Για οποιονδήποτε ελπίζει να δει φως στην άκρη του τούνελ της πανδημίας του κορωνοϊού εντός των επόμενων τριών έως έξι μηνών, οι επιστήμονες επιφυλάσσουν άσχημα νέα: ετοιμαστείτε για περισσότερα, από όσα έχουμε ήδη υποστεί. Με αυτό το ιδιαίτερα απαισιόδοξο μήνυμα ξεκινά δημοσίευμα του Bloomberg, αναφερόμενο στο ακανθώδες τοπίο που διαμορφώνεται το προσεχές διάστημα.
«Οι εξάρσεις θα κλείσουν σχολεία και θα ακυρώσουν μαθήματα. Oι εμβολιασμένοι τρόφιμοι οίκων ευγηρίας θα αντιμετωπίσουν ξανά τον φόβο νέων μολύνσεων. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να ζυγίσουν το ρίσκο επιστροφής στο γραφείο, ενώ τα νοσοκομεία θα βρεθούν και πάλι στα όριά τους», αναφέρει το πρακτορείο και συνεχίζει:
«Σχεδόν άπαντες είτε θα μολυνθούν, είτε θα έχουν εμβολιαστεί πρίν τελειώσει η πανδημία, συμφωνούν οι ειδικοί. Ή ακόμη θα συμβούν και τα δύο. Λίγοι, πιο άτυχοι, θα κολλήσουν πάνω από μια φορά. Η κούρσα μεταξύ των κυμάτων μετάδοσης που οδηγούν σε νέες μεταλλάξεις και της μάχης για παγκόσμιο εμβολιασμό δεν θα τελειώσει πριν ο κορωνοϊός μας αγγίξει όλους».
Δύσκολοι μήνες και διακυμάνσεις
«Βλέπουμε τις συνεχόμενες εξάρσεις σε όλο τον κόσμο. Μετά η κατάσταση θα αποκλιμακωθεί, πιθανόν κάπως απότομα. Και στη συνέχεια, νομίζω θα δούμε μια νέα αύξηση μέσα στο φθινόπωρο και τον χειμώνα του 2021», αναφέρει ο Μάικλ Όστενχολμ, εκ των επιστημονικών συμβούλων του Τζο Μπάιντεν.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, με δισεκατομμύρια ανθρώπων ανά τον κόσμο ακόμη να μην έχουν εμβολιαστεί και μικρή πιθανότητα σε αυτή τη φάση να εξαλειφθεί ο ιός, θα πρέπει να αναμένουμε νέες εξάρσεις σε σχολικές αίθουσες, σε μέσα μαζικής μεταφοράς και σε χώρους εργασίας τους επόμενους μήνες, εν μέσω και της επανεκκίνησης της οικονομίας.
Ακόμη και με τα ποσοστά ανοσίας να αυξάνονται, θα υπάρχουν πάντοτε άνθρωποι που θα είναι ευάλωτοι απέναντι στον ιό: νεογέννητα βρέφη, άτομα που δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν, αλλά ακόμη και αυτοί που έκαναν το εμβόλιο, αλλά αντιμετωπίζουν υποκείμενα νοσήματα.
Οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι, συμπεραίνει το Bloomberg. Ένας βασικός κίνδυνος είναι το ενδεχόμενο ανάπτυξης μιας μετάλλαξης που θα αντιστέκεται στα εμβόλια, αλλά δεν είναι ο μόνος.
«Θα έχουμε μπροστά μας δύσκολες και πιο εύκολες περιόδους, τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια, όσο παράγουμε περισσότερα και διαφορετικά εμβόλια. Αυτό θα βοηθήσει σίγουρα. Αλλά η πρόκληση θα είναι η εξής: Πόσο μεγάλες θα είναι αυτές οι περίοδοι, ως προς την μεταξύ τους απόσταση. Δεν γνωρίζουμε. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι ο κορωνοϊός είναι σαν μια δασική πυρκαγιά που δεν θα σταματήσει μέχρι να βρει το σύνολο του «ανθρώπινου ξύλου» που μπορεί να κάψει», περιγράφει ο Όστερχολμ.
Η COVID-19 και οι άλλες πανδημίες
Από την πλευρά της, η Δανή επιδημιολόγος Λόνε Σίμονσεν υποστηρίζει ότι οι πέντε καλά μελετημένες πανδημίες γρίπης τα τελευταία 130 χρόνια, προσφέρουν κάποια δεδομένα για το πώς μπορεί να εξελιχθεί η CΟVID-19.
