Αργοί είναι οι ρυθμοί συνειδητοποίησης από τον μέσο άνθρωπο ότι είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος και πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα τη νόσο, γεγονός που τελικά «στοιχίζει» μερικά κιλά παραπάνω.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, απαιτούνται πάνω από 4 χρόνια για να αντιληφθεί κάποιος ότι το βάρος του δεν είναι φυσιολογικό και επιπλέον 1-1,5 έτος για να εκφράσει τις ανησυχίες του σε κάποιον άλλον. Μέχρι να πάρει, δε, την απόφαση να αδυνατίσει, έχει ήδη παχύνει περαιτέρω.
«Με την πάροδο του χρόνου, τον περιορισμό των σωματικών δραστηριοτήτων και την επακόλουθη μείωση της μυϊκής μάζας, στη μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού επιβραδύνεται ο μεταβολισμός, οπότε η αύξηση του σωματικού βάρους είναι σχεδόν δεδομένη», λέει ο γενικός χειρουργός Δρ. Δημήτρης Βουγιουκλάκης, διευθυντής της Β’ Χειρουργικής Κλινικής του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας. «Κάθε χρόνος που περνά μας “δωρίζει” επιπλέον κιλά και, όταν η αντίδραση δεν είναι άμεση, τα κιλά συσσωρεύονται, αυξάνοντας τις πιθανότητες εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται άμεσα με την παχυσαρκία, όπως είναι η στεφανιαία νόσος, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση και ο καρκίνος».
Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι έχουν την τάση να αγνοούν αυτά τα κιλά και μετά από λίγο καιρό αποκτούν την πεποίθηση ότι το νέο βάρος είναι φυσιολογικό. «Όταν αυτό συνεχίζεται με κάθε κιλό που προστίθεται, γίνεται αντιληπτό ότι δύσκολα αντιλαμβάνεται το άτομο ότι είναι πλέον υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Όταν, μάλιστα, συγκρίνει την εικόνα του με εκείνη των συνομηλίκων του, δεδομένης της γενικότερης αύξησης της παχυσαρκίας στις δυτικές κοινωνίες, θεωρεί το σωματικό βάρος του κανονικό», συνεχίζει και προσθέτει ότι «η αναγνώριση του προβλήματος είναι το ήμισυ του παντός, το σημαντικότερο βήμα για την επίλυσή του».
Οι μελέτες και οι έρευνες που γίνονται κάθε χρόνο για τα αίτια της αύξησης των ποσοστών της παχυσαρκίας στις ανεπτυγμένες χώρες, τους τρόπους αντιμετώπισης της νόσου, τις επιπλοκές της και τις ψυχολογικές επιπτώσεις της είναι πολυάριθμες. Σε γενικές γραμμές, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, αλλά και χρόνου για την προετοιμασία υγιεινών γευμάτων, που οδηγεί σε κατανάλωση τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και σε ζάχαρη –τα οποία είναι φθηνά, πολυδιαφημιζόμενα και διαθέσιμα σχεδόν σε κάθε κατάστημα τροφίμων- είναι οι κύριες αιτίες της παχυσαρκίας σήμερα.
«Δεδομένου ότι η χώρα μας ανήκει στην ομάδα εκείνων με τους πιο υπέρβαρους/παχύσαρκους πολίτες, αλλά και τα πιο παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη, είναι επιβεβλημένη η εξεύρεση στρατηγικών για την πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου και του περιορισμού των επιπτώσεών της», τονίζει ο κ. Βουγιουκλάκης.
«Η κατά το δυνατόν ταχύτερη αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να αποτρέψουν την ανάπτυξη επικίνδυνων για τη ζωή ασθενειών και να εξασφαλίσουν πολλά περισσότερα χρόνια ζωής χωρίς παθολογίες και αναπηρίες και συνεπώς με καλύτερη ποιότητα ζωής. Οι απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής δυσκολεύουν τους ανθρώπους να βρουν χρόνο για να δώσουν προτεραιότητα στην υγεία τους, όμως είναι το καλύτερο δώρο που μπορούν να κάνουν στον εαυτό τους. Η συστηματική υγιεινή διατροφή και η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας αποτελούν τους προτεινόμενους τρόπους αποφυγής, αλλά και αντιμετώπισης της παχυσαρκίας. Ωστόσο, ένα ποσοστό ανθρώπων δεν καταφέρνει να ακολουθήσει απαρέγκλιτα τις συστάσεις αυτές, παχαίνει και αδυνατεί να απολέσει το επιπλέον βάρος με συντηρητικές μεθόδους. Τότε, τη λύση έρχεται να δώσει η χειρουργική παχυσαρκίας».
