Για συρρίκνωση του δεύτερου κύματος του κορωνοϊού έκανε λόγο ο Γκίκας Μαγιορκίνης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας.
«Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι και με μία ήπια κάλυψη του εμβολιασμού, 40-50%, που θα έχουμε πετύχει το καλοκαίρι, θα δούμε μεγάλη ύφεση της επιδημίας. Τα μέτρα ατομικής προστασίας θα τα ξεφορτωθούμε, όταν δούμε τα νούμερα να πέφτουν δραματικά. Ίσως από τον Μάιο και μετά», ανέφερε ο καθηγητής.
«Το γεγονός ότι παραμένουν κλειστές κάποιες δραστηριότητες, οι οποίες σχετίστηκαν με εκθετική αύξηση μέσα Οκτωβρίου-Νοέμβριου, ίσως μας επιτρέψει να πούμε ότι η επιδημία μπορεί να κινηθεί σε σταθεροποιητικά επίπεδα και να μην δούμε τρίτο κύμα. Η εικόνα της πανδημίας, αυτή τη στιγμή είναι σε φάση βελτίωσης», πρόσθεσε ο Γκίκας Μαγιορκίνης.
Ο καθηγητής απαντά, μεταξύ άλλων, στο πότε αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός στην Ελλάδα, τι προβλέπεται για τα εμβόλια που προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις σε άτομα με ιστορικό, ή παρενέργειες σε όσες-ους έχουν κάνει αισθητικές μικροεπεμβάσεις στο πρόσωπο, κατά πόσον μπορούν οι επιστήμονες να «μπερδέψουν» τα εμβόλια, αλλά και σε ποιες περιπτώσεις είναι τελικά εφικτό να αλλάξει το μεσοδιάστημα των δύο δόσεων.
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης που παραχώρησε ο Γκίκας Μαγιορκίνης στο «Πρακτορείο Fm»:
Ερ: Πόσο ανησυχητικές είναι οι εικόνες των Φώτων στις εκκλησίες για την εξέλιξη της πανδημίας;
Απ: Ο συνωστισμός οποτεδήποτε και αν συμβαίνει μπορεί να προκαλέσει απότομη μεταβολή στη μετάδοση. Τέτοια περιστατικά θα μπορούσαν να αλλάξουν την εικόνα της πανδημίας, που αυτή τη στιγμή είναι σε φάση βελτίωσης.
Ερ: Πώς μπορεί να είναι σε φάση βελτίωσης μετά τα πάρτι των εορτών, το συνωστισμό στις πλατείες, αλλά και την πολυκοσμία στις εκκλησίες την περασμένη Τετάρτη; Τα λύματα άλλωστε, τουλάχιστον στην Αττική, δείχνουν ανοδικές τάσεις για την ερχόμενη εβδομάδα.
Απ: Οι εικόνες που έχουμε από τα λύματα αυτή τη στιγμή είναι στο πλαίσιο της στατιστικής διακύμανσης. Εγώ είμαι ακόμη επιφυλακτικός. Υπάρχει μία πιθανότητα να δούμε άνοδο την επόμενη εβδομάδα. Ωστόσο μέχρι στιγμής η πορεία ήταν συρρίκνωση και σταθεροποίηση. Επειδή η επιδημία αυτή έχει δείξει ότι μπορεί να είναι απρόβλεπτη, θα πρέπει να κρατάμε και μικρό καλάθι, όσον αφορά τις πιο μακροπρόθεσμες προβλέψεις.
Ερ: Σε ποιο κύμα της πανδημίας βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή. Αναμένεται τρίτο κύμα;
Απ: Σε αυτή τη φάση είμαστε στη συρρίκνωση του δεύτερου κύματος, δεν έχουμε ακόμα ενδείξεις για αύξηση, οπότε τρίτο κύμα προς το παρόν δεν βλέπουμε.