Ενώ η μεγαλύτερη παγκόσμια επιδημία γρίπης διήρκεσε πέντε χρόνια, αποτελούνταν κυρίως από δύο έως τέσσερα κύματα μόλυνσης, κατά μέσο όρο δύο ή τριών ετών, εξηγεί. Ο κορωνοϊός ήδη διαμορφώνεται ως μια από τις πιο σοβαρές πανδημίες, καθώς ο δεύτερος χρόνος ολοκληρώνεται με τον πλανήτη στη μέση του τρίτου κύματος και χωρίς ορατό τέλος στον ορίζοντα, προσθέτει. Είναι πιθανό λοιπόν, η CΟVID-19 να μην ακολουθήσει την ίδια διαδρομή με άλλες πανδημίες του παρελθόντος.
Εξάλλου, πρόκειται για ένα διαφορετικό, νέο και πιθανόν πιο μεταδοτικό παθογόνο. Και με απολογισμό 4,6 εκατ. θανάτων έως τώρα, είναι ήδη πάνω από δύο φορές πιο θανατηφόρος από οποιαδήποτε επιδημία είδε η ανθρωπότητα από την Ισπανική Γρίπη του 1918.
Εμβόλια και μεταλλάξεις
Παρά τα σχετικά υψηλά ποσοστά εμβολιασμού, χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ρωσία και το Ισραήλ φλερτάρουν με ρεκόρ κρουσμάτων. Ο εμβολιασμός βοηθά στον μετριασμό των κρουσμάτων σοβαρών περιπτώσεων και θανάτων, αλλά οι αυξανόμενες λοιμώξεις σημαίνουν ότι ο ιός αγγίζει τους νέους και άλλους που παραμένουν ανεμβολίαστοι, οδηγώντας σε αυξανόμενα ποσοστά σοβαρών νοσήσεων σε αυτές τις ομάδες.
Τα κράτη όπου ο εμβολιασμός ήταν πιο «αραιός» – συμπεριλαμβανομένης της Μαλαισίας, του Μεξικού, του Ιράν και της Αυστραλίας – βρίσκονται στη μέση των μεγαλύτερων κυμάτων μέχρι τώρα, που τροφοδοτούνται από τη μετάλλαξη Δέλτα.
Η ιστορία δείχνει ότι η κοινή πεποίθηση πως οι ιοί αυτόματα αποδυναμώνονται με την πάροδο του χρόνου, είναι λάθος, σημειώνει η Σίμονσεν. Παρόλο που οι νέες παραλλαγές δεν είναι πάντοτε πιο σοβαρές από αυτές που διαδέχονται, «οι πανδημίες μπορούν στην πραγματικότητα να γίνουν πιο φονικές ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη, όσο ο ιός προσαρμόζεται», συμπληρώνει.
Στις αρχές της πανδημίας, υπήρχαν σοβαροί λόγοι για να πιστεύουμε πως τα εμβόλια θα παράσχουν μακροχρόνια προστασία, όπως συμβαίνει εν πολλοίς με τα εμβόλια που έχουν καθιερωθεί στα παιδιά, κατά ασθενειών όπως η πολιομυελίτιδα, συνεχίζει το δημοσίευμα.
Οι κορωνοϊοί έχουν έναν μηχανισμό που αυτό-διορθώνει τα ενδογενή λάθη που προκαλούνται από όταν ο ιός αναπαράγεται, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα για μεταλλάξεις που εμφανίζονται καθώς αυτός μεταδίδεται από τον έναν άνθρωπο στον άλλο. Ωστόσο, όπως αναφέρεται, ο αριθμός των κρουσμάτων παγκοσμίως είναι τόσο μεγάλος, που οι μεταλλάξεις εμφανίζονται έτσι κι αλλιώς.
«Με την πανδημία, βλέπουμε μια τεράστια μολυσματική δύναμη», αναφέρει ο Κάντα Σουμπαράο, αξιωματούχος του ΠΟΥ στην Αυστραλία. «Αυτό έχει προκαλέσει μια ισορροπία με την ικανότητα του ιού να αυτοδιορθώνεται», οδηγώντας στο αποτέλεσμα η Covid να γίνει περισσότερο σαν τη γρίπη, απαιτώντας συχνούς εμβολιασμούς για να υπάρχει αποτέλεσματικότητα όσο ο ιός εξελίσσεται.
Κάποιοι ερευνητές, αναφέρει το Bloomberg, υποστηρίζουν ότι ο κορωνοϊός τείνει να γίνει απόλυτα ανθεκτικός απέναντι στην πρώτη γενιά των εμβολίων. Μια μελέτη από την Ιαπωνία, που δεν έχει ακόμη δημοσιευτεί, αναφέρει ότι οι δυνητικά επικίνδυνες υπό-μεταλλάξεις της «Δέλτα» συλλέγονται ήδη σε μια παγκόσμια βάση δεδομένων, που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση τέτοιων εξελίξεων.
