«Βραδυφλεγή βόμβα» αποτελούν τα «κόκκινα» δάνεια για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Και το ανησυχητικό είναι πως τη διετία 2015-2016 υπήρξε διπλασιασμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς μια νέα γενιά δανειοληπτών σταμάτησε να αποπληρώνει τις υποχρεώσεις της προς τις τράπεζες.
Στην πρόσφατη επισκόπηση του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος, που διενήργησε η Τράπεζα της Ελλάδος, διαπιστώνεται πως εντός 12 μηνών έχουν σχεδόν διπλασιαστεί τα δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 720 ημερών.
Ειδικότερα, τα συγκεκριμένα δάνεια στο τέλος του 2015 αποτελούσαν το 28,7% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Ακριβώς έναν χρόνο μετά, δηλαδή στα τέλη του 2016, το ποσοστό εκτινάχθηκε στο 52,3%. Να σημειωθεί πως αυτά τα δάνεια δεν έχουν καταγγελθεί από τις τράπεζες.
Η σημαντική αύξηση στη νέα γενιά καθυστερήσεων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έντονη αβεβαιότητα για τις προοπτικές της χώρας κατά το πρώτο εξάμηνο του 2015, αλλά και στα «σκληρά» δημοσιονομικά μέτρα που εφαρμόστηκαν στη συνέχεια.
Ετσι κάποιοι δανειολήπτες από οικονομική αδυναμία, αλλά και άλλοι που ανήκουν στην κατηγορία των «στρατηγικών» κακοπληρωτών σταμάτησαν να πληρώνουν τα δάνειά τους και δεν έδειξαν καμία προθυμία να συνεργαστούν με τις τράπεζες για να τα ρυθμίσουν. Σύμφωνα με τα στοιχεία της επισκόπησης, στη συγκεκριμένη κατηγορία δανείων οι ρυθμίσεις είναι περιορισμένες και διαμορφώνονται στο 40%. Αντιθέτως, το 2016 αυξήθηκαν οι ρυθμίσεις δανείων αβέβαιης είσπραξης.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στα στεγαστικά, καθώς το ποσοστό των δανείων που είναι σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των δύο ετών, εξαιρουμένων όσων έχουν ρυθμιστεί, φτάνει το 58%, ενώ στα επιχειρηματικά κινείται στο 52% και στα καταναλωτικά φτάνει στο 34%.
Και καθώς ένα ποσό 9 δισ., που αντιστοιχεί στο 33% των στεγαστικών δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση, έχει υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας μέσω του νόμου Κατσέλη ή του νόμου Δένδια, γίνεται ακόμα δυσκολότερο το εγχείρημα αποτελεσματικών ρυθμίσεων από πλευράς τραπεζών.
Ακριβώς γι’ αυτό η Τράπεζα της Ελλάδος ζητεί να επισπευσθεί η εκδίκαση υποθέσεων για δανειολήπτες που έχουν αιτηθεί προστασίας.
Πρακτικά, την τελευταία διετία δημιουργήθηκε μια νέα γενιά δανείων σε… βαθύ κόκκινο, εξέλιξη που «προβληματίζει ιδιαίτερα», όπως αναφέρει η επισκόπηση της Τραπέζης της Ελλάδος, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι η αυξητική τάση δείχνει σημάδια σταθεροποίησης από το β’ εξάμηνο του 2016.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το 73,7% των μη εξυπηρετούμενων δανείων, χωρίς να περιλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις, εμφανίζει καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά διαμορφώνεται στο 77,9%, για τα επιχειρηματικά στο 73,4%, ενώ για τα καταναλωτικά, τα οποία έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του εξαμήνου, στο 83%.
Στόχος των τραπεζών είναι να προσφέρουν νέου τύπου μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις, με διαγραφή μέρους της οφειλής για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα που έχει προκύψει, με την προϋπόθεση πως ο δανειολήπτης θα σταθεί συνεπής στην εξυπηρέτηση του υπόλοιπου δανείου.
Στα στεγαστικά δάνεια τα νέα προγράμματα θα λειτουργούν με τη δομή του διαχωρισμού της οφειλής, με τη διαφορά ότι θα γνωστοποιείται εξαρχής στους δανειολήπτες ότι θα διαγραφεί το μέρος του δανείου που «παγώνει», εφόσον εξοφληθεί το υπόλοιπο.