Ερ: Ποια είναι η εκτίμηση σας για την περαιτέρω πορεία των πραγμάτων με την αναμενόμενη μείωση της θερμοκρασίας, τον λιγότερο αερισμό των κλειστών χώρων κλπ.
Απ: Η περαιτέρω πορεία θα κριθεί από την κινητικότητα των επόμενων ημερών. Ωστόσο το γεγονός ότι παραμένουν κλειστές κάποιες δραστηριότητες, οι οποίες σχετίστηκαν με εκθετική αύξηση που είδαμε μέσα Οκτωβρίου -Νοέμβριου, ίσως μας επιτρέψει να είμαστε αισιόδοξοι και να πούμε ότι η επιδημία μπορεί να κινηθεί σε σταθεροποιητικά επίπεδα και να μην δούμε τρίτο κύμα.
Ερ: Ναι αλλά θα συνεχίσουμε κλειδωμένοι μέχρι να ανοίξει ο καιρός; Θα πάμε σε lockdown«ακορντεόν»; Πόσο ακόμα θα στέλνουμε sms;
Απ: Είναι δύσκολο να κάνουμε εκτίμηση για το πότε θα σταματήσει το sms. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα θέλαμε να δούμε και άλλη βελτίωση, αλλά αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μία μεταβατική περίοδο και θέλουμε να δούμε ποια θα είναι η επίδραση των γιορτών.
Ερ: Εκτός όμως από τις γιορτές έχουμε ήδη πίσω μας ένα δίμηνο lockdown και τα νούμερα δεν είναι εκεί που θέλετε και θέλουμε όλοι. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Απ: Δεν είναι πιθανό να δούμε τα νούμερα που βλέπαμε το καλοκαίρι, σύντομα. Είμαστε σε μία φάση συρρίκνωσης, αλλά θα πρέπει να δούμε πως θα εξελιχθεί αυτή η φάση σε συνδυασμό με το ΕΣΥ. Δεν είναι μόνο ο αριθμός των κρουσμάτων, αλλά και ο αριθμός των θανάτων που βαίνει προς συρρίκνωση, αλλά και των διασωληνώσεων που και αυτός βαίνει προς συρρίκνωση, αλλά πιο αργά απ΄ ότι θα θέλαμε.
Ερ: Γιατί έκλεισαν όλα ξαφνικά. Υπήρξε αύξηση κρουσμάτων 8-9% από το click away, όπως ακούστηκε;
Απ: Δεν έχω κάποια τέτοια εκτίμηση στα χέρια μου, δεν την έχω δει, αλλά δεν αποκλείεται και να υπάρχει. Ωστόσο δεν ξέρω ποια θα ήταν η στατιστική σημαντικότητα, γιατί το 8-9% θα ήταν ένα πολύ μικρό νούμερο. Το κλείσιμο έγινε προληπτικά, γιατί υπήρχαν ενδείξεις για αύξηση της κινητικότητας μέσα στις γιορτές, κι επειδή θέλαμε να προτεραιοποιηθεί το άνοιγμα των σχολείων έγινε το κλείσιμο χωρίς να έχουμε σαφή στοιχεία αύξησης της μετάδοσης.
Ερ: Πότε υπολογίζετε, βάσει των μέχρι στιγμής δεδομένων, να έχει ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός στην Ελλάδα, μιας και βλέπουμε ότι σε όλο τον κόσμο οι εμβολιασμοί γίνονται με καθυστερήσεις, σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό; Η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της Ε.Ε. Στέλλα Κυριακίδου έχει ήδη μιλήσει για παγκόσμια έλλειψη παραγωγικής ικανότητας.
