Πέντε σενάρια κατά τα οποία η Βρετανία μπορεί να μην βγει από την ΕΕ (και τα οποία θα μπορούσαν να προκαλέσουν εγκεφαλικό στον Φάρατζ) παρουσιάζει το Politico.
Νέο Δημοψήφισμα
Ο απόλυτος φόβος των ευρωσκεπτικιστών θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα. Ένα δημοψήφισμα δεν είναι νομικά δεσμευτικό. Από καθαρά συνταγματική άποψη είναι απλά συμβουλευτικό. Μπορεί να επαναληφθεί εφόσον δεν έχει γίνει επίκληση του άρθρου 50 για αποχώρηση από την ΕΕ. Ο Ντέιβιντ Κάμερον είπε ότι κάτι τέτοιο δεν θα γίνει έως ότου αναδειχθεί νέος πρωθυπουργός, ο οποίος και θα υποβάλλει το σχετικό αίτημα.
Υπάρχουν, άλλωστε, σημειώνει το Politico, αντίστοιχα προηγούμενα, αγνόησης της λαϊκής βούλησης. Οι Ιρλανδοί καταψήφισαν τη συνθήκη της Λισαβόνας το 2008, ωστόσο η Ιρλανδία την υιοθέτησε ένα χρόνο αργότερα. Οι Έλληνες είπαν «όχι» στους όρους διάσωσης πέρυσι το καλοκαίρι, αλλά λίγες ημέρες αργότερα αναγκάστηκαν να τους… καταπιούν.
Την Κυριακή ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ εξέφρασε την ελπίδα να συμβεί κάτι αντίστοιχο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, αποδεχόμενος, βέβαια ότι κάτι τέτοιο μοιάζει απίθανο. «Το ψάχνω, δεν ξέρω πώς θα μπορούσε να γίνει. Αλλά ξέρετε το θέμα είναι γιατί να αποκλείσουμε κάτι αυτή τη στιγμή;», είπε.
Πιθανότητες: 1/15
Επαναδιαπραγμάτευση
«Υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να πάρουμε αυτό που θέλουμε και αυτός είναι να ψηφίσουμε να φύγουμε. Γιατί η ιστορία της ΕΕ έχει δείξει ότι το μόνο που πραγματικά μπορεί να ακούσει είναι ένα λαό που λέει ”όχι”». Αυτό έλεγε ο Μπόρις Τζόνσον στην Telegraph μια ημέρα μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος το Φεβρουάριο.
Με άλλα λόγια ψηφίστε αποχώρηση για να αποκτήσουμε δύναμη και να διαπραγματευτούμε με καλύτερους όρους με τις Βρυξέλλες και μετά ψηφίστε να μείνουμε. «Τίποτα μην αποκλείετε», προσθέτει το Politico.
Κάτι τέτοιο μπορεί να περάσει από τις Βρυξέλλες; Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ο οποίος δεν είναι και μεγάλος οπαδός του Ηνωμένου Βασιλείου έσπευσε να κόψει κάθε τέτοια συζήτηση, για τυχόν νέες διαπραγματεύσεις με το Λονδίνο, την ημέρα της ανακοίνωσης του αποτελέσματος. Αλλά η Ανγκελαα Μρκελ, η κυρίαρχη δύναμη στην Ευρώπη, όπως την χαρακτηρίζει το Politico, μπορεί να είναι πιο ανοιχτή στην ιδέα.
Ο συντηρητικός ευρωβουλευτής Ντάνιελ Χάνα, ένας από τους εγκεφάλους πίσω από το Brexit, θα ήθελε να χορηγηθεί στους ήδη εργαζομένους Ευρωπαίους στη Βρετανία το δικαίωμα της εργασίας, αλλά όχι και σε αυτούς που έχουν σκοπό να πάνε στη Μεγάλη Βρετανία για να ψάξουν για δουλειά. Η Τερέζα Μέι, υπουργός Εσωτερικών είχε υποστηρίξει επίσης έναν τέτοιο συμβιβασμό.
