Χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων έρχονται αντιμέτωποι αυτές τις μέρες με πλήθος υποχρεώσεων που μπορεί να φθάσουν για ορισμένους εξ’ αυτών ακόμη και τις επτά διαφορετικές δηλώσεις και πληρωμές.
Πληρωμή ΕΝ.Φ.Ι.Α. για το έτος 2020, δήλωση «ξεχασμένων» τετραγωνικών στους Δήμους, ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων για συμβάσεις μίσθωσης ακινήτων που συνήφθησαν και κατατέθηκαν χειρόγραφα για επικύρωση στην Εφορία πριν το 2014, ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων έναρξης ή λύσης μισθώσεων καθώς και ηλεκτρονική υποβολή δηλώσεων απώλειας μισθωμάτων για την κατοχύρωση εκπτώσεων φόρου είναι οι βασικότερες υποχρεώσεις που «τρέχουν» αυτές τις μέρες.
Σύμφωνα, λοιπόν, με νομοθετικές ρυθμίσεις που ισχύουν αυτή τη στιγμή:
1) ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΕΝΦΙΑ
Περισσότεροι από 6,3 εκατομμύρια ιδιοκτήτες κτισμάτων, οικοπέδων, αγροτεμαχίων και λοιπών εδαφικών εκτάσεων οι οποίες λαμβάνουν από το Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου τα εκκαθαριστικά σημειώματα για την καταβολή του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) του τρέχοντος έτους, οφείλουν να εξοφλήσουν τα ποσά που αναγράφουν τα εκκαθαριστικά αυτά σε 6 μηνιαίες δόσεις, τις δύο πρώτες εκ των οποίων έως τις 30 Οκτωβρίου 2020. Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2020 έχει υπολογιστεί, για όλους τους υπόχρεους, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που υπολογίστηκε και ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2019, οπότε οι παραλήπτες των εκκαθαριστικών, στη συντριπτική τους πλειονότητα, οφείλουν να πληρώσουν τα ίδια ποσά που εκλήθησαν να καταβάλουν και πέρυσι.
Φυσιολογικές εξαιρέσεις από τον κανόνα αυτό αποτελούν μόνο οι περιπτώσεις φορολογουμένων στις οποίες λόγω προσθήκης ενός έτους στην παλαιότητα ενός ή περισσοτέρων ακινήτων τους εφαρμόστηκε φέτος μικρότερος συντελεστής παλαιότητας που μείωσε τον φόρο καθώς και οι περιπτώσεις φορολογουμένων που απέκτησαν ή πούλησαν ακίνητα εντός του 2019 με συνέπεια η ακίνητη περιουσία τους την 1η-1-2020 να έχει αυξηθεί ή μειωθεί αντίστοιχα.
Βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας (ν. 4223/2013), ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. διακρίνεται σε κύριο και συμπληρωματικό. Τον κύριο ΕΝ.Φ.Ι.Α. καλείται να καταβάλει φέτος κάθε φυσικό και νομικό πρόσωπο που κατείχε την 1η-1-2020 κατά πλήρη κυριότητα, ψιλή κυριότητα ή επικαρπία ποσοστό επί ακινήτου ή ολόκληρο ακίνητο.
Ο κύριος ΕΝ.Φ.Ι.Α. έχει υπολογιστεί με βάση:
α) τις αντικειμενικές τιμές ζώνης ανά τ.μ. που ίσχυαν την 1η-1-2020 και εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα στην ελληνική επικράτεια,
β) τα τετραγωνικά μέτρα της επιφάνειας κάθε ακινήτου και
γ) με συντελεστές που αυξομειώνουν τον φόρο ανάλογα με ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ακινήτου (αριθμός προσόψεων σε δρόμους, παλαιότητα, είδος ακινήτου, όροφος κ.λπ.)
Ο συμπληρωματικός ΕΝ.Φ.Ι.Α. επιβάλλεται μόνο σε ακίνητες περιουσίες συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 250.000 ευρώ. Υπολογίζεται δε με συντελεστές που κυμαίνονται από 0,15% έως και 1,15% και εφαρμόζονται κλιμακωτά επί της συνολικής αντικειμενικής αξίας κάθε ακίνητης περιουσίας, ανάλογα με το ύψος αυτής.
Σύμφωνα επίσης με τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 7 του νόμου 4223/2013:
α) Xορηγείται απαλλαγή από το 50% του αναλογούντος ΕΝ.Φ.Ι.Α. σε κάθε φορολογούμενο που πληροί τις εξής προϋποθέσεις:
* Το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους δεν έχει υπερβεί τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή την σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας.
* Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων τα οποία κατέχει ο φορολογούμενος και τα λοιπά μέλη της οικογένειάς του δεν υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα.
* Η συνολική αντικειμενική αξία των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων που κατέχει ο φορολογούμενος ή η οικογένειά του δεν υπερβαίνει τα 85.000 ευρώ αν πρόκειται για άγαμο, τα 150.000 ευρώ αν πρόκειται για εγγάμο χωρίς παιδιά και τα 200.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο με ένα ή δύο εξαρτώμενα τέκνα.
β) Στις οικογένειες που είναι τρίτεκνες ή πολύτεκνες ή περιλαμβάνουν ανάπηρα άτομα κατά ποσοστά 80% και άνω χορηγείται πλήρης απαλλαγή από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
* Το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους, δεν έχει υπερβεί τις 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή την σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος και
* Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας ο υπόχρεος υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του δεν υπερβαίνει τα 150 τετραγωνικά μέτρα.
Από φέτος εξάλλου, με νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε πρόσφατα, εξαιρούνται πλήρως από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. περίπου 10.000 φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που έχουν την κύρια κατοικία τους σε νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 1.200 κατοίκων και βρίσκονται στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, στις Περιφερειακές Ενότητες Καλύμνου, Καρπάθου-Ηρωϊκής Νήσου Κάσου, Κω και Ρόδου, στον δήμο Γαύδου και στο σύμπλεγμα διαπόντιων νήσων.
Το μέτρο αυτό καταλαμβάνει σήμερα κατοίκους 28 μικρών ακριτικών νησιών.
Τα νησιά αυτά είναι:
– Φούρνοι, Άγιος Μηνάς και Θύμαινα της Περιφερειακής Ενότητας Ικαρίας,
– Άγιος Ευστράτιος της Περιφερειακής Ενότητας Λήμνου,
– Σαμιοπούλα της Περιφερειακής Ενότητας Σάμου,
– Οινούσσες, Ψαρά και Αντίψαρα της Περιφερειακής Ενότητας Χίου,
– Αγαθονήσι, Καλόλιμνος, Πλάτη, Τέλενδος, Ψέριμος, Λειψοί, Φαρμακονήσι, Αρκοί και Μαράθι ή Μάραθος της Περιφερειακής Ενότητας Καλύμνου,
– Σαρία και Κάσος της Περιφερειακής Ενότητας Καρπάθου,
– Μεγίστη (Καστελόριζο), Τήλος και Χάλκη της Περιφερειακής Ενότητας Ρόδου,
– Γυαλί και Νίσυρος της Περιφερειακής Ενότητας Κω,
– Γαύδος της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και
– Ερεικούσσα, Μαθράκι και Οθωνοί της Περιφερειακής Ενότητας Κέρκυρας.
Η απαλλαγή αφορά τα φυσικά πρόσωπα που έχουν κύρια κατοικία στις περιοχές αυτές, και καλύπτει τη συνολική ακίνητη περιουσία που διαθέτουν στις εν λόγω περιοχές. Εξαιρείται από την απαλλαγή και άρα θα εξακολουθεί να υπόκειται κανονικά σε ΕΝ.Φ.Ι.Α. η ακίνητη περιουσία των προσώπων αυτών σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Τέλος, για τους κατοίκους δεκάδων δήμων της Δυτικής Ελλάδος, της Στερεάς Ελλάδος και της Θεσσαλίας που επλήγησαν πρόσφατα από τις πλημμύρες που προκάλεσε ο «Ιανός» προβλέπεται αναστολή της υποχρέωσης πληρωμής του ΕΝ.Φ.Ι.Α. μέχρι τα μέσα Μαρτίου 2021.
2) ΑΔΗΛΩΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΙΚΑ
Όσοι ιδιοκτήτες κτισμάτων και οικοπέδων έχουν δηλώσει στους Δήμους τους λιγότερα τετραγωνικά μέτρα από αυτά που έχουν δηλώσει στο έντυπο Ε9 της Εφορίας, για ένα ή περισσότερα από τα ακίνητά τους, έχουν χρονικό περιθώριο μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου να υποβάλουν διορθωτικές δηλώσεις σε ηλεκτρονική πλατφόρμα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://tetragonika.govapp.gr/), για να αποκαλύψουν τις επιπλέον αδήλωτες επιφάνειες των ακινήτων τους στους Δήμους τους.