Απ: Η παραγωγή δεν έχει φτάσει ακόμη στα επίπεδα που θα θέλαμε, για να μπορέσουμε να εμβολιάσουμε το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, εντός του έτους. Το πακέτο των εμβολίων που έχει κλείσει η ΕΕ είναι ένα πολύ καλό πακέτο, παρόλα αυτά η παραγωγή του ακόμα καθυστερεί. Θεωρώ ότι υπάρχει η πιθανότητα να βελτιωθεί η κατάσταση προς τα μέσα Φεβρουαρίου, γιατί περιμένουμε το εμβόλιο της Johnson&Johnson, που θα είναι μονοδοσικό. Και εάν και εφόσον έχει καλά αποτελέσματα, θα μπορέσει να επιταχύνει πολύ περισσότερο την εμβολιαστική κάλυψη. Ο εμβολιασμός στην Ελλάδα δεν νομίζω ότι θα ολοκληρωθεί για όλο τον πληθυσμό, πριν το καλοκαίρι.
Ερ: Ο αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), ανέφερε ότι το εμβόλιο της Μoderna μπορεί να προκαλέσει κάποιες παρενέργειες σε άτομα που έχουν ενέσιμα υλικά γεμίσματος στο πρόσωπο και μάλιστα γιατρός του FDA έχει αναφέρει τρία τέτοια περιστατικά. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει για τον κόσμο και κυρίως τις γυναίκες που έχουν τέτοια υλικά στο πρόσωπο τους.
Απ: Οι παρενέργειες είναι παροδικές. Όσοι έχουν κάνει αισθητικές μικροεπεμβάσεις θα πρέπει να συζητάνε με τους ιατρούς τους για να κατανοήσουν τις πιθανές αλληλεπιδράσεις, λαμβάνοντας υπόψιν τα υπέρ του εμβολιασμού.
Ερ: Διαβάσαμε ότι ήδη έχουν αρχίσει κλινικές μελέτες για τις αλλεργίες που προκαλεί το εμβόλιο των Pfizer/Biontech. Τι αναμένουμε από αυτές.
Απ: Το προφίλ αλλεργίας που έχουν τα εμβόλια δεν είναι ιδιαίτερα βαρύ. Μιλάμε για ελάχιστα περισσότερα άτομα σε σχέση με το εμβόλιο της γρίπης. Να επισημάνω ότι όλα τα εμβόλια έχουν την πιθανότητα αλλεργικής αντίδρασης. Κι εδώ μιλάμε για δέκα άτομα ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Και λιγότερα από τα μισά κάνουν σοβαρή αλλεργική αντίδραση.
Πρόκειται για πολύ σπάνιες παρενέργειες με την πλειονότητα αυτών να παρουσιάζεται σε άτομα που ήδη έχουν ιστορικό αλλεργίας. Οι κλινικές μελέτες θέλουν να δείξουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του προφίλ αλλεργίας, ώστε να μπορεί να καλυφθεί ο κόσμος με ιστορικό αλλεργίας.
Άρα είναι μελέτες που στην ουσία θα βελτιώσουν την αντιμετώπιση αυτού του πληθυσμού, ποιες θα είναι οι προϋποθέσεις και τα πρωτόκολλα που θα πρέπει να ακολουθούνται για αυτούς τους ανθρώπους.
Ερ: Μεταλλαγμένο στέλεχος του covid, το οποίο μάλιστα λέγεται ότι είναι πιο μεταδοτικό, μας ήρθε από Αγγλία, μάθαμε την Κυριακή. Ο ΠΟΥ χτύπησε καμπανάκι προχθές, και σύμφωνα με τον διευθυντή του ευρωπαϊκού τμήματος του Χανς Κλούγκε, η μετάλλαξη αυτή απειλεί να αυξήσει τον αριθμό των κρουσμάτων και να επιβαρύνει τα συστήματα υγείας. Τι σημαίνει αυτό για μας εδώ; Και πώς επηρεάζεται η δραστικότητα των εμβολίων εν γένει;
Απ: Φαίνεται ότι έχει ελαφρά αυξημένη μεταδοτικότητα σε σχέση με τα άλλα στελέχη, χωρίς αυτό να έχει αποδειχτεί ή να έχει κλειδώσει 100%, γιατί χρειάζεται καιρός για να γίνει κάτι τέτοιο. Δεν φαίνεται να έχει αυξημένη θνησιμότητα ή νοσηρότητα. Και δεν φαίνεται ότι ξεφεύγει από το εμβόλιο. Εάν όντως επαληθευθεί ότι έχει αυξημένη μετάδοση, σε σχέση με τα άλλα στελέχη, αυτό που θα πρέπει να γίνει, είναι να αυξηθεί το ποσοστό των ατόμων που θα πρέπει να εμβολιαστούν, ώστε να επιτύχουμε αυτό που λέμε ανοσία της αγέλης, το οποίο είναι και εφικτό και επιθυμητό.
