Δημογραφική γήρανση, αναξιοκρατία και οργανωμένη παραπληροφόρηση οδηγούν την χώρα σε μονοπάτια αβεβαιότητας, αν όχι πλήρους κατάρρευσής της.
Η ανομία οργιάζει. Η βία προσλαμβάνει πλέον ασύδοτες και άρα επικίνδυνες διαστάσεις. Ο μεγάλος μας γείτονας παίζει επικίνδυνα παιχνίδια και η Ελλάδα φαίνεται να μην πολυκαταλαβαίνει τί τής συνέβη –και, κυρίως, γιατί.
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Η βασική αιτία ωστόσο της χρεοκοπίας της είναι ορατή και γίνεται καθημερινά επαχθέστερη. Πιθανότατα δε το κόστος της να αποβεί μοιραίο για την χώρα και ό,τι θα έχει απομείνει σε αυτήν μετά από 50 χρόνια.
Στην δημοκρατική Ευρώπη δεν έχει όμοιόν του. Ο ελληνικός κρατισμός καταρρίπτει όλα τα ρεκόρ και δεν υπάρχει πουθενά στον ορίζοντα κάποια πρόβλεψη ότι θα μπορέσει να περιοριστεί κάπως. Κατά συνέπεια, η πολυδιαφημισμένη «καθαρή» έξοδός μας στις αγορές στην ουσία θα είναι η αφετηρία ενός νέου δανειακού πάρτυ, με σκοπό να πληρώνονται κρατικές δαπάνες. Αυτό θα γίνεται δε έως την προσεχή χρεοκοπία, η οποία θα είναι και η ταφόπλακα για την χώρα.
Στην ενδιάμεση περίοδο θα έχουν φύγει από την Ελλάδα 1 εκατομμύριο ικανοί νέοι επιστήμονες, επιχειρηματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες και πανεπιστημιακοί, συνοδευόμενοι και από μεγάλον αριθμό επιχειρήσεων που θα αναζητήσουν καλύτερη τύχη σε γειτονικές μας χώρες.
Ακόμα χειρότερα, όπως επισημαίνει διακεκριμένος Έλληνας επιστήμονας ο οποίος διαπρέπει στις ΗΠΑ, η χώρα θα παρουσιάζει δραματική έλλειψη αξιοκρατίας και θα κυβερνάται από μία άτυπη «δικτατορία των μετρίων».
Είναι έτσι πολύ πιθανόν σε 50 χρόνια να μην υπάρχει, αν λάβουμε υπ’ όψιν μας ποιον ρόλο παίζουν σήμερα οι γνώσεις, οι ψηφιακές τεχνολογίες, η τεχνητή νοημοσύνη και οι διαρκείς καινοτομίες σε όλα τα επίπεδα –ιδιαίτερα δε στο εκπαιδευτικό, που για πολλές αναπτυγμένες χώρες είναι ο κρίσιμος κλάδος τους.
Κορυφαίος και διεθνώς γνωστός ερευνητής, ο κ. Γιάννης Ιωαννίδης είναι διευθυντής του Κέντρου Ερευνών Πρόληψης Ασθενειών (Prevention Research Center) στο πανεπιστήμιο Stanford, καθώς και καθηγητής Παθολογίας, Έρευνας και Πολιτικής Υγείας και Στατιστικής στο ίδιο πανεπιστήμιο.
Από καιρό δίνει τον προσωπικό –και συνήθως μοναχικό– αγώνα του υπέρ της αξιοκρατίας και εναντίον της μετριοκρατίας, η οποία, όπως υποστηρίζει, στην περίπτωση της Ελλάδας μπορεί να μάς εξαφανίσει ως χώρα μέσα στα επόμενα 50 χρόνια.