Σε περίπτωση που υποβάλουν τις δηλώσεις αυτές θα γλιτώσουν από αναδρομικές χρεώσεις δημοτικών φόρων και δημοτικών τελών για τα έτη μέχρι και το 2019 καθώς επίσης και από τα υπέρογκα πρόστιμα που ισχύουν για τις περιπτώσεις της ανακριβούς δήλωσης επιφανειών στους Δήμους. Για τις επιπλέον επιφάνειες που θα δηλώσουν θα χρεωθούν με δημοτικά τέλη και δημοτικούς φόρους μόνο για την χρονική περίοδο από την 1η-1-2020 και μετά.
3) Όσοι ιδιοκτήτες έχουν συνάψει συμβάσεις μισθώσεων ακινήτων πριν το 2014 και, εφαρμόζοντας τα όσα προέβλεπε τότε η φορολογική νομοθεσία, υπέβαλαν τα – χειρόγραφα συμπληρωμένα και υπογεγραμμένα από τους ίδιους και τους ενοικιαστές τους – έγγραφα των συμβάσεων αυτών στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. για επικύρωση, εφόσον από τότε μέχρι σήμερα οι συμβάσεις αυτές εξακολουθούν να ισχύουν όπως είχαν αρχικά συμφωνηθεί, οφείλουν να υποβάλουν ηλεκτρονικά στο σύστημα ΤΑΧΙSnet, μέχρι τις 4 Δεκεμβρίου 2020, αρχικές δηλώσεις πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης που θα περιλαμβάνουν όλα τα βασικά στοιχεία των παλαιών αυτών συμβάσεων, δηλαδή τα ονόματα και τους ΑΦΜ των αντισυμβαλλόμενων (εκμισθωτή και μισθωτή), το συμφωνηθέν μηνιαίο μίσθωμα, την ημερομηνία έναρξης ισχύος της σύμβασης και την ημερομηνία λήξεως, αν υπάρχει.
Αν οι συμβάσεις μισθώσεων είναι αορίστου χρόνου δεν υποχρεούνται να δηλώσουν καμία ημερομηνία λήξεως κατά την ηλεκτρονική συμπλήρωση των δηλώσεων πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης. Για τις δηλώσεις αυτές δεν θα επιβαρυνθούν με πρόστιμα.
Δεδομένου ότι όταν υπεγράφησαν πολλές από τις παλαιές αυτές συμβάσεις δεν ίσχυε η υποχρέωση των ιδιοκτητών να έχουν εκδώσει και πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ) για τα εκμισθούμενα ακίνητά τους, προκειμένου να διεκπεραιωθεί η ηλεκτρονική συμπλήρωση και υποβολή των δηλώσεων πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης για τις παλαιές αυτές συμβάσεις, δεν απαιτείται από τους ιδιοκτήτες να εκδώσουν εκ των υστέρων τέτοια πιστοποιητικά.
Συνεπώς, οι ιδιοκτήτες των περιπτώσεων αυτών δεν είναι υποχρεωμένοι να συμπεριλάβουν και αριθμό πρωτοκόλλου πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης κατά τη συμπλήρωση των στοιχείων των δηλώσεων πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης.
4) ΔΗΛΩΣΗ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ
Ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων οι οποίοι έχουν συνάψει συμβάσεις μίσθωσης, τις έχουν δηλώσει ηλεκτρονικά στο σύστημα ΤΑΧΙSnet, αλλά στη συνέχεια, ενώ οι συμβάσεις αυτές έχουν λήξει μέχρι και την 12η Ιουνίου 2020, δεν έχουν δηλώσει και τη λήξη τους ηλεκτρονικά, υποχρεούνται να κλείσουν και αυτή την εκκρεμότητα υποβάλλοντας στο σύστημα TAXISnet, μέχρι τις 4-12-2020, δηλώσεις πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης, στις οποίες θα αναφέρουν ότι οι συμβάσεις τους έληξαν. Και αυτές οι δηλώσεις επιτρέπεται να υποβληθούν χωρίς πρόστιμα. Εάν δεν υποβληθούν οι δηλώσεις αυτές, τότε οι συμβάσεις μίσθωσης θα θεωρείται ότι εξακολουθούν να ισχύουν.
5) Από τις 13 Ιουνίου 2020 και μετά, σε κάθε περίπτωση έναρξης ή λύσης μιας σύμβασης για τη μίσθωση ακινήτου, ο ιδιοκτήτης (εκμισθωτής) υποχρεούται να δηλώνει το γεγονός αυτό, υποβάλλοντας ηλεκτρονικά στο σύστημα ΤΑΧΙSnet δήλωση έναρξης ή λήξης μισθωτηρίου μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα.