Με μια αλλαγή στην αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών σε όλη την ΕΕ, η παραμονή θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή από τους υποστηρικτές του Brexit.
Κάτι τέτοιο, βέβαια, θα απαιτούσε νέο δημοψήφισμα για την παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ.
Το πιο άμεσο εμπόδιο σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να έρθει από τα υπόλοιπα 27 κράτη μέλη της ΕΕ για τα οποία είναι πιο εύκολο να μπλοκάρουν τις συνομιλίες με το Λονδίνο παρά να προβούν σε μια τόσο μεγάλη αλλαγή των κανόνων της Ευρώπης.
Πιθανότητες: 1/9
Το κοινοβούλιο να αγνοήσει το δημοψήφισμα
Το δημοψήφισμα για το Brexit δεν ήταν για να σταματήσει τη μετανάστευση αλλά για να αποκατασταθεί η βρετανική κυριαρχία. Ετσι έλεγαν οι συνταγματολόγοι των Συντηρητικών.
Το βρετανικό Σύνταγμα, ένα… ημιμυθικό τέρας για τους Βρετανούς, με άγραφους κανόνες, προστάζει ότι καμία Βουλή δεν μπορεί να δεσμεύσει κάποια άλλη. Και συνεπώς κανένα δημοψήφισμα δεν μπορεί να πει στη Βουλή τι να κάνει. Η Βουλή είναι κυρίαρχη.
Η συντριπτική πλειοψηφία της σημερινής Βουλής είναι υπέρ της παραμονής. Ωστόσο, είναι απίθανο να διακινδυνεύσουν να μην λάβουν υπόψη τους το δημοψήφισμα γιατί κάτι τέτοιο θα ξεσήκωνε εναντίον του κύμα λαϊκής οργής. Σε κάθε περίπτωση, όμως, έχουν δικαίωμα να μην λάβουν υπόψη τους το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.
Σε αυτό το σενάριο, το κοινοβούλιο θα μπορούσε να σταματούσε την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ μη εγκρίνοντας την πρόταση του οποιουδήποτε πρωθυπουργού για επίκληση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας.
Ο Τιμ Φάρον, ηγέτης των Ελεύθερων Δημοκρατών, δεσμεύτηκε να αγνοήσει το δημοψήφισμα. Το κόμμα του έχει μόνο 8 έδρες από τις 650 του Γουέστμινστερ. Οι εργατικοί και οι συντηρητικοί δεν εμφανίζονται με ενιαία γραμμή, αλλά αυτοί που συντάσσονται στο στρατόπεδο του Remain, θα μπορούσαν θεωρητικά να χτίσουν ένα τείχος απέναντι στον πρωθυπουργό που θα φέρει στη Βουλή το αίτημα για έξοδο από την ΕΕ. Και να μπλοκάρουν έτσι τη διαδικασία.
Πιθανότητες: 3/20
Να βγει κυβέρνηση Bremain μέσα από νέες εκλογές
Οι υπουργοί τώρα αναρωτιούνται «τι σημαίνει έξοδος από την ΕΕ» και εικάζουν ότι θα χρειαστούν νέες εκλογές έτσι ώστε να το μάθουν όλοι.
Είναι απίθανο ένας νέος φιλοευρωπαϊστής πρωθυπουργός των Τόρις, μόνος ή σε συνεργασία με άλλο φιλοευρωπαϊκό κόμμα, να κερδίσει τις εκλογές και να μην εφαρμόσει την απόφαση για Brexit. Και λιγότερο πιθανό είναι οι εργατικοί, που υπόσχονται παραμονή στην ΕΕ, να κερδίσουν περαιτέρω δυνάμεις σε ενδεχόμενες νέες εκλογές.
Και ενώ ναι, είναι πιθανό να γίνουν πρόωρες εκλογές, την ίδια ώρα φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο, οποιαδήποτε κυβέρνηση να καταφέρει να σταματήσει το τρένο του Brexit.
