«Πιστωτικά αρνητική» χαρακτηρίζει η Moody’s την εξέλιξη της μείωσης των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, για δεύτερο μήνα στη σειρά, τον Ιανουάριο.
Σύμφωνα με τον διεθνή οίκο αξιολόγησης, η μείωση των καταθέσεων αποδίδεται κυρίως στην καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης, μια
καθυστέρηση που έχει αρνητικό αντίκτυπο στην εμπιστοσύνη των καταθετών.
Οπως επισημαίνει ο οίκος, η μείωση των καταθέσεων επηρεάζει αρνητικά τις ελληνικές τράπεζες και τις προσπάθειές τους να μειώσουν την εξάρτησή τους από το διατραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης. Τονίζει επίσης ότι η αύξηση των καταθέσεων είναι ζωτικής σημασίας για τις μακροπρόθεσμες ανάγκες δανεισμού τους. Αν η φυγή καταθέσεων οδηγήσει σε αύξηση της εξάρτησης των ελληνικών τραπεζών από τον μηχανισμό ELA, θα αυξηθεί το κόστος δανεισμού για τις τράπεζες και θα περιοριστεί η κερδοφορία τους, σημειώνει.
Η εμπιστοσύνη των καταθετών και οι καταθέσεις είναι εξαιρετικά ευάλωτες στις πολιτικές εξελίξεις τα τελευταία χρόνια, έχοντας καταγράψει σημαντική πτώση το α’ εξάμηνο του 2015, ως αποτέλεσμα του παρατεταμένου αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις της χώρας με τους πιστωτές της.
Σε εκείνη την περίπτωση, έφυγαν από το τραπεζικό σύστημα περίπου 40 δισ. ευρώ, αναγκάζοντας τις τράπεζες να αυξήσουν την εξάρτησή τους από τη χρηματοδότηση της κεντρικής τράπεζας, περιλαμβανομένου του ELA. Οι ελληνικές αρχές επέβαλαν περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls) τον Ιούνιο του 2015, που περιόρισαν τις αναλήψεις ρευστού στα 60 ευρώ ημερησίως και βελτίωσαν την επιδεινούμενη ρευστότητα των τραπεζών.
Τον Ιούλιο του 2016, μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τον Δεκέμβριο του 2015, τα νέα μέτρα που εφαρμόστηκαν για τη μερική χαλάρωση των capital controls βοήθησαν τις τράπεζες να προσελκύσουν και πάλι καταθέσεις.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, από τον Ιούλιο του 2015 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016, επέστρεψαν στο τραπεζικό σύστημα καταθέσεις ύψους 430 εκατ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο, από την εγχώρια αγορά. Όμως η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης
αντισταθμίζει αυτή τη θετική δυναμική στις καταθέσεις, προκαλώντας μειώσεις 3,4 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2016 και 1,6 δισ. τον Ιανουάριο του 2017.
Η μείωση των καταθέσεων στα 119,7 δισ. ευρώ στο τέλος Ιανουαρίου αποτελεί χαμηλό 15ετίας για το σύστημα και υπονομεύει την προσπάθεια των τραπεζών να βελτιώσουν τη χρηματοδότησή τους, μειώνοντας την εξάρτησή τους από τη χρηματοδότηση της κεντρικής τράπεζας, σημειώνει ο οίκος. Αυτή η χρηματοδότηση αντιπροσώπευε το 22% των συνολικών τραπεζών assets τον Δεκέμβριο του 2016, από το οποίο το 14% σχετιζόταν με τον ELA. Αν και οι ελληνικές τράπεζες το 2016 έκαναν βήματα για να μειώσουν την εξάρτησή τους από τον ELA, όπως για παράδειγμα αποκτώντας πρόσβαση στη διατραπεζική αγορά repo, η αύξηση των καταθέσεων είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη χρηματοδοτική τους δυνατότητα.
Μια ενδεχόμενη αύξηση του ELA για να αντισταθμιστεί η εκροή καταθέσεων θα αυξήσει τα κόστη χρηματοδότησης των τραπεζών και θα μειώσει την κερδοφορία, ενώ θα είναι καταστροφική σε ό,τι αφορά στη βελτίωση της εμπιστοσύνης των καταθετών και την περαιτέρω χαλάρωση των capital controls.
Αν και περαιτέρω καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης θα ήταν επιβλαβείς για τις τράπεζες, ωστόσο η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και των συζητήσεων για τη διάσωση μεταξύ της κυβέρνηση και των πιστωτών της στις 28 Φεβρουαρίου είναι θετική εξέλιξη.
Η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης επικεντρώνεται στην άρνηση της Ελλάδας να νομοθετήσει δημοσιονομικά μέτρα πέραν του Αυγούστου 2018, όταν λήγει το τρίτο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής.
Επιπλέον, η πολυπόθητη ένταξη των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, που θα βελτίωνε την εμπιστοσύνη επενδυτών και καταθετών, εξαρτάται από την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης.
