Πώς λειτουργεί ένα εργοστάσιο πυρόλυσης απορριμμάτων σε μία υπεύθυνη κοινωνία…
Του Κώστα Νεοφώτιστου*
Τις πρώτες δύο φορές που βρέθηκα στην Βιέννη δεν υπήρχε ελεύθερος χρόνος για ο,τιδήποτε άλλο από επαγγελματικές υποχρεώσεις. Συναντήσεις, διαπραγματεύσεις, συζητήσεις ακόμα και στην διάρκεια του φαγητού και επιστροφή αργά το βράδυ σ’ ένα ξενοδοχείο.
Κάποιο καλοκαίρι αποφάσισα πως θα πρέπει να γνωρίσω καλύτερα την πρωτεύουσα της Αυστρίας και να δω όσα μπορεί να δει ένας επισκέπτης που δεν κουβαλάει το φορτίο των σφιχτών επαγγελματικών υποχρεώσεων.
Η τουριστική πλευρά της επίσκεψής μου περιελάμβανε και μία περιστροφική βόλτα στον τροχό του πάρκου Prater. Σε αντίθεση με την ρόδα του Καμίνη (που στήθηκε αλλά δεν λειτούργησε), ο τροχός του Prater μαζεύει καθημερινά εκατοντάδες επισκέπτες. Ίσως βοηθάει το γεγονός ότι δεν γέρνει, ούτε βρίσκεται στριμωγμένος στην πιο κεντρική πλατεία της πόλης, ανάμεσα σε κτίρια.
Επιβάτης σε ένα από τα βαγόνια του τροχού, εκμεταλλεύτηκα την σύντομη στάση του στο ψηλότερο σημείο της τροχιάς για να δω από ψηλά το περίγραμμα της πόλης. Την προσοχή μου τράβηξε ένα άγνωστο εργοστάσιο που φαινόταν αχνά στο βάθος του ορίζοντα, κυρίως χάρη στην ψηλή καμινάδα του που απελευθέρωνε έναν υπόλευκο καπνό. Ρώτησα τί εργοστάσιο ήταν και μού απάντησαν πως είναι η μονάδα πυρόλυσης των απορριμμάτων της Βιέννης.
Παραλαμβάνει σχεδόν καθημερινά τα βιολογικά απορρίμματα που έχουν μείνει μετά την πρώτη και δεύτερη διαλογή ανακυκλώσιμων υλικών, τα επεξεργάζεται πυρολυτικά και παράγει 1,9 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου, 8.500 MWh ενέργειας και θέρμανση για σχεδόν 1.300 κατοικίες. Όσο για τον υπόλευκο καπνό που έβλεπα, ήταν μέρος από τα 25.000 κυβικά μέτρα αέρα ανά ώρα που διοχετεύονται στο σύστημα καθαρισμού και εξυγίανσης πριν ξεπροβάλουν υπόλευκα και αβλαβή στην ατμόσφαιρα.
Ο συνομιλητής μου, αγνοώντας την ενοχή που ήδη αισθανόμουν σκεπτόμενος τον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα αστικά απορρίμματα στην Αθήνα, συνέχισε διευκρινίζοντας ότι οι Βιεννέζοι κάνουν την πρώτη διαλογή στα σπίτια τους, διαχωρίζοντας τα κάθε είδους πλαστικά, χαρτιά, γυαλιά και αλουμίνια. Η δεύτερη διαλογή, στις μονάδες ανακύκλωσης, έχει στόχο να ομαδοποιήσει τις διάφορες κατηγορίες του κάθε υλικού (π.χ. πλαστικά PVC, PS HDPE, LDPE, χαρτόνια, λευκά και έγχρωμα γυαλιά, κλπ.). Απώτερος σκοπός είναι να μείνουν αποκλειστικά βιολογικά και βιοδιασπάσιμα απορρίμματα, ώστε να προωθηθούν για πυρόλυση. Τέλος, ολοκλήρωσε την ενημέρωσή του αραδιάζοντας μία σειρά από χρήσιμα υλικά που παράγονται από τα τελικά υπολείμματα των απορριμμάτων (φυσικό λίπασμα, καθαρό κάρβουνο οικιακής χρήσης, κ.α.).
Από εκείνη την ημέρα πέρασαν πολλά χρόνια, αλλά καμμία κυβέρνηση, δεξιά ή αριστερή, σοσιαλιστική ή σοσιαληστική, φιλελεύθερη ή ανελεύθερη, αριστερή ή ψευδοαριστερίζουσα, απολύτως καμμία δεν έκανε το παραμικρό για την παραγωγική επίλυση του προβλήματος των αστικών απορριμμάτων. Είναι δε εντυπωσιακό ότι δεν διανοήθηκε κανείς ούτε καν να αντιγράψει μία ανάλογη τεχνολογία.
Όχι στήνοντας από την αρχή ένα τέτοιο εργοστάσιο (δεν υπάρχει τέτοια τεχνογνωσία στην ελληνίτσα) αλλά ζητώντας, έστω, από ξένους οίκους να αναλάβουν την κατασκευή του. Αντί να πεταχτούν από τα παράθυρα τόσα λεφτά για επενδύσεις-φαντάσματα, ας ήταν λιγότερες οι λαθροχειρίες των διαφόρων ΕΣΠΑ ώστε να δημιουργηθεί και κάτι χρήσιμο για την κοινωνία.
Πάντως, μού είναι κάπως δύσκολο να μέμφομαι την εκάστοτε πολιτική ηγεσία και να αφήνω στο απυρόβλητο τους α-κοινώνητους και μη-πολίτες αυτής της χώρας. Με ενοχλεί βαθύτατα η αδιαφορία του και η απόλυτη έλλειψη κοινωνικής παιδείας. Ακόμα και εκείνοι που έχουν «φράγκα» (όπως αρέσκονται να λένε), παραμένουν απέραντα απαίδευτοι, ακοινώνητοι και αγροίκοι.
Με ενοχλούν οι κάτοικοι της γειτονιάς μου, που φρόντισαν να γεμίσουν τους μπλε κάδους της ανακύκλωσης με κάθε είδους βιολογικά απορρίμματα. Με εξοργίζουν οι άγνωστοι δημότες της περιοχής, που θεώρησαν πως είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνουν εκτεταμένη εκκαθάριση στα σπίτια τους και να αραδιάσουν στα πεζοδρόμια και δίπλα στους ήδη γεμάτους κάδους σπασμένα ντουλάπια, παληές καρέκλες και ομπρέλλες θαλάσσης, μέχρι και μια λεκάνη τουαλέτας.
Το θεωρώ απόλυτη έλλειψη κοινωνικής υπευθυνότητας να έχουν όλοι οι περίοικοι βεράντες από 30 μέχρι και 120 τετραγωνικά μέτρα, αλλά να μην βρίσκουν ούτε μία γωνιά για να συγκεντρώσουν τα σκουπίδια τους μέχρι να δοθεί λύση στο πρόβλημα που δημιούργησε η άλλη γελοιότητα που λέγεται «συνδικαλισμός συμβασιούχων».
Και είναι η επιτομή της γελοιότητας να ακούω όλους αυτούς να υποστηρίζουν το «Μένουμε Ευρώπη».
