Η δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος παραμένει δύσκολη, τονίζει η Bank of America Merrill Lynch σε ανάλυσή της. Όπως σημειώνει, αυτό δεν αποτελεί έκπληξη καθώς καμία αξιολόγηση δεν έκλεισε στην ώρα της από τότε που ξεκίνησε η ελληνική κρίση, πριν από επτά χρόνια.
Ωστόσο, η Αθήνα ήλπιζε να ολοκληρώσει την αξιολόγηση και να κλείσει συμφωνία για το χρέος στα τέλη του 2016, ώστε να μπει στο QE στις αρχές του 2017. Κάποια από αυτή την αισιοδοξία, τονίζει ο οίκος, είχε αντανάκλαση στην αγορά και γι’ αυτό κάποια διόρθωση είναι πιθανή. Τα χειρότερα, υποστηρίζει, μπορεί να είναι μπροστά για τα ελληνικά assets αυτό τον μήνα, αλλά μπορεί να αποδειχτεί και ευκαιρία αγοράς.
Εντέλει, εκτιμά η BofA, η ελάφρυνση χρέους και το QE μπορούν να γίνουν το 2017, αλλά δεδομένης της προοπτικής tapering από την ΕΚΤ, η «όρεξη» για ελληνικά και άλλα περιφερειακά ομόλογα είναι πιθανό να υποχωρήσει παρά τη βελτίωση των θεμελιωδών μεγεθών.
Όπως αναφέρει η ανάλυση, τα βασικά θέματα που μένουν ανοικτά αφορούν τρεις τομείς: πρώτα και κύρια, το χρονοδιάγραμμα για επέκταση των λήξεων χρέους, ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα. Δεύτερον, συμφωνία για τη μεταρρυθμιστική ατζέντα, κυρίως τα εργασιακά και τις καθυστερήσεις σε άλλες μεταρρυθμίσεις. Τρίτον, συμφωνία για τους μεσοπρόθεσμους στόχους για τα πλεονάσματα και έγκριση των δημοσιονομικών μέτρων που απαιτούνται.
Η BofA θυμίζει ότι οι Ευρωπαίοι πιστωτές ζητούν φιλόδοξους στόχους (3,5% του ΑΕΠ) χωρίς απαραίτητα νέα μέτρα ή περισσότερο λεπτομερείς δεσμεύσεις για το χρέος. Το ΔΝΤ θέλει μικρότερους στόχους και ισχυρή δέσμευση για ελάφρυνση χρέους, συνεπή με τους δημοσιονομικούς στόχους. Η ελληνική κυβέρνηση είναι περίπου στη μέση, ζητώντας ελάφρυνση χρέους αλλά αντιτιθέμενη σε περισσότερα δημοσιονομικά μέτρα, παρά τη διάθεση να δεχτεί φιλόδοξους στόχους.
Ο οίκος υποστηρίζει ότι οι τρεις πλευρές κάνουν κύκλους από τον Σεπτέμβριο γύρω από αυτά τα θέματα και διαβλέπει μια σκλήρυνση της στάσης των πιστωτών στο θέμα του χρέους, εξαιτίας των επερχόμενων εκλογών. Ακόμα και στο θετικό σενάριο, εκτιμά, η ισχυρή δέσμευση για το θέμα του χρέους αναμένεται να καθυστερήσει ως το τέλος του χρόνου.
Δεν είναι ξεκάθαρο για την BofA πώς θα «τετραγωνιστεί ο κύκλος» αλλά δεν περιμένει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Κατά τη γνώμη της, το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής, όταν η Ελλάδα θα έχει πίεση ρευστότητας στα τέλη της άνοιξης.
Προσπάθεια συμβιβασμού είναι σε εξέλιξη, περιλαμβανομένης προκαταβολικής δέσμευσης της Ελλάδας για μεταρρυθμίσεις. Σε αντάλλαγμα, το ΔΝΤ μπορεί να συμμετέχει ως σύμβουλος, κάτι που πιθανότατα θα είναι επαρκές από την πλευρά των δανειστών.
Επιπλέον η BofA αναμένει σταδιακή αποδέσμευση πόρων της δεύτερης αξιολόγησης καθώς η Ελλάδα θα εφαρμόζει συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις και μέτρα, όπως έγινε και στις προηγούμενες αξιολογήσεις.
Αυτό το σενάριο αποτρέπει την κρίση αλλά βάζει σε ρίσκο την ένταξη φέτος στο QE. Θα μπορούσε να συμβεί αλλά επίμονες καθυστερήσεις στις αξιολογήσεις και θέματα που μένουν ανοικτά μετά την ολοκλήρωσή τους, δίνουν λόγους στην ΕΚΤ να κρατήσει την Ελλάδα εκτός QE.
Επιπρόσθετα, αν η χώρα μπει στην ποσοτική χαλάρωση προς τα τέλη της χρονιάς και αφού ολοκληρωθούν οι εκλογές στις ισχυρές χώρες της ΕΕ, τα οφέλη θα είναι περιορισμένα για την Ελλάδα, καθώς το QE θα οδεύει προς την ολοκλήρωσή του. Χωρίς το QΕ, η Ελλάδα θα πρέπει να διαπραγματευθεί ένα τέταρτο πρόγραμμα το 2018, εκτιμά ο διεθνής οίκος.
Η BofA επισημαίνει ότι το θέμα του Grexit έχει επανέλθει, τονίζοντας πως αν και οι τρεις πλευρές δεν υπαναχωρήσουν από τις κόκκινες γραμμές τους, τότε το λογικό αποτέλεσμα θα είναι ένα Grexit.
Δεν θεωρούμε ότι αυτό θα είναι το πολιτικά επιδιωκόμενο είτε της Ελλάδας είτε των πιστωτών, ωστόσο οι αγορές μπορεί να καταστούν νευρικές καθώς πλησιάζουμε χρονικά τις λήξεις ομολόγων του Ιουλίου (στα 6 δισ. εκτός των εντόκων γραμματίων).
Ο διεθνής οίκος βλέπει μεγάλες πιθανότητες να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές, κάτι που αρχικά θα είναι αρνητικό για τις αγορές αλλά τελικά θα οδηγήσει σε μια σταθερή κυβέρνηση.
Στο 1,7% η ανάπτυξη το 2017
Η BofA τονίζει ότι έχει αρχίσει να καταγράφεται μια αργή ανάκαμψη της οικονομίας. Το πραγματικό ΑΕΠ έτρεξε με ρυθμό 0,8% το γ’ τρίμηνο και αναμένεται να αυξηθεί στο 1,7% το 2017, με πιθανότητα να κινηθεί ακόμα υψηλότερα.
Η Ελλάδα κατά πάσα πιθανότητα υπεραπέδωσε στους δημοσιονομικούς στόχους που είχαν τεθεί το 2016, αν και πρέπει να περιμένουμε τα επίσημα στοιχεία, σημειώνει η BofA. Παράλληλα οι πρόδρομοι δείκτες υποδηλώνουν μια ακόμη ισχυρή τουριστική περίοδο φέτος.
Η χαμηλή βάση εκκίνησης για την οικονομία ίσως δικαιολογεί μια ισχυρότερη ανάπτυξη, αν βελτιωθεί η εφαρμογή των όρων του προγράμματος, σημειώνει ο διεθνής οίκος.