Ερ: Μπορεί κάποιος ασυμπωματικός να παρουσιάσει υπεραντίδραση; Που σημαίνει μήπως πριν το εμβόλιο θα έπρεπε να κάνουμε ράπιντ τεστ;
Απ: Δεν το έχουμε δει αυτό σε κανένα εμβολιασμό, κανενός παθογόνου. Δεν έχουμε δει δηλαδή κάποιον που έχει γρίπη να κάνει υπεραντίδραση. Δεν προβλέπεται και δεν είναι λογικό να συμβεί. Οπότε δεν υπάρχει κανένας λόγος να ελέγχεται κάποιος αν είναι ασυμπτωματικός φορέας για να κάνει το εμβόλιο.
Ερ: Γνωρίζετε αν λόγω της έλλειψης ποσοτήτων κάποιων εμβολίων υπάρχει περίπτωση να «μπερδέψουμε» αν μπορούσα να χρησιμοποιήσω την έκφραση, τα εμβόλια; Π.χ. η πρώτη δόση να γίνει από το άλφα εμβόλιο και η δεύτερη δόση από το βήτα; Γίνεται μία τέτοια συζήτηση τις τελευταίες μέρες.
Απ: Το να μπορείς να αντικαταστήσεις μία δόση εμβολίου από ένα πολυδοσικό σχήμα, εάν και εφόσον δεν υπάρχει της ίδιας εταιρείας, προβλέπεται απ όλα τα βιβλία ανοσοποίησης, για όλα τα εμβόλια. Για παράδειγμα το εμβόλιο της λύσσας που είναι πέντε δόσεις, εάν έχουν γίνει οι 4 και δεν βρίσκεται η πέμπτη λόγω έλλειψης, μπορεί να γίνει από άλλη εταιρεία που έχει τον ίδιο στόχο.
Ερ:. Πώς κρίνετε την απόφαση του Ην. Βασιλείου για καθυστέρηση της 2ης δόσης των εμβολίων 2-3 μήνες, προκειμένου να καλύψει ταχύτερα μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού με την 1η δόση; Kαι παρά το γεγονός ότι η σύσταση του ΠΟΥ είναι έως έξι εβδομάδες τουλάχιστον για το εμβόλιο των Pfizer/Βiontech, για το οποίο η Biontech έχει επισημάνει ότι η μέγιστη αποτελεσματικότητα δεν είναι εγγυημένη αν καθυστερήσει η δεύτερη δόση;
Απ: Η αγγλική σχολή ανοσοποίησης έχει πολύ μεγάλο παρελθόν και τα εμβόλια γενικά είναι μία ιδιαίτερη κατηγορία. Δεν είναι φάρμακα και δεν χρειάζονται πάντα όλες τις κλινικές μελέτες, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν. Οι βασικές αρχές ανοσοποίησης λένε ότι εάν και εφόσον καθυστερήσει μία δόση, τότε μπορείς να συνεχίσεις το σχήμα οποιαδήποτε χρονική στιγμή.
Και αυτό ισχύει για όλα τα εμβόλια. Και είναι και στις συστάσεις του ΠΟΥ για διακοπή εμβολιασμού, αλλά και στις συστάσεις όλων των εταιρειών. Το δεύτερο στοιχείο που νομίζω ότι αξιοποιούν στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ότι από τη 12η μέρα όλες οι κλινικές μελέτες έδειξαν ότι ο κόσμος είχε επαρκή ανοσοποίηση. Εγώ νομίζω ότι είναι σωστή για το Ηνωμένο Βασίλειο απόφαση. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να εφαρμοστεί παντού.
