Η ηγεσία αποτελεί μία διαδικασία επηρεασμού του τρόπου σκέψης και δράσης μίας μικρής ή μεγάλης ομάδας ανθρώπων (συλλόγου, επιχείρησης, τοπικής ή ευρύτερης κοινωνίας κ.α.) από ένα άτομο, τον ηγέτη, ώστε η ομάδα αυτή εθελοντικά και με κατάλληλη συνεργασία να υλοποιεί στόχους που βελτιώνουν σταθερά τις υπάρχουσες συνθήκες και οδηγούν σε ένα καλύτερο μέλλον. Ο ηγέτης ασκώντας την θετική επιρροή του επιτυγχάνει την παραγωγή εξαιρετικών αποτελεσμάτων από την κινητοποίηση συνηθισμένων (μη εξαιρετικών) ανθρώπων.
Σύμφωνα με μία αυθεντία σε θέματα ηγεσίας και μάνατζμεντ, τον καθηγητή Δημήτρη Μπουραντά, υφίσταται σαφής διάκριση μεταξύ ‘’ηγέτη’’ και ‘’ηγεμόνα’’. Ο ηγέτης έχει ως νόημα ζωής την προαγωγή του ‘’κοινού καλού’’, των καλώς νοουμένων συμφερόντων της ομάδας, της οποίας ηγείται.
Του Κώστα Χριστίδη*
Αναδεικνύεται ακριβώς λόγω της συνεισφοράς του στην επίτευξη του κοινού καλού. Διακρίνεται από χαρακτηριστικά, ικανότητες και αξίες όπως ακεραιότητα, ταπεινότητα, τόλμη, υπευθυνότητα, φρόνηση, διάθεση για συναίνεση αλλά και αποφασιστικότητα. Διαθέτει γνώσεις, καινοτομική σκέψη, επικοινωνιακές ικανότητες, υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη και αυτογνωσία.
Επηρεάζει τους ανθρώπους μέσω της οραματικής του σκέψης, της πειθούς, της συνέπειας μεταξύ λόγων και έργων, των επιτυγχανομένων αποτελεσμάτων και κατ’ εξοχήν μέσω του προσωπικού του παραδείγματος.
Σε αντιδιαστολή, ο ηγεμών έχει ως νόημα ζωής το ατομικό καλό, το στενό συμφέρον του ιδίου και όσων το υπηρετούν (και για όσο διάστημα το υπηρετούν).
Αναδεικνύεται μέσω μακιαβελικών τακτικών αναρρίχησης, εφαρμόζοντας την αρχή ‘’ο σκοπός αγιάζει τα μέσα’’. Έτσι, αντί της άσκησης (θετικής) επιρροής, αντλεί την δύναμή του από συμφέροντα και μηχανισμούς, αξιοποιεί την οικονομική δύναμη την δική του ή των συνεργατών του, χρησιμοποιεί την διαπλοκή, την δημαγωγία και τον λαϊκισμό και πιέζει ή υποχρεώνει τους ανθρώπους θέτοντας διαρκώς διλήμματα και χρησιμοποιώντας, αντί πειθούς, την ανταμοιβή και την τιμωρία.
Ως άτομο χαρακτηρίζεται από έπαρση, επιθετικότητα, πανουργία, θράσος, είναι αδίστακτος και ανελέητος.
Μία ειδική περίπτωση ατόμων που ασκούν επιρροή είναι αυτή των τσαρλατάνων. Ένας τσαρλατάνος πείθει τους συνανθρώπους του ότι διαθέτει ειδικές γνώσεις, ικανότητες ή λύσεις που δεν διαθέτουν οι ίδιοι και ότι μέσω αυτών μπορεί να λύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
Τέτοια παραδείγματα στην Ελλάδα υπήρξαν παλαιότερα ο Καματερός με το θαυματουργό νερό του που ‘’θεράπευε τον καρκίνο’’ και, πρόσφατα, ο Σώρας που θα έλυνε το πρόβλημα του δημόσιου χρέους διαθέτοντας 600 δις ευρώ. Στην πολιτική υπόσχονται άλλοτε την ‘’κατάργηση των μνημονίων με ένα νόμο, ένα άρθρο ‘’και άλλοτε ότι ‘’θα παίζουν τα νταούλια και οι αγορές θα χορεύουν’’.
Τα άτομα αυτά ως πολιτικοί είναι εξόχως επικίνδυνα και πρέπει εγκαίρως να περιθωριοποιούνται από το εκλογικό σώμα.
Νομικός – Οικονομολόγος*
