Σαφές μήνυμα προς την ελληνική κυβέρνηση να… ξεχάσει κάποια γενναία αναδιάρθρωση χρέους απέστειλε ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ, μιλώντας στο Atlantic Council, τονίζοντας ότι ο ευρωπαϊκός μηχανισμός δανείζει τη χώρα με επιτόκιο μόλις 1%, ενώ το ΔΝΤ τη χρεώνει με 5%.
«Έχουμε τη μεγαλύτερη έκθεση στην Ελλάδα. Η Ελλάδα έχει λάβει πολλά χρήματα από εμάς. Το 50% του χρέους που έχουμε στα ταμεία μας είναι ελληνικό, με επιτόκιο μόλις 1%. Ως εκ τούτου η Ελλάδα εξοικονομεί από τον προϋπολογισμό της ετησίως το ποσό των 10 δισ. ευρώ, δηλαδή το 6% του ΑΕΠ της, αναφέρει το protothema.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόγραμμα στήριξης στην ιστορία μας. Ως εκ τούτου αυτοί που ρωτούν πότε θα υπάρξει αναδιάρθρωση χρέους για την Ελλάδα μάλλον δεν έχουν κοιτάξει καλά τους αριθμούς. Δίνουμε δώρο 6% του ΑΕΠ της στην Ελλάδα κάθε χρόνο».
Δεν παρέλειψε, παράλληλα, να τονίσει ότι οι εταίροι έχουν δείξει πραγματική αλληλεγγύη στην Ελλάδα, χρηματοδοτώντας την τόσο φθηνά, γεγονός το οποίο μπορεί να βοηθήσει το χρέος της χώρας να καταστεί βιώσιμο.
Φυσικά δεν ξέχασε να υπογραμμίσει ότι όλα όσα δίνονται στη χώρα μας, είτε από το ΔΝΤ είτε από τον ESM, βασίζονται σε ορισμένους κανόνες, «τους κανόνες αυτούς δεν τους δημιουργήσαμε εμείς, τους δανειστήκαμε από το ΔΝΤ, γιατί έχουμε δει ότι δουλεύουν. Προκειμένου, λοιπόν, μία χώρα να δανειστεί θα πρέπει να εφαρμόσει συγκεκριμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».
Τα μηνύματα, όμως, του επικεφαλής του ESM, δεν σταμάτησαν εδώ, μιας και επεσήμανε ότι εκ των πέντε χωρών που είχαν τεθεί υπό πρόγραμμα στήριξης μόνο η Ελλάδα παραμένει σε αυτό, ενώ αντίθετα οι άλλες «κατόρθωσαν να τα εφαρμόσουν και να μπορούν πλέον να χρηματοδοτούνται από τις αγορές».
Μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας του ο κ. Ρέγκλινγκ δέχθηκε ερωτήσεις. Η συντονίστρια της όλης συζήτησης ξεκινώντας του ανακοίνωσε ότι «υπάρχουν αρκετές ερωτήσεις για την Ελλάδα. Ας ξεκινήσουμε με αυτές», για να λάβει την… χιουμοριστική απάντηση του επικεφαλής του ESM: «α, δεν εκπλήσσομαι καθόλου γι’ αυτό».
Ερωτώμενος εάν το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο και εάν δεν ισχύει αυτό τι θα πρέπει να γίνει, ο κ. Ρέγκλινγκ έσπευσε να απαντήσει ότι «πρόκειται για μία εύκολη ερώτηση αλλά δεν υπάρχει εύκολη απάντηση σε αυτό. Εξαρτάται από τις εκτιμήσεις που κάνει κάποιος. Όπως εξήγησα τα δάνειά μας είναι εξαιρετικά μακροπρόθεσμα (σ.σ.: σε ό,τι αφορά την αποπληρωμή τους), με τις τρεις τελευταίες πληρωμές της Ελλάδας προς τον ESM να λαμβάνουν χώρα το 2060 και πολλά μπορούν να συμβούν έως τότε. Επομένως δανείζουμε με εντελώς διαφορετικό τρόπο σε σύγκριση με το ΔΝΤ. Σε εμάς διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και η προσφορά αλληλεγγύης σε χώρες που έχουν χάσει τη δυνατότητα πρόσβασης στις αγορές».