Πληροφορίες για εν εξελίξει στελέχη που «έσπασαν» τους εμβολιασμούς ή προκαλούν μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας δεν έχουν ακόμη τεθεί υπό αυστηρή επαλήθευση.
«Πρόκειται για σενάριο που ελπίζουμε να μην επαληθευτεί. Θεέ μου, τότε θα πρέπει να του κάνουμε όλο ξανά από την αρχή», προειδοποιεί η Σίμονσεν.
«Το τέλος δεν θα έρθει ομοιόμορφα»
Άλλες, ακόμη πιο ζοφερές πιθανότητες για τους επόμενους μήνες, περιλαμβάνουν την εμφάνιση ενός νέου ιού γρίπης ή ακόμη και ενός νέου κορωνοϊού που θα περάσει από τα ζώα στους ανθρώπους. «Όσο υπάρχουν στα ζώα «αποθήκες» κορωνοϊού, υπάρχει ακόμη αυτή η πιθανότητα στο παρασκήνιο, δηλαδή ο κίνδυνος να εμφανιστεί ένας νέος προερχόμενος από τα ζώα, ενώ ακόμη μαχόμαστε με την Covid», υπογραμμίζει ο Σαμπαράο.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που είναι σαφές, τονίζει το δημοσίευμα, είναι ότι η πανδημία δεν θα τελειώσει σε έξι μήνες. Οι ειδικοί σε γενικές γραμμές συμφωνούν ότι η τωρινή έξαρση, θα δαμαστεί όταν οι περισσότεροι άνθρωποι – ίσως το 90% με 95% του παγκόσμιου πληθυσμού αποκτήσουν πιστοποιητικό ανοσίας, είτε μέσω εμβολιασμού, είτε μέσω νόσησης. Το βασικό στοιχείο, θα πρέπει να είναι ο εμβολιασμός, υπογραμμίζουν.
Από την πλευρά της, η καθηγήτρια ιστορίας της Ιατρικής στην Οξφόρδη, Έρικα Τσάρτερς, λέει ότι, όπως και άλλες στο παρελθόν, και αυτή η πανδημία θα τελειώσει σε διαφορετικό χρόνο και διαφορετικά μέρη του πλανήτη. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αποφασίσουν με ποιο ποσοστό της Covid μπορούν να συνυπάρχουν.
«Πολλοί ακόμη μήνες στη σκιά της πανδημίας»
Εδώ οι προσεγγίσεις ποικίλλουν. Ενώ κάποιες χώρες στοχεύουν ακόμη σε «μηδέν κρούσματα», ο πλανήτης είναι απίθανο να εξαλείψει εντελώς τον ιό.
Κράτη όπως η Δανία και η Σιγκαπούρη, που έχουν κατορθώσει να κρατήσουν τα κρούσματα σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, ήδη προχωρούν προς το μέλλον μετά την πανδημία, με μικρότερα περιοριστικά μέτρα.
Άλλες, όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία ανοίγουν παρότι οι νέες μολύνσεις βρίσκονται κοντά σε επίπεδα – ρεκόρ.
Την ίδια ώρα, η Κίνα, το Χονγκ Κονγκ και η Νέα Ζηλανδία συνεχίζουν προσηλωμένες στην προσπάθεια να εξαφανίζουν τον ιό σε τοπικό επίπεδο. Συνεπώς, θα είναι, πιθανότατα, τα τελευταία μέρη του πλανήτη που θα αφήσουν πίσω τους την αναταραχή της πανδημίας.
«Το τέλος δεν θα είναι ομοιόμορφο. Η πανδημία είναι ένα βιολογικό φαινόμενο, αλλά είναι επίσης πολιτικό και κοινωνικό. Ακόμη και τώρα έχουμε διαφορετικές προσεγγίσεις», εξηγεί η Τσάρτερς.
Θα προκαλέσει αναστάστωση και θα αφήσει μια κληρονομιά διαρκείας για τα ερχόμενα χρόνια. Έως τότε, οι περισσότεροι από εμάς θα πρέπει να ετοιμαστούμε για πολλούς ακόμη μήνες στη σκιά της πανδημίας, αναφέρει το Bloomberg, κλείνοντας με μια αποστροφή του καθηγητή Όστερχολμ:
«Πρέπει να το προσεγγίσουμε με τα μάτια μας ανοιχτά και με μεγάλη ταπεινότητα. Οποιοσδήποτε πιστεύει ότι θα τελειώσουμε τις επόμενες ημέρες ή μήνες, κάνει πολύ μεγάλο λάθος».