Η ζοφερή αυτή διαπίστωση του Έλληνα ερευνητή είναι προϊόν έρευνας και όχι μία πρόβλεψη που κάνει στον βρόντο για να γίνεται κουβέντα. «Η έλλειψη αριστείας είναι η κύρια αιτία που η χώρα δεν μπορεί να αξιοποιήσει τους ανθρώπους της και αυτή είναι δυστυχώς μία κατάσταση που ανατροφοδοτείται. Η έκπτωση της αριστείας δημιουργεί περισσότερη έλλειψη αριστείας. Ζούμε έτσι σε μία εποχή σκοταδισμού. Έχουμε ακόμη δημοκρατία, δηλαδή μπορούμε να ασκούμε τα δικαιώματά μας, αλλά, όπως παρατηρώ, οι επικρατούσες δομές εξακολουθούν να είναι ασφαλείς στην φαυλότητά τους.
Είναι ενδιαφέρον έτσι το ότι υπάρχει ακόμη αυτή η δημοκρατία. Γιατί; Μα διότι σκοπός της δημοκρατίας είναι να αναδεικνύει την αριστεία, η οποία με την σειρά της υπερασπίζεται το δημοκρατικό πολίτευμα.
Αν λοιπόν η δημοκρατία καταστρέφει την αριστεία, τότε ποιος θα την υπερασπιστεί; Ο κόσμος, όμως, αλλάζει και πάει μπροστά. Και όσοι παραμένουν ακίνητοι στο τέλμα της αναξιοκρατίας, τελικά ανακυκλώνουν παθογένειες –με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον…», υποστηρίζει ο καθηγητής Γ. Ιωαννίδης.
Πέρα όμως από την αναξιοκρατία και την παρακμή, ο εγχώριος κρατισμός είναι και ο μεγάλος εχθρός της ανάπτυξης. Δεν είναι μόνον οι δημοσιονομικές εκτροπές που έχουν πλήξει την χώρα. Υπάρχουν μύριες όσες αντιεπενδυτικές, αντιπαραγωγικές και αντιεπιχειρηματικές αγκυλώσεις που προκαλούν τεράστιες ζημιές.
Το γεγονός δεν πρέπει να μάς ξενίζει. Το βασικό ζητούμενο για τις ελληνικές κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης δεν υπήρξε ποτέ η αύξηση του πλούτου –τον οποίον, άλλωστε, δαιμονοποιούσαν, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο και πάντως ανάλογα και με ιδεολογικές τους αναγνώσεις– αλλά η διατήρηση των παρασιτικών δομών που ευθέως αντιστρατεύονται κάθε έννοια δημιουργίας πλούτου.
Επί δεκαετίες προβαλλόταν το επιχείρημα ότι ο μόνος δυνατός, αξιόπιστος, δίκαιος, «φιλολαϊκός» μοχλός ανάπτυξης είναι το κράτος. Ένα κράτος, όμως, που με όποια οικονομική δραστηριότητα και αν καταπιάστηκε, παρήγαγε μόνον ζημίες, ελλείμματα και νέα προβλήματα. Ένα κράτος που διαρκώς επεκτεινόταν χωρίς καμμία ισχυρή, πρόσφορη, βιώσιμη οικονομική βάση που να δικαιολογεί αυτή την επέκταση.
Ένα δανειζόμενο και διαρκώς ενισχυόμενο κράτος, το οποίο λειτουργούσε με βάση την «αφελή» αρχή ότι όσα δανείζεται θα τα κάνει μισθούς και συντάξεις και αυτά πάλι θα ανακυκλώνονται μέσω της κατανάλωσης και θα υποστηρίζουν αενάως μία οικονομία υπηρεσιών στο πλαίσιο της οποίας όλοι θα είναι ευχαριστημένοι. Υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι και ο δανεισμός και οι ενισχύσεις θα συνεχίζονταν αενάως.
Ουδείς ασχολήθηκε, τουλάχιστον δημοσίως, με το ενδεχόμενο αυτός ο «κύκλος» να μην είναι ενάρετος αλλά φαύλος και η αδυναμία παραγωγής πραγματικού, απτού πλούτου να οδηγήσει την χώρα στην καταστροφή.
Να λοιπόν που τώρα βρισκόμαστε λίγα βήματα πριν την καταστροφή. Το καταλαβαίνει κανείς; Και, αν ναι, τί το ριζικό προτείνει;