Ανίκητος επί 16 χρόνια ήταν ο Τούρκος πρόεδρος στις εκλογές. Αλλά η οικονομική κρίση προκαλεί αβεβαιότητα και το κόμμα του ίσως χάσει την πλειοψηφία στη Βουλή. Πιθανή ήττα και στις προεδρικές; Στις δημοσκοπήσεις ένα 45 με 55% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι θα ψηφίσει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο όλα δείχνουν ότι θα είναι πολύ λιγότεροι.
Ο Χακάν Μπαϊρακτσί, επικεφαλής του Ινστιτούτου δημοσκοπήσεων SONAR, υποστηρίζει ότι στην Τουρκία υπάρχει ατμόσφαιρα φόβου, με αποτέλεσμα σχεδόν 10% των ψηφοφόρων να μη δηλώνει ανοιχτά ποιον θα στηρίξει. «Στις δημοσκοπήσεις δίδονται λανθασμένες απαντήσεις, άρα το εκλογικό αποτέλεσμα κατά πάσα πιθανότητα θα απέχει πολύ από τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων».
Λείπει το πάθος στις προεκλογικές συγκεντρώσεις
Μετά τη συνταγματική αναθεώρηση οι ψηφοφόροι έχουν δύο ψήφους, με την πρώτη εκλέγουν πρόεδρο και τη δεύτερη ποιο κόμμα θέλουν να εκπροσωπηθεί στη βουλή. Για τον Ερντογάν, που επί 16 χρόνια δεν έχει χάσει καμιά εκλογική αναμέτρηση, οι διπλές εκλογές σε μιαν εβδομάδα θα πρέπει να είναι οι πιο δύσκολες.
Από το 2002, την πρώτη εκλογική του επιτυχία, το ισλαμικό συντηρητικό του κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης AKP, έχει σφραγίσει την πολιτική της χώρας. Ακόμη και αυτό το κόμμα ετοιμάζεται για τις πιο δύσκολες εκλογές. Ο Εζέρ Σεντσάρ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Δημοσκοπήσεων Metropoli, παρακολουθεί τα 25 τελευταία χρόνια το πολιτικό στίγμα του Ερντογάν και πιστεύει ότι ποτέ άλλοτε στο παρελθόν δεν έχει κάνει τόσο κακό προεκλογικό αγώνα.
Δεν έχει πάθος και δείχνει αδύναμος, λέει. «Ποτέ άλλοτε δεν έχει κάνει τόσα πολλά λάθη στις ομιλίες τους», προσθέτει και εκφράζει αμφιβολίες για το εάν μπορεί να κρατηθεί στην εξουσία. Στα τελευταία 16 χρόνια ο Τούρκος πρόεδρος κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή και η μεγαλύτερη επιτυχία του ήταν η οικονομική ανάκαμψη της χώρας. Το ετήσιο εισόδημα ανέβηκε από 3500 δολάρια στα 10.000 δολάρια και σε ολόκληρη τη χώρα επικρατούσε οικοδομικός οργασμός.
Σήμερα ωστόσο η οικονομική κατάσταση έχει αλλάξει. Από το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 και την επιβολή κατάσταση εκτάκτου ανάγκης έχασε η τουρκική λίρα πάνω από 30% της αξίας της. Επενδύσεις έχουν σχεδόν σταματήσει. Η εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών στην τουρκική οικονομία έχει συρρικνωθεί.
Ο Ερντογάν, ο οποίος για λόγους θρησκευτικούς απορρίπτει τους τόκους, αναγκάστηκε να κλείσει τα μάτια όταν η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας ανέβασε την περασμένη εβδομάδα τα βασικά επιτόκια.
«Δύσκολες ημέρες για τον Ερντογάν»
«Για πρώτη φορά μετά από 16 χρόνια ο Ερντογάν δεν έχει επιτυχία» λέει ο Σεντσάρ. «Δεν μπορεί να οδηγήσει την οικονομία, τα προβλήματα υγείας και εκπαίδευσης πολλαπλασιάζονται. Ο λαός νοιώθει τις οικονομικές συνέπειες. Γι αυτό στις προεκλογικές του συγκεντρώσεις δεν υπάρχει πια μεγάλο πάθος».
Αλλά και η Γκιλέρμ Σεϊντά Σανβέρ, με διδακτορικό στην εκλογική επιτυχία του AKP συμφωνεί ότι οι Τούρκοι δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να πιάσουν τα μηνύματά του. Κάνει λόγο για one-man show στο κόμμα του που έχει αναδειχθεί σε εμπόδιο. «Στις συγκεντρώσεις και στις ομιλίες του είναι μόνος και δεν είναι σε θέση να περάσει μηνύματα», υποστηρίζει.
«Πολλές πιθανότητες επιτυχίας τελευταία έχει ο Μουχαρέμ Ιντσέ»
Κατά την άποψή της ο αντίπαλός του από το αντιπολιτευόμενο CHP, Μουχαρέμ Ιντσέ, κατάφερε να αυξήσει τα ποσοστά δημοτικότητάς του πάνω από 30%, και έτσι η αντιπολίτευση έχει περισσότερες πιθανότητες να νικήσει στις εκλογές. «Ο Ερντογάν προσπαθεί να πατήσει στους φόβους του ισλαμικού συντηρητικού ακροατηρίου του, είναι και ο λόγος που στις προεκλογικές συγκεντρώσεις αναφέρεται στην πολεμική επιχείρηση στο Αφρίν».
Παρόλα αυτά σύμφωνα με τελευταίες σφυγμομετρήσεις ο Ερντογάν θα μπορούσε να κερδίσει στις προεδρικές εκλογές στον δεύτερο γύρο. Αλλά στις βουλευτικές ο συνασπισμός ανάμεσα στο ΑΚΡ και το MHP θα μπορούσε να χάσει την πλειοψηφία στη βουλή.
Σε αυτήν την περίπτωση ο Ερντογάν δεν θα είχε ισχυρή βάση στο κοινοβούλιο, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες. Το ισχυρό προεδρικό σύστημα με πλειοψηφία της αντιπολίτευσης στη βουλή θα έμενε όνειρο θερινής νυκτός για τον Τούρκο πρόεδρο. «Σε κάθε περίπτωση εάν το ΑΚΡ χάσει την πλειοψηφία στη Βουλή τον Ερντογάν περιμένουν δύσκολες ημέρες, γιατί θα χάσει τμήμα της εξουσίας που έχει σήμερα. Δεν θα είναι αποτελεσματικός πρόεδρος και θα αναγκαστεί να αποδεχθεί τη δύναμη του κοινοβουλίου» υποστηρίζει η Σεντσάρ.
