Ο Ιταλός πρωθυπουργός Ρέντσι προσκάλεσε την Άνγκελα Μέρκελ και τον Φρανσουά Ολάντ με στόχο να σκιαγραφήσουν το μέλλον της Ευρώπης μετά το σοκ του Brexit. Η συνάντηση είχε ωραίες εικόνες, αλλά καμία απόφαση.
Η πίστα του ιταλικού αεροπλανοφόρου Γκαριμπάλντι είχε διαμορφωθεί ειδικά για να υποδεχθεί τους τρεις ηγέτες. Οι σημαίες της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας τοποθετήθηκαν πίσω από τρία αναλόγια που είχαν στηθεί για τη σύντομη κοινή συνέντευξη τύπου του Ματέο Ρέντσι, της Άνγκελα Μέρκελ και του Φρανσουά Ολάντ μετά τις συνομιλίες που είχαν χθες στο ιταλικό νησί Βεντοτένε. Ο ήλιος που έδυε δημιουργούσε ειδυλλιακές εικόνες που θύμιζαν καρτ ποστάλ.
Οι σύντομες διαβουλεύσεις των τριών ηγετών ολοκληρώθηκαν και ήταν ώρα για τις καθιερωμένες δηλώσεις. Σε αυτές έγινε λόγος για το μέλλον της Ευρώπης, τις σημερινές προκλήσεις και το πνεύμα του ιταλού φεντεραλιστή Αλτιέρο Σπινέλι, που είχε οραματιστεί μια ενωμένη Ευρώπη και εξορίστηκε στο Βεντοτένε μαζί με άλλους αριστερούς από το φασιστικό καθεστώς. Ο Ματέο Ρέντσι τόνισε ότι παρά την απογοήτευση που προκάλεσε το Brexit, η Ευρώπη παραμένει μια ευκαιρία για τις μελλοντικές γενιές. “Δεν αποθαρρυνόμαστε. Η Ευρώπη δεν φταίει για όλα”, σχολίασε ο ιταλός πρωθυπουργός, επισημαίνοντας ότι η ΕΕ είναι ο “ιδανικός αποδιοπομπαίος τράγος”.
Λίγος χρόνος, πολλά προβλήματα
Αφού είδαν τα αξιοθέατα στο Βεντοτένε και ολοκλήρωσαν τη σύντομη εμφάνισή τους μπροστά στους εκπροσώπους του τύπου, οι Μέρκελ, Ολάντ και Ρέντσι αποσύρθηκαν για το προγραμματισμένο δείπνο. Εκεί είχαν τη δυνατότητα να ανταλλάξουν απόψεις μακριά από τα μικρόφωνα και τις κάμερες. Ωστόσο, ο χρόνος που είχαν στη διάθεσή τους δεν επαρκούσε για να ξεδιπλώσουν το κουβάρι των προβλημάτων – από το Brexit και την προσφυγική κρίση, μέχρι τον πόλεμο στη Συρία, την οικονομική ανάπτυξη και τη δημοσιονομική πολιτική. Δύο ώρες αργότερα οι τρεις ηγέτες επιβιβάστηκαν σε ένα ελικόπτερο που τους μετέφερε στο αεροδρόμιο της Νάπολη – τόπος αναχώρησης για Παρίσι, Βερολίνο και Ρώμη. Οι 150 δημοσιογράφοι που βρίσκονταν πάνω στο αεροπλανοφόρο Γκαριμπάλντι επέστρεψαν μετά από κάποιες ώρες στο λιμάνι της Νάπολη. Εκεί είχαν και πάλι πρόσβαση στο διαδίκτυο και δυνατότητα να μεταφέρουν στον κόσμο τι είχε συμβεί στην τριμερή.
Αυτή η μίνι διάσκεψη επρόκειτο να προετοιμάσει την άτυπη Σύνοδο Κορυφής της Μπρατισλάβα, χωρίς τη συμμετοχή της Μ. Βρετανίας, στα μέσα Σεπτεμβρίου. Πάντως ο Φρανσουά Ολάντ έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι στόχος των τριών ηγετών δεν είναι να επιβάλει όρους. “Είμαστε οι τρεις ‘μεγάλοι’. Όμως δεν αποφασίσουμε τίποτα στο όνομα των άλλων μελών. Θέλουμε μια Ευρώπη με συνοχή”, υπογράμμισε ο γάλλος πρόεδρος στη συνέντευξη τύπου. Από την πλευρά της η γερμανίδα καγκελάριος επιχείρησε να βάλει ένα πλαίσιο. “Χρειαζόμαστε κάποια στιγμή και ένα αποτέλεσμα”, υπογράμμισε σε προειδοποιητικό τόνο, θέτοντας ως ορόσημο για τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων την 60ή επέτειο της υπογραφής της ευρωπαϊκής ιδρυτικής συνθήκης (ΕΟΚ), τον προσεχή Μάρτιο.
Αποφάσεις, αλλά ποιες αποφάσεις;
Ωστόσο, το τι είδους αποφάσεις θα ληφθούν παραμένει προς στιγμήν άγνωστο. Το όραμα του Αλτιέρο Σπινέλι για μια ομοσπονδιακή Ευρώπη στη βάση δημοκρατικών θεσμικών οργάνων έχει υλοποιηθεί μόνο μερικώς. Πολλά κράτη της ΕΕ δεν θέλουν να διαβούν τον δρόμο που χάραξε ο ιταλός οραματιστής. Η Μ. Βρετανία αποχαιρετά την ΕΕ. Πολλοί ζητούν ενίσχυση των εθνικών αρμοδιοτήτων. Ο δεξιός λαϊκισμός σε συνδυασμό με την τάση απόρριψης της ΕΕ οξύνονται σε πολλά κράτη-μέλη. “Η Ευρώπη δεν είναι το πρόβλημα αλλά η λύση”, επέμεινε ο Ματέο Ρέντσι, τονίζοντας ότι μεγάλα ζητήματα, όπως η προσφυγική κρίση, δεν μπορούν να λυθούν ως διά μαγείας.
Από τη χθεσινή τριμερή δεν αναμένονταν σπουδαία πράγματα. Αυτό είχε διαρρεύσει και από κύκλους των τριών αντιπροσωπειών από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία, που βρέθηκαν στο κατάστρωμα του Γκαριμπάλντι. Η διοργάνωση αυτής της μίνι διάσκεψης “συνιστά τεράστιο κόπο και αποφέρει ελάχιστα έως τίποτα”, σχολίασε ένας διπλωμάτης διατηρώντας την ανωνυμία του. Ωστόσο, η συνάντηση ενδεχομένως έδωσε επικοινωνιακή χείρα βοηθείας στον ιταλό πρωθυπουργό, ο οποίος βρίσκεται υπό πίεση στο εσωτερικό. Η ιταλική οικονομία διανύει φάση στασιμότητας, ενώ το φθινόπωρο η κυβέρνηση Ρέντσι θα πρέπει να περάσει το τεστ του δημοψηφίσματος για τη συνταγματική μεταρρύθμιση.
Κατά τα άλλα ο ιταλός πρωθυπουργός ζήτησε περισσότερη ελαστικότητα εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική πειθαρχία. Η Μέρκελ έλαβε υπόψη της τα αιτήματα του Ματέο Ρέντσι, αλλά αρκέστηκε στην καθιερωμένη δήλωση: ό, τι επιδεικνύεται ήδη αρκετή ελαστικότητα.