Κατά τον κ. Ρέγκλινγκ η βιωσιμότητα ενός χρέους -και όχι μόνο του ελληνικού- εξαρτάται και από την πορεία του ΑΕΠ μίας χώρας και με δεδομένο τον μακρύ ορίζοντα αποπληρωμής των δανείων προς την Ελλάδα «δεν υπάρχει καμία δαμόκλειος σπάθη χρέους πάνω από την Ελλάδα, ανεξάρτητα από τι διαβάζετε σε ορισμένες εφημερίδες, καθώς, ήδη, έχουν εφαρμοσθεί μέτρα αναδιάρθρωσης του χρέους ενώ σημαντικό βάρος ανέλαβε και ο ιδιωτικός τομέας το 2012, ο οποίος δέχθηκε «κούρεμα» του χρέους που είχε στην κατοχή του. Αυτή τη στιγμή έχουμε εφαρμόσει μέτρα για μείωση του επιτοκιακού κόστους αλλά και του ορίζοντα αποπληρωμής. Γι’ αυτό ανέφερα και στην ομιλία μου ότι η Ελλάδα επωφελείται τα μέγιστα από τον δανεισμό που προέρχεται από εμάς».
Εκτίμησε ακόμη ότι δεν μπορεί κάποιος αυτή τη στιγμή να προβλέψει τι θα συμβεί ακριβώς με το ελληνικό χρέος, προσθέτοντας ότι οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης συζητούν με το ΔΝΤ με στόχο «το ελληνικό χρέος να γίνει βιώσιμο σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, με δεδομένο ότι οι δόσεις αποπληρωμής είναι περιορισμένες». Επανέλαβε ότι το Eurogroup τον Μάιο του 2016 έλαβε ορισμένες αποφάσεις για εφαρμογή βραχυπρόθεσμων μέτρων. «Όταν το πρόγραμμα ολοκληρωθεί τον Αύγουστο το 2018, τότε υπάρχει συμφωνία για να συζητήσουμε με το ΔΝΤ τι θα ισχύσει και να ληφθούν μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. Το debate αυτή τη στιγμή αφορά το συγκεκριμένο ζήτημα».
«Η Ευρωζώνη έχει δεσμευθεί ότι, εάν κριθεί απαραίτητο, θα προσφέρει και μακροπρόθεσμα μέτρα αναδιάρθρωσης του χρέους. Αυτή τη στιγμή οι περισσότεροι υπουργοί Οικονομικών δεν είναι υπέρ της εφαρμογής μέτρων ελάφρυνσης, δεν είναι ένα πολύ δημοφιλές θέμα στην Ευρώπη. Παράλληλα εάν αυτά τα μέτρα είναι περιορισμένα δεν θα είναι καλό ούτε για την Ελλάδα», επεσήμανε.
Δεν αρκέστηκε, όμως, στην οικονομική ανάλυση αλλά προχώρησε ένα βήμα παραπέρα κάνοντας λόγο και για τους γεωπολιτικούς κινδύνους που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή.
Εντυπωσιακή λιτότητα
Παραδέχθηκε, πάντως, απαντώντας σε μία ακόμη ερώτηση για την Ελλάδα, ότι στη χώρα μας έχει εφαρμοστεί «τεράστια λιτότητα, γι’ αυτό και αυτού του είδους τα προγράμματα δεν είναι πολύ δημοφιλή. Γι’ αυτό το ΔΝΤ αλλά τόσο εμείς όσο και η Κομισιόν δέχονται αρκετές φορές κριτική. Η λιτότητα ήταν τεράστια την τελευταία 6ετία, καθώς το έλλειμμα της χώρας το 2009 ξεπέρασε το 15%. Όπως όλα δείχνουν το 2016 ο προϋπολογισμός είναι ισορροπημένος, αυτό είναι κάτι που θα το μάθουμε το πιθανότερο αύριο (σ.σ.: αναφέρεται στην ανακοίνωση της Eurostat για την πορεία της ελληνικής οικονομίας). Πρόκειται για τεράστια βελτίωση. Ποτέ δεν είναι εύκολο να εφαρμόζεις μία τόσο διευρυμένη δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο με μειώσεις δαπανών και αύξηση εσόδων και υποβάθμιση του επιπέδου ζωής των πολιτών, σε κανένα, σαφώς, δεν αρέσει αυτό».
