Ποια είναι η κατάσταση των ΜΜΕ στη χώρα μας; Πόσο τα εμπιστεύονται οι πολίτες; Κατά πόσο εξυπηρετούν το σκοπό τους;
Από το 2012, η ετήσια Έρευνα για τις Ψηφιακές Ειδήσεις (Digital News Report) του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα. Η έρευνα επικεντρώνει στις απόψεις των χρηστών του διαδικτύου 38 χωρών για τις ειδήσεις που διαβάζουν online, για τις πλατφόρμες και τις ιστοσελίδες που προτιμούν και συνοδεύεται από αναλύσεις των τάσεων, τόσο σε κάθε χώρα όσο και συνολικά. Από το 2016 δημοσιεύονται στοιχεία και για την Ελλάδα, αναφέρει το newmoney.
Η διαΝΕΟσις δημοσιεύει μια σύντομη ανάλυση των στοιχείων που αφορούν την Ελλάδα για το 2019 (όπως είχε κάνει και για το 2018), την οποία επιμελήθηκε ο Αντώνης Καλογερόπουλος, Postdoctoral Research Fellow στο Ινστιτούτο Reuters και μέλος της ερευνητικής ομάδας που υπογράφει την Έκθεση.
Πού διαβάζουν ειδήσεις οι Έλληνες χρήστες του διαδικτύου;
Στη φετινή έρευνα εξετάζουμε πώς το κοινό βρίσκει ειδήσεις στο διαδίκτυο. Στην ανάλυσή μας κάνουμε διάκριση μεταξύ της απευθείας ενημέρωσης μέσω των ιστοσελίδων/εφαρμογών των ΜΜΕ και της διαμεσολαβημένης: ψάχνοντας σε μηχανές αναζήτησης ή τυχαία στα social media. Αυτή η διάκριση είναι σημαντική δεδομένου ότι η ιεράρχηση και η επιλογή των ειδήσεων που βρίσκουμε σε πλατφόρμες όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γίνεται από αλγόριθμους ή άλλους χρήστες και όχι από δημοσιογράφους ή αρχισυντάκτες. Η διαμεσολάβηση έχει περαιτέρω επιπτώσεις στα επιχειρηματικά μοντέλα των μέσων ενημέρωσης αλλά και στην παραγωγή των ειδήσεων που συχνά “βελτιστοποιούνται” με στόχο να ευνοούνται από τους αλγόριθμους των κοινωνικών δικτύων ή των μηχανών αναζήτησης.
Στην Ελλάδα, μόνο το 28% του κοινού προτιμά να βρίσκει ειδήσεις πηγαίνοντας απευθείας στις σελίδες των μέσων ενημέρωσης, ποσοστό που είναι ακόμα μικρότερο για τους νέους 18-24 ετών (13%). Οι Έλληνες βρίσκουν ειδήσεις από μηχανές αναζήτησης (29%), από μέσα κοινωνικής δικτύωσης (25%), e-mail (7%), από ειδοποιήσεις στο κινητό (6%) και από σελίδες που συλλέγουν ειδήσεις από πολλά μέσα ενημέρωσης (όπως το google news ή το yahoo! news) (4%). Ενδεικτικά, στις Σκανδιναβικές χώρες που έχουν υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης στα μέσα ενημέρωσης, περίπου ένας στους δυο βρίσκει ειδήσεις από τις ιστοσελίδες και τις εφαρμογές των μέσων ενημέρωσης.
Στη συνέχεια εξετάζουμε ποια κοινωνικά δίκτυα προτιμούν οι Έλληνες για την ενημέρωσή τους. Όπως και στις περισσότερες χώρες του δείγματος, έτσι και στην Ελλάδα υπάρχει πτώση στη χρήση του Facebook για ενημέρωση, αν και έχει ακόμα κεντρικό ρόλο. Το 58% των χρηστών του διαδικτύου στην Ελλάδα χρησιμοποίησε το Facebook για να ενημερωθεί το 2019, ποσοστό 10 μονάδες χαμηλότερο από το 2016. Αντίθετα, όπως και σε πολλές χώρες του δείγματος βλέπουμε άνοδο στη χρήση ιδιωτικών δικτύων ανταλλαγής μηνυμάτων για ενημέρωση. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα ανάμεσα στις 38 του δείγματος στη χρήση Facebook Messenger και Viber, ενώ η χρήση της εφαρμογής WhatsΑpp που είναι πολύ υψηλή σε πολλές χώρες του δείγματος είναι μικρή στην Ελλάδα. Η χρήση του Twitter για ενημέρωση είναι περιορισμένη (12%) και σε ελαφρά πτωτική τάση, κάτι που έρχεται σε αντιδιαστολή με την εξαντλητική κάλυψη του πολιτικού κλίματος που επικρατεί στο Twitter από τα ΜΜΕ.
Στο φετινό ερωτηματολόγιο συμπεριλάβαμε ερωτήσεις για τον χρόνο που πέρασαν οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις πλατφόρμες σε σχέση με πέρυσι. Συνολικά περισσότεροι χρήστες του YouTube, του Facebook Messenger και του Instagram στην Ελλάδα πέρασαν πιο πολύ χρόνο σε αυτές τις εφαρμογές φέτος σε σχέση με την περσινή χρονιά. Αντίστοιχα οι περισσότεροι χρήστες του Snapchat και του Twitter πέρασαν λιγότερο χρόνο σε αυτά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
