Την τύχη της Αγίας Σοφίας καλείται να αποφασίσει στις 2 Ιουλίου το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας, που θα εξετάσει το αίτημα ακύρωσης του προεδρικού διατάγματος που μετέτρεψε το σύμβολο του χριστιανισμού σε μουσείο το 1934.
Αντικείμενο της συζήτησης του 10ου τμήματος του τουρκικού ΣτΕ θα είναι η ανάκληση της απόφασης του υπουργικού συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου του 1934, με την οποία η Αγία Σοφία μετατράπηκε από τέμενος σε μουσείο. Την ημερομηνία εκείνη, η Αγία Σοφία δεν λειτουργούσε ήδη ως τέμενος με απόφαση του Κεμάλ.
Η συζήτηση στηρίζεται σε δικαστική προσφυγή που έκανε το 2016 ένας άγνωστος κατά τα άλλα σύλλογος για την προστασία Βακουφίων, ιστορικών μνημείων και περιβάλλοντος.
Ο εισαγγελέας της έδρας είχε υποστηρίξει τότε ότι έπρεπε να απορριφθεί η προσφυγή, καθώς η χρήση της Αγίας Σοφίας ως μουσείο εμπίπτει στις αρμοδιότητες της δημόσιας διοίκησης.
Ωστόσο, η εισήγηση αυτή δεν είναι δεσμευτική για το 10ο τμήμα του τουρκικού ΣτΕ. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι το ίδιο τμήμα του τουρκικού ΣτΕ είχε αποφασίσει στο παρελθόν την ακύρωση αντίστοιχης απόφασης του υπουργικού συμβουλίου που αφορούσε τη μετατροπή σε μουσείο της Μονής της Χώρας. Η δίκη αυτή είχε ξεκινήσει και πάλι με προσφυγή του ίδιου συλλόγου.
Η εντολή Ερντογάν
Την εντολή για αλλαγή του καθεστώτος του μουσείου της Αγίας Σοφίας φέρεται πως έδωσε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Hurriyet, μιλώντας στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματός του την Τετάρτη, ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε πως «Η Αγία Σοφία ως τζαμί μπορεί να συνεχίσει να δέχεται τουρίστες.
Όπως συμβαίνει και με το Μπλε Τζαμί. Για αυτό θα αποφασίσει αποκλειστικά και μόνο το έθνος μας». Τόνισε επίσης, πως: «Στην Αγία Σοφία μπορεί να διαβάζεται και προσευχή, μπορεί να διαβάζεται και το εδάφιο για την Άλωση από το κοράνι».
Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, ο Ερντογάν ζήτησε από τα στελέχη του να κάνουν τη σχετική προεργασία. Μάλιστα, ζήτησε το θέμα να αντιμετωπιστεί με ιδιαίτερη ευαισθησία και να μην βιαστούν.
Στη διαδικτυακή της έκδοση, η Hurryiet γράφει πως ο Ερντογάν αναζητά «φόρμουλα» για την Αγία Σοφία. Η τουρκική προκλητικότητα έχει χτυπήσει «κόκκινο» το τελευταίο διάστημα, με Τούρκους αξιωματούχους να προχωρούν σε σειρά εμπρηστικών δηλώσεων για τις έρευνες υδρογονανθράκων σε περιοχές εντός της ελληνικής ΑΟΖ αλλά και για τον Έβρο.
Ο Τούρκος πρόεδρος, όμως, επιμένει να προκαλεί και αναφορικά με την Αγία Σοφία. Το πρωτοσέλιδο της ίδιας εφημερίδας γράφει πως ο Ερντογάν έδωσε… δουλειά για το σπίτι στα στελέχη του κόμματός του.
Μετά από την «φιέστα» για τα 567 χρόνια από την Άλωση της Πόλης και την ανάγνωση αποσπασμάτων του κορανίου εντός της Αγίας Σοφίας, το τουρκικό ΥΠΕΞ επιτέθηκε στην Αθήνα ζητώντας της να «απαλλαγεί από τα ιστορικά της κόμπλεξ».
Το σχόλιο αυτό ήρθε μετά από ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠΕΞ για το περιστατικό. Την περασμένη Τετάρτη, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ανέβασε για ακόμη μια φορά τους τόνους, λέγοντας πως «η Αγία Σοφία κατακτήθηκε και ανήκει στην Τουρκία». Υποστήριξε, μάλιστα, πως η Ελλάδα δεν έχει λόγο να μιλάει για την Αγία Σοφία και για το τι θα κάνει η Τουρκία στην επικράτειά της.
Πρόκληση Μπαχτσελί
Της μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί υπεραμύνεται κι ο ηγέτης των εθνικιστών στην Τουρκία, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ενώ αντίθετος εμφανίστηκε ο Αχμέτ Νταβούτογλου, πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας και ηγέτης του νεοσύστατου Κόμματος του Μέλλοντος.
“Με το θέλημα του Αλλάχ, από την Αγία Σοφία θα υψωθεί ο ήχος για το κάλεσμα για προσευχή (εζάν) κι όχι ο ήχος της καμπάνας”, δήλωσε ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ενώ καταφέρθηκε επίσης εναντίον της Ελλάδας, λέγοντας ότι “οι ταπεινοί υπολογισμοί της σχετικά με την Κύπρο, την ανατ. Μεσόγειο και άλλα εθνικά θέματα έχουν εξελιχθεί σε στρατηγική απειλή.
Τις τελευταίες ημέρες οι απειλητικές δηλώσεις που προέρχονται από τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές της Ελλάδας δοκιμάζουν την εθνική μας υπομονή”, τόνισε. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου από την πλευρά του ζήτησε από την κυβέρνηση Ερντογάν να μη χρησιμοποιεί τα κοινά και ιερά σύμβολα της χώρας, επειδή “ζορίζεται”.