Ερ: Γιατί; Αφού το ίδιο εμβόλιο είναι. Τι αλλάζει πληθυσμιακά και δεν μπορεί πχ να εφαρμοστεί στη Γαλλία;
Απ: Γενικά οι αρχές εμβολιασμού εξαρτώνται από τον πληθυσμό στον οποίο αναφερόμαστε, αλλά και τις ιδιαίτερες συνθήκες που έχει κάθε μία επιδημία. Στην Αγγλία υπάρχει μία πολύ βαριά επιδημία αυτή τη στιγμή και είναι σε δεινή θέση. Ως εκ τούτου και η απόφαση βασίζεται σε αυτό.
Ερ: Πέρσι τον Μάιο σε συνέντευξη μας για το ΑΠΕ-ΜΠΕ είχατε κάνει μία σωστή πρόβλεψη ότι τέλος του έτους θα έχουμε εμβόλιο. Θέλω λοιπόν να μου πείτε τώρα ποια είναι η εκτίμησή σας για το φετινό καλοκαίρι. Που θα βρίσκονται τα πράγματα; Πότε θα ξεμπερδεύουμε με αυτή την ιστορία και πότε θα πετάξουμε τις μάσκες τελικά;
Απ: Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι και με μία ήπια κάλυψη του εμβολιασμού κι εννοώ 40-50%, που θα έχουμε πετύχει το καλοκαίρι, θα δούμε μεγάλη ύφεση της επιδημίας. Συγχρόνως με το άνοιγμα του καιρού θα πέσει και η μετάδοση και θα δούμε ίσως και μηδενισμό σε κάποιες χώρες.
Ακόμη και αν δεν δούμε μηδενισμό στη δική μας χώρα, έχουμε καλή πιθανότητα να διατηρήσουμε την επιδημία σε πολύ μεγάλη ύφεση. Θεωρώ ότι μέχρι το καλοκαίρι θα είμαστε σε ένα πολύ καλό επίπεδο, λόγω του υψηλού ποσοστού εμβολιασμού, αφήνοντας μία μικρή πιθανότητα πάντα, γιατί οι ιοί μπορούν να μας εκπλήξουν, αν ένα στέλεχος διαφύγει του εμβολίου.
Αυτό δεν το θεωρώ πολύ πιθανό. Είναι ένα σενάριο που συζητείται αρκετά, αλλά νομίζω ότι έχει μία πολύ μικρή πιθανότητα να συμβεί, λιγότερο από 5%.
Ερ: Και τα μέτρα ατομικής προστασίας πότε θα τα ξεφορτωθούμε τελείως;
Απ: Νομίζω ότι όταν δούμε τα νούμερα να πέφτουν δραματικά. Θεωρώ ότι από το Μάιο και μετά ίσως να τα ξεφορτωθούμε.
Ερ: Σαν ιολόγος θεωρείτε ότι αυτή θα είναι η τελευταία πανδημία που θα δουν οι εν ζωή γενιές ή σηματοδοτεί και τον ερχομό άλλων;
Απ: Οι πανδημίες είναι σαν τους σεισμούς. Έρχονται και φεύγουν κάθε μερικά χρόνια. Θεωρώ ότι θα έχουμε και άλλες πανδημίες, γιατί ο κόσμος πλέον είναι ένα παγκόσμιο χωριό.
Αυτό που έχει αλλάξει σίγουρα, είναι ότι μπορούμε πια να τις αντιμετωπίζουμε πιο αποτελεσματικά και πιο έγκαιρα, με τη δημιουργία εμβολίων σε μικρό χρονικό διάστημα. Και αυτό είναι μία πρόοδος πάνω στην οποία πρέπει να επενδύσουμε περαιτέρω, ώστε να μπορούμε να έχουμε εμβόλια, πολύ γρήγορα και για τις επερχόμενες πανδημίες.