Πιθανότητες: 1/10
Η κερκόπορτα της Σκωτίας
Θα μπορούσε το Ηνωμένο Βασίλειο να διαπραγματευτεί το status της συνεργασίας με την ΕΕ με το ίδιο να είναι εκτός, αλλά για τη Σκωτία να ισχύουν ειδικά προνόμια, όπως διατήρηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών και άλλα οφέλη που συνεπάγεται η συμμετοχή στην ΕΕ;
Η πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον πρότεινε να υπάρξει η δυνατότητα μιας ξεχωριστής συμφωνίας για τη Σκωτία, που ψήφισε υπέρ της παραμονής με 24 μονάδες διαφορά. Μάλιστα, τόνισε ότι προτεραιότητά της είναι να προστατεύσει τα δικαιώματα της Σκωτίας και όχι κατ’ ανάγκη να πιέσει για ανεξαρτησία. Οι περισσότεροι στο Γουέστμινστερ πιστεύουν ότι σε δυο χρόνια θα γίνει ένα δεύτερο δημοψήφισμα για να εγκαταλείψει η Σκωτία το ΗΒ και σε περίπτωση επιτυχίας θα επιδιώξει την ένταξή της στην ΕΕ ως ανεξάρτητο κράτος.
Το σενάριο που ασπάζονται οι σκληρή οπαδοί του Brexit, θέλει τον νέο πρωθυπουργό να επιδιώκει να κρατήσει τη χώρα στην ενιαία αγορά της ΕΕ, να αποδεχθεί κάποιους νόμους και να ζητήσει αυτονομία πάνω στη γεωργία, την αλιεία και τις εμπορικές συμφωνίες. Θέλει επίσεις την Αγγλία και την Ουαλία, που θέλουν Brexit, να αποδέχονται την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, αλλά μόνο για εκείνους που έχουν ήδη εξασφαλισμένη μια θέση εργασίας. Η Σκωτία, που έχει μεγαλύτερη ανάγκη την εσωτερική μετανάστευση, είναι πιο πιθανό να δεχθεί την ελεύθερη κυκλοφορία. Σε αυτή την περίπτωση το Γουέστμινστερ θα πρέπει να μεταβιβάσει τον έλεγχο της μετανάστευσης στο κοινοβούλιο της Σκωτίας. Η Βόρεια Ιρλανδία η οποία επίσης ψήφισε υπέρ της παραμονής μπορεί επίσης να επιδιώξει κάποια τέτοια ξεχωριστή συμφωνία με την ΕΕ.
Η Στέρτζεον είναι και πάλι το κλειδί. Αν επιστρέψει στο Εδιμβούργο έχοντας στο τσεπάκι της τη διατήρηση του καθεστώτος της ελεύθερης αγοράς για τη Σκωτία και τον έλεγχο της αλιείας, το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να σωθεί.
Αλλά το Ηνωμένο Βασίλειο στο σύνολό του, θα έχανε την έδρα στοσ τραπέζι της ΕΕ και θα ήταν… περισσότερο εκτός, παρά εντός. Θα ήταν αδύναμοι αλλά κυρίαρχοι.
Πιθανότητες: 1/7
Και το πιο πιθανό σενάριο: Brexit την Πρωτοχρονιά του 2019
Ο ένθερμος υποστηρικτής του Bremain, Χίλαρι Μπεν, παραιτηθείς σκιώδης υπουργός του Τζέρεμι Κόρμπιν είπε: «Πρέπει να αποδεχθούμε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Πρέπει να αποδεχθούμε τη δημοκρατική γνώμη και τη δημοκρατική βούληση».
Με αυτή την πολιτική λογική η Βρετανία θα επικαλεστεί το άρθρο 50 το Φθινόπωρο και θα βγει από την ΕΕ κάποια στιγμή την Πρωτοχρονιά του 2019.
Πιθανότητες : 9/10
