Μία νεαρή κοπέλα συναντά έναν ώριμο κύριο. Γοητευμένη από την γνωριμία, τον ερωτά: ‘’Είσθε παντρεμένος ; ‘’Ελεύθερος’’, απαντά αυτός. Ακολουθεί ο εξής διάλογος : – Πόσων ετών είσθε; – Σαράντα. – Τί δουλειά κάνετε; – Είμαι ιδιοκτήτης ομίλου πολυεθνικών εταιρειών. – Σας αρέσουν τα ταξίδια, το διάβασμα, τα σπορ; – Με ενθουσιάζουν ! – Γυμνάζεσθε ; – Καθημερινά. –
Καλά, δεν έχετε κανένα ελάττωμα; – Ένα, μόνο. Λέω πολλά ψέματα…
Η συνέπεια ανάμεσα στους λόγους, στις εσωτερικές αξίες και στις πράξεις είναι ζητούμενο για κάθε άνθρωπο, αποτελεί δε βασικό συστατικό του ηθικού κύρους που χαρακτηρίζει κάθε πραγματικό ηγέτη.
Του Κώστα Χριστίδη *
Σύμφωνα με έναν από τους παγκόσμιους γκουρού σε θέματα ηγεσίας, τον Τζον Μάξουελ, ‘’ηθικό κύρος είναι η αναγνώριση της επιρροής της ηγεσίας κάποιου, που βασίζεται περισσότερο στο ποιος είναι αυτός παρά στη θέση που κατέχει. Επιτυγχάνεται όταν ζει κανείς αυθεντικά καλλιεργώντας την εμπιστοσύνη και διατηρείται με επιτυχημένες προσπάθειες ηγεσίας. Είναι κάτι που κερδίζεται με την ισόβια συνέπεια’’.
Δεν έχει κάποιος συνέπεια – και, επομένως, στερείται ηθικού κύρους – εάν άλλα λέει και άλλα κάνει, όταν π.χ. προκηρύσσει δημοψήφισμα στο οποίο πλειοψηφεί με 61% το ‘’όχι’’ και αυτός λέει ότι δόθηκε εντολή για ‘’ναι’’, ενώ ακολούθως διαψεύδει ότι θα γίνουν εκλογές αλλά μετά από έναν μήνα προχωρεί ακριβώς σε Εκλογές…
Η μακροχρόνια συνέπεια εδραιώνει το ηθικό κύρος. Και κανένα σύνολο επικοινωνιακών δεξιοτήτων, υλικών μέσων, επιτευγμάτων, μόρφωσης, ταλέντου ή θέσης δεν μπορεί να καλύψει την έλλειψη ηθικού κύρους.
Πέραν της συνέπειας απαιτούνται τουλάχιστον τρία άλλα χαρακτηριστικά για να δημιουργηθεί και να διατηρηθεί το ηθικό κύρος ενός ηγέτη. Το ένα από αυτά είναι ο χαρακτήρας:
σωστές προθέσεις, σωστές αξίες, σωστές αντιδράσεις, ακεραιότητα, εντιμότητα, λήψη αποφάσεων με κριτήριο το γενικό συμφέρον, ακόμη και όταν αυτό δεν είναι ό,τι καλύτερο σε βραχυπρόθεσμη θεώρηση για τον ίδιο τον ηγέτη.
Στον πυρήνα του ηθικού κύρους βρίσκονται, βεβαίως, οι ικανότητες του ηγέτη.
Αν δεν μπορεί να επιτελέσει σωστά τα καθήκοντα τα οποία ανέλαβε, γιατί να θέλουν οι άλλοι να τον ακολουθήσουν;
Οι διοικητικές, οργανωτικές, επικοινωνιακές και άλλες ικανότητες, τα ταλέντα, οι δεξιότητες, οι γνώσεις, οι πεποιθήσεις που έμφυτα ή επίκτητα διαθέτει κάποιος (και που πρέπει σταθερά να διατηρεί και να αναβαθμίζει) επιτρέπουν την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων σε εύλογο χρονικό διάστημα, εδραιώνουν την εικόνα του ηγέτη και κάνουν τους συνεργάτες ή ψηφοφόρους να τον αποδέχονται και να τον ακολουθούν αυτοβούλως.
Τέλος το θάρρος είναι η αρετή που εγγυάται όλες τις άλλες. Όποια πορεία και αν διαλέξει ένας ηγέτης, υπάρχουν πάντα κάποιοι που θα του πουν ότι κάνει λάθος. Πάντοτε προκύπτουν δυσκολίες που τον βάζουν στον πειρασμό να σκεφθεί ότι οι επικριτές έχουν δίκιο. Το θάρρος χρειάζεται για να ακολουθηθεί ένα σχέδιο δράσης μέχρι τέλους ή για να ληφθεί μία δύσκολη απόφαση σε περιορισμένα χρονικά περιθώρια.
Συνέπεια, χαρακτήρας, ικανότητες, θάρρος δημιουργούν το ηθικό κύρος ενός ηγέτη. Με τέτοιον ηγέτη μία μικρή χώρα μπορεί να σημειώσει σημαντικές επιτυχίες. Αντιθέτως, ο στερούμενος ηθικού κύρους ηγέτης μπορεί να οδηγήσει και την πιο μεγάλη χώρα σε διαρκείς κρίσεις και ανυποληψία. Τα παραδείγματα γύρω μας είναι εύγλωττα.
* νομικός – οικονομολόγος
