«Η ζωή θα δείξει» πόσοι και ποιοι τελικά θα ωφεληθούν ή όχι, λένε τραπεζικοί και κυβερνητικοί παράγοντες που συνδιαμόρφωσαν τον νέο νόμο που θα καταθέσει τις επόμενες μέρες η κυβέρνηση, για το νέο σύστημα προστασίας της πρώτης κατοικίας των δανειοληπτών με «κόκκινα δάνεια».
Μπροστά στο «άγνωστο» που ξημερώνει, περίπου 184.000 δανειολήπτες έσπευσαν μέχρι και πριν λίγες μέρες να ζητήσουν να ενταχθούν την προστασία του νόμου Κατσέλη που καταργείται μετά 9 χρόνια ζωής. Στο Ειρηνοδικείο της Αθήνας και αλλού παρατηρείται μεγάλος συνωστισμός και γεννάται ζήτημα πλέον εάν οι ενδιαφερόμενοι θα προλάβουν να λάβουν αντίγραφο αίτησης με ημερομηνία έως 28 Φεβρουαρίου που λήγει ο νόμος, για να μπορούν να προστατευτούν. Αντίστοιχο πρόβλημα είχε παρουσιαστεί και στα τέλη Δεκεμβρίου αλλά τότε η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει ήδη πως θα δώσει παράταση, κάτι που δεν το έχει πράξει ως τώρα, αναφέρει το newmoney.
Μέσα στην εβδομάδα – ενδεχομένως και εντός της ημέρας- η κυβέρνηση θα πρέπει να καταθέσει το σχετικό νομοσχέδιο. Με βάση όσα διαρρέονται πάντως, το «μετά την κρίση» σύστημα προστασίας που φέρνει στη θέση του νόμου Κατσέλη, δεν θα προσφέρει «οριζόντια» προστασία, αλλά θα έχει πολλαπλούς «κόφτες»:
1. Θα καλύπτει μόνον χρέη που παρέμεναν απλήρωτα όσα χρόνια υπήρχε επισήμως το Μνημόνιο, δηλαδή έως τον Αύγουστο του 2018. Μια οφειλή δανείου όμως που ήταν να καταβληθεί τον Σεπτέμβριο αλλά έμεινε απλήρωτη για 90 ημέρες μετά (Οκτώβριο-Νοέμβριο-Δεκέμβριο) και κατέστη ληξιπρόθεσμη την 1η Ιανουαρίου 2019, δεν θα εντάσσεται σε σύστημα προστασίας από κατασχέσεις α΄κατοικίας.
2. Για τις παλαιές ληξιπρόθεσμες οφειλές (έως Δεκέμβριο του 2018) δεν θα μπορεί να ενταχθεί κανείς άγαμος εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα εφόσον βγάζει πάνω από 993,3 ευρώ το μήνα (ή 1.159 ευρώ αν αμείβεται με 12 μηνιαίες καταβολές από το δημόσιο) καθώς τίθενται σαν όριο τα 13.906 ευρώ ετήσιο φορολογητέο εισόδημα. Για ζευγάρι το όριο φτάνει στα 23.659 ευρώ και αποκλείονται όσοι έχουν μισθό πάνω από 1.690 ευρώ (μισθωτοί ιδιωτικού τομέα) ή 1.972 ευρώ αν αμείβονται από το δημόσιο. Για 3μελή οικογένεια το ανώτατο όριο είναι τα 2.100 ευρώ (ιδιωτικός τομέας) ή 2.447 ευρώ (δημόσιος τομέας) και για 4μελή 2.506 ευρώ για ιδιωτικό τομέα ή 2.923 ευρώ στο δημόσιο. Για οικογένειες με 3 ή όσα περισσότερα παιδιά επιπλέον, αποκλείονται αυτομάτως εάν ζουν με 2.915 ευρώ το μήνα, ή 3.400 ευρώ αν είναι δημόσιοι υπάλληλοι ή συνταξιούχοι. Στα εισοδήματα αυτά συμπεριλαμβάνονται οι πάσης φύσεως αποδοχές που τυχόν έχει ο οφειλέτης που ζητά την ρύθμιση.
