τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα. (γ) Τους χάρτες της Παλαιστίνης που έδειξε το περασμένο φθινόπωρο στον ΟΗΕ, για το πως το Ισραήλ επεξέτεινε τα εδάφη του με πολέμους καταλαμβάνοντας περιοχές γύρω του. (δ) Τον φανταστικό χάρτη περί Γαλάζιας Πατρίδας. (δ) Την απαίτηση αποστρατικοποίησης των νήσων κ.ο.κ.
Οι εναλλακτικές του τρωμένου γοήτρου του Σουλτάνου για διέξοδο, Θα μπορούσαν να φτάσουν από την συνέχιση των προκλητικών navtex επ’ αόριστον μέχρι την (με αφορμή αυτές) κατάρριψη αεροπλάνου ή βύθιση πλοίου μας (όπως δημοσίευσε Γερμανική εφημερίδα την πρόθεση του αυτήν).
Αλλά και ακόμα χειρότερα να φτάσουν μέχρι του σημείου:
(Α) Της προσπάθειας ακόμα και καταλήψεως του Καστελορίζου, προκαλώντας θερμό επεισόδιο (ιδανικά γι’ αυτόν μετά από πρώτο Ελληνικό πυροβολισμό) ή της καταλήψεως άλλου ακριτικού νησιού μας.(Πιθανώς της Λέσβου, με τους 13.000 εξεγερμένους πρόσφυγες εκεί).
(Β) Ταυτόχρονης προσπάθειας εισβολής στον Έβρο από μισθοφόρους Τζιχαντιστές (που έχει χρησιμοποιήσει σε Συρία – Λιβύη) υποδυόμενους πρόσφυγες στην Τουρκία από την Συρία και άλλες περιοχές.
Σε περίπτωση καταλήψεως νησιού μας, θα το θεωρεί σαν διαπραγματευτικό όπλο και αντίβαρο στην Ελληνο-Αιγυπτιακή συμφωνία, στις συνομιλίες στις οποίες θα συρθούμε αναγκαστικά, αν θέλουμε να αποφύγουμε ένα εκτεταμένο ή και ολοκληρωτικό ΕλληνοΤουρκικό πόλεμο, με όλες τις συνέπειες που θα είχε αυτός σε μια ήδη οικονομική κατάσταση ύφεσης.
Σε όλα τα πιο πάνω δεν θα έχει τον Πούτιν να τον σταματήσει, όπως στην Συρία-Λιβύη, γιατί για την Ρωσία μια σύγκρουση μελών του ΝΑΤΟ θα είναι βούτυρο στο ψωμί της. Και ας βγήκε ο Λαβρόφ σαν Πόντιος Πιλάτος να δηλώσει πρόθυμος διαμεσολαβητής διαλόγου και ειρήνης. (Το Ρωσικό σκάφος ηλεκτρονικού πολέμου -ικανό να εντοπίσει μεταξύ άλλων τα υποβρύχια μας- που βρίσκεται στην περιοχή από τις 19/8, κατόπιν αιτήματος της Τουρκίας, τι ρόλο παίζει;).
Ασφαλώς αν υπάρξει βεβαιωμένη στρατιωτική συνδρομή της Γαλλίας σε περίπτωση θερμού επεισοδίου, και η παρουσία σε επίμαχη περιοχή του Γαλλικού αεροπλανοφόρου και στόλου θα είναι άκρως αποτρεπτική για κάθε σκέψη του Σουλτάνου. Αλλά είναι εξασφαλισμένη αυτή;
Επίλογος
Μακάρι να βρεθεί η λύση καρότου/απειλής κυρώσεων και ενός άλλου τρόπου να περισωθούν τα προσχήματα για τον Σουλτάνο. Γιατί με τις απειλές του περί συντριβής της Ελλάδος και ακόμα και της Γαλλίας έχει ψηλώσει τόσο τον πήχη των προσδοκιών του φανατικού του κοινού ώστε θα περιμένουν αυτοί κάτι θεαματικό για έξοδο του Σουλτάνου.
Το άλμα που θα περιμένουν να κάνει ή θα είναι οδυνηρό για εμάς ή θα τον ρίξει στο γκρεμό.
Με την έπαρση όμως που έχει και στην απελπισία του, το τελευταίο ενδεχόμενο μπορεί να μην το λάβει καν υπ’ όψιν του.
«Όταν δεις κάποιον, που έχει μεγάλη έπαρση για τον μεγάλο πλούτο και τη λαμπρή καταγωγή του, περίμενε πως γρήγορα θα τιμωρηθεί.» Ευριπίδης. Άλλως επί το λαϊκώτερον: «Μωραίνει Κύριος ον βούλεται απωλέσει».
* Λάμπρος Γ. Ροϊλός: Συντ δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω-συγγραφέας-ερευνητής
