Ακόμα και για μια χώρα που κατηγορείται επί μακρόν ότι διοχετεύει βρώμικο ρωσικό χρήμα στην ΕΕ, το τελευταίο τραπεζικό σκάνδαλο της Λετονίας είναι κάτι πρωτοφανές.
Λίγες μόλις ημέρες μετά τις αμερικανικές απειλές ότι θα επιβληθούν ποινές στην τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Λετονίας με την κατηγορία ότι «θεσμοθέτησε το ξέπλυμα χρήματος» που προέρχεται ακόμα και από το πρόγραμμα πυρηνικών της Β. Κορέας, οι αρχές στη Ρίγα προσήγαγαν τον κεντρικό τραπεζίτη Ilmars Rimsevics ως ύποπτο δωροληψίας.
Μερικές ώρες μετά, η διήμερη κράτησή του έληξε και η υπόθεση σοβάρεψε κι άλλο με τη δημοσιοποίηση της έρευνας του Associated Press που έλεγε ότι έχει γίνει στόχος των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών.
Ως μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, ο Rimsevics μπορεί να παίρνει αποφάσεις, ενώ είναι και ανώτερος αξιωματούχος μιας πρώην σοβιετικής χώρας που εξαγρίωσε τη Μόσχα με την ένταξή της στο ΝΑΤΟ.
Εν μέσω διασταυρούμενων πυρών, ο Rimsevics έσπευσε να δηλώσει αθώος, να κατηγορήσει τις τράπεζες για συνωμοσία εναντίον του και να αυτοανακηρυχθεί θύμα μια θανάσιμης απειλής κατά της σταθερότητας της Λετονίας. Ο πρωθυπουργός Maris Kucinskis περιέπλεξε τα πράγματα ζητώντας την παραίτηση του Rimsevics, κατηγορώντας παράλληλα την τράπεζα Norvik και τον Ρώσο ιδιοκτήτη της Grigory Guselnikov για τις δημόσιες κατηγορίες που εξαπέλυσε κατά του Rimsevics ότι ζήτησε χρήματα, χωρίς ωστόσο να παρουσιαστούν αποδεικτικά στοιχεία που να στηρίζουν τους ισχυρισμούς αυτούς.
Στην συνέχεια το υπουργείο Άμυνας αντέδρασε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την εθνική ασφάλεια, κατηγορώντας τη Ρωσία ότι παραπληροφορεί όπως έκανε και με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Γερμανία στο παρελθόν.
Προειδοποιήσεις απηύθυνε και ο Λετονός πρόεδρος, Raimonds Vejonis, λέγοντας πως η Λετονία είναι εγκλωβισμένη σε ένα υβριδικό πόλεμο και ότι ο Rimsevics θα έπρεπε να παραιτηθεί για χάρη του χρηματοοικονομικού συστήματος.
Εκείνος ωστόσο είπε στο Bloomberg, ότι δεν προτίθεται να αποχωρήσει ούτε καν προσωρινά.
Παράλληλα αρνήθηκε ότι έλαβε παράνομα χρήματα, αν και είπε ότι μετάνιωσε που δεν κατέθεσε μια υποψία για δωροδοκία στο παρελθόν.
«Δεν είμαι φίλος του τραπεζικού συστήματος σε αυτή τη χώρα», είπε ο Rimsevics στον δικηγόρο του, μεταδίδει το πρακτορείο.
Καμία αντίδραση δεν υπάρχει μέχρι στιγμής από την ΕΚΤ, η οποία συνήλθε χθες χωρίς τη συμμετοχή του Rimsevics.
Το Κρεμλίνο από την πλευρά του σχολίασε: «Είναι ένα εσωτερικό πολιτικό θέμα των Λετονών συντρόφων μας και δεν επιθυμούμε να αναμειχθούμε».
Αξιωματούχοι στη Ρίγα προειδοποιούν για αυστηροποίηση των κανονισμών, πρόστιμα μαμούθ και ετήσιους ελέγχους στις τράπεζες με ξένους πελάτες, καθώς προσπαθούν να αποτινάξουν τη φήμη που έχει η χώρα ως «πλυντήριο» χρήματος.
Το ποσό των χρημάτων που διαχειρίζονται οι τράπεζες έχει μειωθεί κατά τα 2/3, από 221 δισ. δολ. το 2014 σε 76 δισ. δολ. πέρυσι, κυρίως λόγω του ότι μεγάλες ξένες τράπεζες όπως η Deutsche Bank έκλεισαν τους λογαριασμούς σε δολάριο που είχαν στη Λετονία.
Οι καταθέσεις σε ξένο συνάλλαγμα στη Λετονία έχει μειωθεί κατά το 1/3 την τελευταία διετία και ο ΥΠΟΙΚ αναμένει περαιτέρω μείωση κατά 50% τα επόμενα χρόνια.
Αυτή η χώρα των 2 εκατομμυρίων που συνορεύει με τέσσερις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες – τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, τη Λιθουανία και την Εσθονία – μετατράπηκε σε κόμβο εισροής δυτικού χρήματος μετά την κατάρρευση του Υπαρκτού Σιοσιαλισμού το 1991. Όπως και η Κύπρος – που είναι ένας ακόμα μεγαλύτερος διακνητής ρωσικού χρήματος – , η Λετονία είναι ένα περιφερειακό τραπεζικό κέντρο στις παρυφές της ΕΕ με πολύ ρωσόφωνο πληθυσμό.
Από το 1996 έως το 2005, τη χρονιά που η Λετονία μπήκε σε ΕΕ και ΝΑΤΟ, το αμερικανικό ΥΠΟΙΚ ταυτοποίησε τη Ρωσία και τη Λετονία ως τους μεγαλύτερους παραβάτες των νόμων για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Από σύνολο 1.002 αποκαλούμενων ύποπτων ενεργειών εκείνης της περιόδου, οι 504 αφορούσαν ρωσικές τράπεζες και οι 449 λετονικές σε υποθέσεις που αντιστοιχούσαν σε παράνομες μεταφορές 18 δισ. δολ.
Από το 2011 έως το 2014 οι λετονικές τράπεζες βοήθησαν να μεταφερθούν εκτός Ρωσίας 20 δοσ. δολ., μια υπόθεση που ονομάστηκε «ρωσικό πλυντήριο».
«Σε κέντρα ξεπλύματος χρήματος όπως είναι η Λετονία υπάρχει η αίσθηση ότι τα χέρια τους δεν είναι πραγματικά λερωμένα», αναφέρει ο Mark Galeotti, συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στην Πράγα που εντοπίζει περιπτώσεις οργανωμένου εγκλήματος στη Ρωσία. «Τα χρήματα απλώς περνούν από εκεί. Τα πραγματικά κέντρα ξεπλύματος είναι πόλεις όπως το Λονδίνο και η Φρανκφούρτη, τα χρήματα όμως φτάνουν εκεί αφού πρώτα έχουν ξεπλυθεί».
