Εξαιρετικά επιβλαβές μπορεί να καταστεί το περιπρωκτικό συρίγγιο, μια πάθηση που βρίσκεται σε αύξηση τα τελευταία χρόνια χωρίς όμως να συνοδεύεται από την αντίστοιχη αύξηση της πληροφόρησης των ανθρώπων γι’ αυτήν.
Παρότι οι αιμορροΐδες έχουν την υψηλότερη νοσηρότητα μεταξύ των ορθοπρωκτικών ασθενειών, η βλάβη που προκαλούν είναι συγκριτικά αμελητέα από αυτή που προκαλεί το περιεδρικό (περιπρωκτικό) συρίγγιο, το οποίο μπορεί να οδηγήσει, αν και εξαιρετικά σπάνια, ακόμα και σε σηψαιμία. Τα περισσότερα συρίγγια προκαλούνται από πρωκτικά αποστήματα, ενώ ένας μικρός αριθμός μπορεί να προκληθεί από άλλες αιτίες, όπως νόσο του Crohn, σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, τραύμα, φυματίωση, καρκίνο, ή εκκολπωματίτιδα. Είναι μία από τις πλέον συχνές ορθοπρωκτικές ασθένειες, καθώς κατατάσσεται στη δεύτερη θέση, με πρώτη τις αιμορροΐδες. Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου είναι 10 περιπτώσεις ανά 100.000 πληθυσμού, όμως σε ασθενείς με νόσο Crohn η συχνότητα εμφάνισης περιεδρικών συριγγίων αγγίζει το 30-40% αυτών.
Ο σχηματισμός του περιεδρικού συριγγίου οφείλεται σε έλλειψη θεραπείας κάποιου αποστήματος που μπορεί να δημιουργήθηκε με την απόφραξη ενός πρωκτικού αδένα. Στατιστικά, περίπου το 80% των αποστημάτων εξελίσσεται σε συρίγγιο, το οποίο είναι ένα μικρό τούνελ που συνδέει το μολυσμένο αδένα μέσα στον πρωκτό με ένα άνοιγμα στο δέρμα γύρω από αυτόν.
«Τα περιεδρικά συρίγγια εμφανίζονται στην περιοχή γύρω από τον πρωκτό, με κύρια αιτία δημιουργίας τους τη φλεγμονή και την απόφραξη του εκφορητικού πόρου των περιπρωκτικών αδένων, η οποία προκαλεί φλεγμονή, διόγκωση και τελικά δημιουργία περιεδρικού αποστήματος. Ακόμα και αν η εκτόνωση της φλεγμονής γίνει, είτε με αυτόματη διάνοιξη του αποστήματος είτε με χειρουργική παροχέτευσή του, η επικοινωνία με το έντερο παραμένει. Στα συμπτώματα του αποστήματος περιλαμβάνονται πόνος, ερυθρότητα και διόγκωση στο δέρμα στην περιοχή του πρωκτού.
Η μακροπρόθεσμη έλλειψη θεραπείας των περιεδρικών συριγγίων μπορεί να προκαλέσει ορθοπρωκτική στένωση, δυσχεσία, αναιμία, απώλεια βάρους, νωθρότητα και άλλα συμπτώματα. Η παρατεταμένη ύπαρξη πύου οδηγεί επίσης σε περιπρωκτική δερματίτιδα ή έκζεμα, προκαλεί πρωκτικό κνησμό και δυσχεραίνει τη ζωή των ασθενών, επισημαίνει ο γενικός χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος – Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών – Ιατρικού Περιστερίου και Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής (www.axiarchos.gr).
Ιδιαίτερα σημαντικό όμως είναι ότι τα παραμελημένα αποστήματα, που δεν λαμβάνουν εγκαίρως την κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να προκαλέσουν στους ασθενείς συμπτώματα δηλητηρίασης, εξαιτίας ενός ευρέως φάσματος λοιμώξεων. Απορροφημένες από το αίμα, οι τοξίνες του αποστήματος μπορεί να προκαλέσουν σήψη ενδεχομένως και τοξικό σοκ, το οποίο μπορεί να αποβεί μοιραίο.
Μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης περιεδρικών συριγγίων έχουν τα παιδιά και οι νέοι άνδρες. Ο λόγος είναι ότι οι δύο αυτές κατηγορίες πληθυσμού έχουν σχετικά υψηλό επίπεδο ανδρικών ορμονών με ισχυρή αδενική έκκριση και είναι επιρρεπείς στις λοιμώξεις του αδένα και σε δημιουργία αποστημάτων, τα οποία, χωρίς την έγκαιρη και κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να εξελιχθούν σε πρωκτικά συρίγγια.
Ο πόνος δε που προκαλείται στους ασθενείς, τόσο από τα αποστήματα όσο και από τα περιεδρικά συρίγγια σε μεταγενέστερο στάδιο, είναι πολύ πιο σοβαρός από αυτόν που οφείλεται σε αιμορροΐδες και δεν είναι δυνατόν να ανακουφιστεί.
Η ίαση του περιεδρικού συριγγίου με φαρμακευτική θεραπεία είναι αδύνατη, κυρίως επειδή η μολυσμένη περιοχή βρίσκεται στο πρωκτικό κανάλι όπου υπάρχει υψηλότερη πίεση, η οποία εμποδίζει τη μολυσμένη περιοχή να αδειάσει. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να ανακουφίσει μόνο τα συμπτώματα, και η χειρουργική επέμβαση είναι η μόνη θεραπευτική μέθοδος για τη ριζική θεραπεία του περιεδρικού συριγγίου.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η βλάβη που προκαλείται στους πρωκτικούς μύες των ασθενών που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση με την κλασική μέθοδο είναι αναπόφευκτη, οπότε στόχο αποτελεί η θεραπεία του περιεδρικού συριγγίου με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες της λειτουργικότητας του πρωκτού και της αφόδευσης. Σημειωτέον ότι η απόφαση για χειρουργική αντιμετώπιση της πάθησης πρέπει να λαμβάνεται κατά τη διάγνωση και όχι με την οποιαδήποτε καθυστέρηση. Η πάροδος του χρόνου είναι εχθρός και αυτό γιατί, όσο αργότερα εκτελείται η επέμβαση, τόσο σοβαρότεροι είναι οι τραυματισμοί των μυών.
Επιπλέον, οι επαναλαμβανόμενες υποτροπές που παρατηρούνται με την κλασική χειρουργική επέμβαση σχετίζονται άμεσα με το χρόνο διάγνωσης και η αιτία είναι η ασαφής διάγνωση της εστίασης της μόλυνσης.
«Τα τελευταία 10 χρόνια στα μεγαλύτερα κέντρα του κόσμου χρησιμοποιείται μια νέα επαναστατική μέθοδος για την αντιμετώπιση των περιεδρικών συριγγίων. Πρόκειται για μια ενδοσκοπική θεραπεία (VAAFT), που μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο από εξειδικευμένο χειρουργό. Πλεονεκτεί δε της κλασικής μεθόδου καθώς είναι αναίμακτη, ανώδυνη, δεν απαιτεί απεικονιστική εξέταση, δε χρειάζεται νοσηλεία, δίνει οριστική λύση στο πρόβλημα και κυρίως δεν υπάρχει ο παραμικρός κίνδυνος ακράτειας μετά την υποβολή της σε αυτήν», σημειώνει ο Δρ. Ξιάρχος.
Όσον αφορά την πρόληψη εμφάνισης της πάθησης, ο Δρ. Ξιάρχος συμβουλεύει να ακολουθείται υγιεινή διατροφή και σχολαστική καθαριότητα. Επιπλέον, προϋπόθεση για την πρόληψη του πρωκτικού συριγγίου είναι η καλή λειτουργία του εντέρου και η πρόληψη της δυσκοιλιότητας και της διάρροιας. Για την πρόληψη των περιπρωκτικών αποστημάτων και συριγγίων, είναι επίσης πολύ σημαντική η θεραπεία άλλων ενεργών νοσημάτων της περιοχής.
Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε περιπρωκτική ενόχληση πρέπει να παροτρύνει σε αναζήτηση ιατρικής συμβουλής.