Αν δεν δηλωθεί η λήξη της μίσθωσης, τότε η συμφωνία μίσθωσης (το μισθωτήριο) θεωρείται ότι είναι σε ισχύ. Ειδικά, για μισθώσεις ακινήτων που ξεκίνησαν την περίοδο από την 1η έως και την 31η Αυγούστου 2020, η προθεσμία για την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων έναρξης μίσθωσης στο σύστημα ΤΑΧΙSnet παρατάθηκε έως τις 20 Οκτωβρίου 2020.
6) ΜΕΙΩΜΕΝΑ ΕΝΟΙΚΙΑ
Όσοι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων αναγκάστηκαν να εισπράξουν ενοίκια μειωμένα κατά 40% τους μήνες της περιόδου Μαρτίου-Ιουνίου αλλά δεν πρόλαβαν να υποβάλουν στο TAXISnet δηλώσεις απώλειας μισθωμάτων (δηλώσεις Covid), και, ως εκ τούτου, δεν κατάφεραν να κατοχυρώσουν έκπτωση φόρου ίση με το 30% των μη εισπραχθέντων ποσών μισθωμάτων έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν τις δηλώσεις αυτές από σήμερα έως τις 9 Οκτωβρίου 2020 ώστε να καταστούν κι αυτοί δικαιούχοι της συγκεκριμένης έκπτωσης φόρου.
Επιπλέον, πολλοί άλλοι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων που υποχρεώθηκαν να λάβουν μειωμένα κατά 40% τα ενοίκια των μηνών Μαρτίου-Αυγούστου 2020 αλλά λόγω λαθών στις αρχικά υποβληθείσες δηλώσεις απώλειας μισθωμάτων (δηλώσεις Covid) δεν κατοχύρωσαν τα συνολικά ποσά εκπτώσεων φόρου που τούς αναλογούν μπορούν πλέον να υποβάλουν έως τις 9 Οκτωβρίου τροποποιητικές δηλώσεις απώλειας μισθωμάτων για τους μήνες αυτούς ώστε να διασφαλίσουν τις εκπτώσεις φόρου που πραγματικά δικαιούνται.
(Η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων αυτών παρατάθηκε δύο φορές, καθώς έληγε αρχικά στις 23 Σεπτεμβρίου και παρατάθηκε την πρώτη φορά μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου).
Οι παραπάνω δυνατότητες ισχύουν και για την τυχόν υποβολή των αρχικών ή τροποποιητικών δηλώσεων πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης, οι οποίες πρέπει να υποβληθούν πριν την υποβολή των δηλώσεων απώλειας μισθωμάτων (Δηλώσεων Covid).
Η αποδοχή από τους μισθωτές (ενοικιαστές) των αρχικών δηλώσεων Covid για τους μήνες Μάρτιο έως και Ιούνιο 2020 ή των τροποποιητικών Δηλώσεων Covid για τους μήνες Μάρτιο έως και Αύγουστο 2020 γίνεται μέσα σε επτά ημέρες από τη λήξη της σχετικής προθεσμίας, δηλαδή μέχρι τις 16 Οκτωβρίου. Εάν η αποδοχή δεν διενεργηθεί εντός των επτά ημερών, θεωρείται ότι η δήλωση Covid έχει γίνει αποδεκτή από τον μισθωτή.
Όσοι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων υποχρεώθηκαν να εισπράξουν μειωμένα κατά 40% ενοίκια και για τον μήνα Σεπτέμβριο οφείλουν να υποβάλουν τις αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις Covid για τον μήνα αυτό μέχρι και την 20η Οκτωβρίου 2020. Προϋπόθεση είναι να έχει προηγηθεί η υποβολή αρχικής ή τροποποιητικής δήλωσης πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης.
7) ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ
Όσοι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων έχουν συνάψει συμβάσεις βραχυχρόνιων μισθώσεων οι οποίες αφορούν περιπτώσεις ενοικιαστών που αναχώρησαν από τα ακίνητά τους την περίοδο από την 1η-8-2020 έως την 31η-8-2020 ή ακύρωσαν τις μισθώσεις την περίοδο από την 1η-8-2020 έως την 31η-8-2020 οφείλουν να υποβάλουν ηλεκτρονικά στο σύστημα TAXISnet τις αρχικές δηλώσεις βραχυχρόνιας διαμονής έως και τις 20 Οκτωβρίου 2020.