Η βαριατρική χειρουργική, όπως ονομάζεται, «δίνει μια δεύτερη ευκαιρία σε όσους θέλουν να προστατεύσουν τον εαυτό τους από μελλοντικά προβλήματα υγείας, αλλά και σε όσους έχουν ήδη έρθει αντιμέτωποι με ορισμένα απ’ αυτά, καθώς επιτρέπει να ελαχιστοποιηθούν σε σημαντικό βαθμό οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας», συμπληρώνει.
Είναι γνωστό, για παράδειγμα, ότι η παχυσαρκία είναι ένας καλά αναγνωρισμένος, ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για καρδιακή ανεπάρκεια, ιδιαίτερα για καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης (HFpEF).
Σύμφωνα με δεδομένα που παρουσιάστηκαν το 2016 σε συνέδριο της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA’s Scientific Sessions), η σημαντική απώλεια βάρους που παρατηρείται μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση σχετίζεται με ουσιαστική μείωση του κινδύνου για καρδιακή ανεπάρκεια. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, στη Σουηδία, μελέτησαν 25.804 ασθενείς προκειμένου να διαπιστώσουν εάν η επέμβαση γαστρικής παράκαμψης οδηγεί σε χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας, σε σύγκριση με την εντατική τροποποίηση του τρόπου ζωής. Όπως διαπίστωσαν, όσοι είχαν υποβληθεί σε βαριατρική επέμβαση είχαν συχνότητα εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας μειωμένη κατά 46%, σε σχέση με τους ασθενείς που άλλαξαν τον τρόπο ζωής τους για να χάσουν τα παραπανίσια κιλά τους.
Η βαριατρική χειρουργική δεν αποτρέπει μόνο την εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας, αλλά είναι ευεργετική και στους ανθρώπους που υποφέρουν ήδη από την πάθηση, όπως διαπιστώθηκε από ερευνητές με επικεφαλής τον Yuichi Shimada, MD του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης και της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ. Αυτός και η ομάδα του, προκειμένου να μελετήσουν την επίδραση της χειρουργικής απώλειας βάρους στη σοβαρότητα της καρδιακής ανεπάρκειας, ενέκυψαν στα στοιχεία 524 πασχόντων από τη νόσο, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε βαριατρική χειρουργική επέμβαση, διαπιστώνοντας ότι τα ποσοστά νοσηλειών που σχετίζονταν με το καρδιολογικό τους πρόβλημα μειώθηκαν κατά 40% μετά την υποβολή τους σε αυτήν.
«Οι συγκεκριμένες επεμβάσεις δεν απευθύνονται μόνο σε νοσηρά παχύσαρκους ασθενείς, αλλά και στους υπέρβαρους που έχουν αποτύχει να επανέλθουν στο κανονικό βάρος τους μόνο με καλή διατροφή και άσκηση, οπότε εξακολουθούν να κινδυνεύουν από την εμφάνιση νοσημάτων που συνοδεύουν συνήθως τα άτομα με αξιοσημείωτο πλεονάζον βάρος, όπως ο διαβήτης και η δυσλιπιδιαμία, δηλαδή τις κύριες αιτίες των καρδιαγγειακών νόσων», εξηγεί ο κ. Βουγιουκλάκης. «Τα εντυπωσιακά αποτελέσματα που επιφέρουν οι επεμβάσεις αυτές πραγματοποιούνται με τεχνικές που είτε περιορίζουν την προσλαμβανόμενη ποσότητα τροφής, είτε αποσκοπούν στη δυσαπορρόφηση των θρεπτικών ουσιών που λαμβάνονται μέσω της διατροφής. Η μεγάλη πλειονότητα των χειρουργημένων ασθενών χάνουν το πλεονάζον βάρος, γίνονται πιο δραστήριοι, διατηρούν για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα το νέο βάρος, η ψυχολογία τους βελτιώνεται και ζουν ποιοτικότερη ζωή.
Επιπλέον, κερδίζουν χρόνια ζωής, καθώς έχει αποδειχθεί ότι όσοι υποβάλλονται σε βαριατρικές επεμβάσεις έχουν χαμηλότερη συνολική θνησιμότητα από όλα τα αίτια. Είναι σημαντικό λοιπόν οι άνθρωποι να ελέγχουν το βάρος τους με αντικειμενικούς τρόπους, να συνειδητοποιούν τις αλλαγές στο σώμα τους και να λαμβάνουν αποφάσεις για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας εγκαίρως».