3. Αυτομάτως αποκλείονται και όσοι οφειλέτες διαθέτουν κατοικία αντικειμενικής αξίας 250.000 ευρώ και άνω. Και αυτό παρότι ο ίδιος ο υπουργός Επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης που διαπραγματεύτηκε και συμφώνησε τα όρια αυτά με τις τράπεζες, έλεγε πριν 4 ακριβώς χρόνια σε συνέντευξή του (26/2/2015) ότι «δεν υπάρχει περίπτωση να πάμε τα όρια της Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας για την οικογένεια κάτω από τα 500.000 ευρώ» -μιλώντας τότε βέβαια για Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας αντί για ΕΝΦΙΑ και όχι την κατάργηση του νόμου Κατσέλη. Η διαφορά είναι ότι την εποχή εκείνη ο ΣΥΡΙΖΑ διαπραγματευόταν νέο Μνημόνιο (μετά την συμφωνία Βαρουφάκη στις 29 Φεβρουαρίου 2015 στο Eurogroup) ενώ τώρα το Μνημόνιο έχει πια τελειώσει.
4. Τίθεται όριο οφειλής για συνολικό ύψος δανεισμού με υποθήκη ή εγγύηση πρώτη κατοικία μέχρι 130.000 ευρώ (από κάθε είδους δάνειο και από όλες τις τράπεζες) και στο ποσό συμπεριλαμβάνονται και οι λογιστικοποιημένοι τόκοι. Πρακτικά δηλαδή, αν έχει «κοκκινίσει» ένα στεγαστικό δάνειο για υπόλοιπο οφειλής 80.000 ευρώ, μπορεί μαζί με τόκους, προσαυξήσεις και άλλα δάνεια ο οφειλέτης να ξεπερνά το όριο των 130.000 ευρώ και να αποκλείεται
Για όσους περάσουν τα πρώτα αυτά κατώφλια, «κούρεμα» δανείου προβλέπεται μόνον εάν κάποιος έχει μεγάλα χρέος από ενυπόθηκα δάνεια. Πρέπει να ξεπερνούν κατά τουλάχιστον 20% την εμπορική αξία της κατοικίας. Αν δυσκολεύεται δηλαδή κάποιος να αποπληρώσει πχ τα τελευταία 30.000 ευρώ του δανείου του, δεν θα μπορεί να ζητήσει μείωση της οφειλής με το νέο σύστημα, καθώς το σπίτι του μπορεί να έχει μεγαλύτερη εμπορική αξία. Για το «κούρεμα» δεν θα έχει σημασία η αντικειμενική τιμή της εφορίας, αλλά η εμπορική αξία όπως θα υπολογίζεται από την ίδια την τράπεζα (ή πιστοποιημένο ανεξάρτητο εκτιμητή ακινήτων).
Ο νέος νόμος για προστασία α’ κατοικίας θα έχει «ημερομηνία λήξης» 1 χρόνο μετά την έναρξη λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας όπου θα υποβάλλονται οι αιτήσεις. Θα εκπνεύσει αυτομάτως δηλαδή στα αρχές ή τα μέσα του 2020. Οι μόνες κατηγορίες που θα προστατεύονται στη συνέχεια θα είναι ευπαθείς ομάδες (άνεργοι, άτομα με αναπηρίες ή βαριά πάσχοντες κλπ), αλλά για μόνον 3 χρόνια.
Εκτός από αυτούς, όλοι όσοι συμπληρώσουν ένα έτος θα επαναξιολογούνται, με βάση τα στοιχεία που θα «βλέπει» η πλατφόρμα, αντλώντας τα από όλες τις βάσεις δεδομένων με τις οποίες θα συνδεθεί. Αν εκπέσουν από την ρύθμιση γιατί ξεπέρασαν τα αρχικά κριτήρια, τότε η μόνη άμυνα που θα έχουν είναι ο Κώδικας Δεοντολογίας που έχει επιβάλει η ΤτΕ στις εμπορικές τράπεζες.
Εκτός από την προστασία από πλειστηριασμούς, ο νόμος Κατσέλη-Σταθάκη θα παραμείνει ενεργός και θα προσφέρει ενδεχομένως και μεγαλύτερες διευκολύνσεις (πχ επιμήκυνση ή «κούρεμα» οφειλής κλπ) που θα κρίνουν τα δικαστήρια, εφόσον όμως –σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες- ο ενδιαφερόμενος καταφύγει πρώτα στην νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα των ρυθμίσεων που θα δημιουργηθεί. Και οι τράπεζες από πλευράς τους όμως, θα προσφέρουν ειδικά «πακέτα» ρύθμισης, για να αποφύγουν τις διαμάχες στα δικαστήρια.