Αρκετά διστακτικός εμφανίστηκε ο κ. Ρέγκλινγκ στο να απαντήσει για το πότε μπορεί να ολοκληρωθεί η β’ αξιολόγηση και εάν αυτό θα επιτευχθεί στο επικείμενο Eurogroup στις 20 Μαΐου. «Συζητάμε για αυτό το θέμα. Το συζητάμε και εδώ στην Ουάσιγκτον. Οι θεσμοί θα επιστρέψουν στην Αθήνα την επόμενη εβδομάδα, Δευτέρα ή Τρίτη. Πάντως το Eurogroup μπορεί να συνεδριάσει ανά πάσα στιγμή, από τη στιγμή που θα επιτευχθεί συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο».
Πώς θα χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια του ESM
Ένα από τα ελάχιστα ευχάριστα τα οποία επιφύλασσε ο κ. Ρέγκλινγκ για την Ελλάδα ήταν η εκτίμηση ότι η χώρα δεν θα χρειαστεί, πιθανώς, το σύνολο του δανείου των 86 δισ. ευρώ, με δεδομένη την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, ενώ δήλωσε ότι υπάρχει η πιθανότητα από τα εναπομείναντα κεφάλαια να αγοραστούν ορισμένα ελληνικά ομόλογα.
«Υπάρχει πιθανότητα, αλλά δεν έχει ληφθεί ακόμη κάποια τελική απόφαση ο ESM να χρησιμοποιήσει μέρος αυτών των κεφαλαίων για να αγοράσει το χρέος της Ελλάδας στο ΔΝΤ και έτσι να καταστεί περισσότερο βιώσιμο, καθώς θα υπάρξει μεγάλη μείωση του επιτοκιακού κόστους για τη χώρα. Δεν πρόκειται, πάντως, να υπάρξουν αποφάσεις πριν από την ολοκλήρωση του προγράμματος».
Το… success story
Κατά τον κ. Ρέγκλινγκ η ελληνική περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «success story», ενώ για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει να συνεχίσει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
«Η Ελλάδα πέρασε δύο φάσεις. Το 2014 ήταν το πρώτο έτος που εμφάνισε ανάπτυξη, η ανεργία υποχώρησε, η χώρα εξέδωσε ομόλογα, οι εξαγωγές είχαν ανακάμψει ισχυρά. Αυτά τα έβλεπαν οι οικονομολόγοι, δεν τα είδαν, όμως, οι Έλληνες ψηφοφόροι. Έγιναν εκλογές τον Ιανουάριο του 2015, υπήρξε μία καινούργια κυβέρνηση. Ο νέος Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο υπουργός Οικονομικών του, Γιάνης Βαρουφάκης προσπάθησαν να κάνουν κάτι εντελώς διαφορετικό.
Αυτό έπληξε βαθύτατα την οικονομία. Τον Δεκέμβριο του 2014 το ΔΝΤ εκτιμούσε ότι η ανάπτυξη θα έφθανε στο 2,7% για το 2015, αλλά στο τέλος η οικονομία είχε αρνητική πορεία, γιατί η νέα κυβέρνηση κινήθηκε προς την λάθος κατεύθυνση και παρά λίγο η χώρα να φύγει από την Ευρωζώνη.
» Τελικά βρήκαμε τον δρόμο μας το καλοκαίρι του 2015. Γι’ αυτό, όμως, αργεί τόσο πολύ η όλη διαδικασία. Εάν η χώρα συνεχίσει στον ρυθμό που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2015 τότε θα υπάρξει επιστροφή της εμπιστοσύνης. Σε δημοσιονομικό επίπεδο έχουν γίνει τα περισσότερα, αυτό που απομένει είναι η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Εάν η Ελλάδα συνεχίσει με αυτόν τον ρυθμό, κάποια στιγμή, είμαι βέβαιος, θα μπορέσουμε να την χαρακτηρίσουμε ως success story».
