Χάρη στα γενόσημα φάρμακα η πρόσβαση των ασθενών σε ποιοτικές θεραπείες έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 10 χρόνια, ενώ παράλληλα σε όλη την Ευρώπη προσφέρουν μία εξαιρετική ευκαιρία για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των εθνικών Συστημάτων Υγείας.
Ειδικότερα, η αύξηση της διείσδυσης των γενόσημων στην ελληνική αγορά θα μπορούσε να εξοικονομήσει πόρους για το Ε.Σ.Υ. σε ποσοστά ανάλογα με άλλων ευρωπαϊκών αγορών – για παράδειγμα, χωρίς τον ανταγωνισμό από τα γενόσημα, οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών κρατών θα είχαν υποχρεωθεί το 2014 να δαπανήσουν επιπλέον 100 δισ. ευρώ.
Τα παραπάνω επισημαίνει ο πρόεδρος του Οργανισμού Φάρμακα για την Ευρώπη Jacek Glinka και Πρόεδρος Ευρώπης Mylan, που μας μίλησε για το θέμα μαζί με τον Milan Cernek: Γενικό Διευθυντή Ελλάδας & Κύπρου.
1.Τι ακριβώς είναι τα γενόσημα φάρμακα και ποιο μερίδιο της αγοράς κατέχουν παγκοσμίως;
Jacek Glinka: Το γενόσημο φάρμακο έχει αναπτυχθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι όμοιο με ένα ήδη εγκεκριμένο φάρμακο («φάρμακο αναφοράς»). Το γενόσημο περιέχει την ίδια ακριβώς δραστική ουσία με το πρωτότυπο φάρμακο και χορηγείται στην ίδια δοσολογία για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του ίδιου νοσήματος. Επομένως, τόσο τα γενόσημα, όσο και τα πρωτότυπα προϊόντα έχουν εγκριθεί βάσει των ίδιων προτύπων ασφαλείας, ποιότητας και αποτελεσματικότητας. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την εφαρμογή των υψηλότερων προτύπων έγκρισης, ελέγχου ποιότητας, παρασκευής (Ορθής Παρασκευαστικής Πρακτικής) και επιτήρησης των γενόσημων φαρμάκων μετά τη διάθεση στην αγορά.
2. Με ποιο τρόπο η χρήση των γενόσημων προϊόντων συμβάλλει στη βιωσιμότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας; Ποια θα ήταν τα οφέλη από τη διάδοση της χρήσης τους στη χώρα μας;
Jacek Glinka: Σε όλη την Ευρώπη, τα γενόσημα φάρμακα προσφέρουν μία εξαιρετική ευκαιρία για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των εθνικών Συστημάτων Υγείας: χάρη στα γενόσημα, η πρόσβαση των ασθενών σε ποιοτικές θεραπείες έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 10 χρόνια. Μολονότι η χρήση των γενόσημων προϊόντων ήδη συνεισφέρει στη βιωσιμότητα των εθνικών προϋπολογισμών Υγείας, υπάρχουν ακόμη περιθώρια για την αύξηση της αξίας που αυτά αποδίδουν στην Ευρώπη. Σήμερα, ποσοστό 56% του συνόλου των φαρμάκων που διατίθενται στην ευρωπαϊκή αγορά είναι γενόσημα. Ταυτόχρονα, τα γενόσημα συνιστούν μόλις το 22% της φαρμακευτικής δαπάνης.
Το θέμα της βιωσιμότητας του Εθνικού Συστήματος Υγείας απασχολεί τους αρμόδιους φορείς όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Ως Πρόεδρος του Οργανισμού Medicines for Europe, είχα νωρίτερα φέτος το καλοκαίρι, συναντήσεις με εκπροσώπους Υπουργείων Υγείας αρκετών χωρών και συζητήσαμε εκτενέστερα το θέμα. Στην Ελλάδα, όπως γνωρίζετε, η οικονομική κρίση είχε σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στη δαπάνη υγείας, η οποία μειώθηκε κατά 40% το διάστημα 2009-2015.
Εδώ λοιπόν, φαίνεται ο ρόλος των γενόσημων στη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας. Όσον αφορά την Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Deloitte, 7 στα 10 φάρμακα που πωλούνται είναι πρωτότυπα (με ή χωρίς πατέντα προστασίας).
Milan Černek: Παράγοντες όπως η γήρανση του πληθυσμού και η αυξανόμενη συχνότητα των χρόνιων νοσημάτων ασκούν διαρκώς εντονότερη πίεση στα εθνικά συστήματα υγείας. Η χρήση των γενόσημων φαρμάκων μειώνει το κόστος θεραπείας, ή με άλλα λόγια, με το ίδιο χρηματικό ποσό μπορούμε να προσφέρουμε θεραπεία σε περισσότερους ασθενείς, ενώ παράλληλα διασφαλίζουμε ότι όλοι οι Έλληνες ασθενείς έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας φάρμακα.
3. Τι μερίδιο έχουν τα γενόσημα στην αγορά της χώρα μας;
Milan Černek: Το 2012, η ελληνική Κυβέρνηση έθεσε ως στόχο την αύξηση του ποσοστού διείσδυσης των γενοσήμων στο 60% έως το 2014. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με στοιχεία του Ε.Ο.Φ., η ελληνική φαρμακευτική αγορά εξακολουθεί να κυριαρχείται από τα πρωτότυπα προϊόντα (με ή χωρίς πατέντα προστασίας) σε πωλήσεις σε αξίες. Σήμερα, βάσει στοιχείων του Σ.Φ.Ε.Ε. για το πρώτο εξάμηνο του 2017, το μερίδιο αγοράς των γενοσήμων στην Ελλάδα είναι 21.3%.
Τα γενόσημα εκπροσωπούν ποσοστό μικρότερο του 20% στο χαρτοφυλάκιο της Mylan στην Ελλάδα. Σχεδιάζουμε να αυξήσουμε αυτό το ποσοστό μέσω της εισαγωγής νέων γενόσημων προϊόντων στην ελληνική αγορά, όπως για παράδειγμα, μία θεραπεία για την Πολλαπλή Σκλήρυνση, καθώς και ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο αντιρετροϊκών για τη θεραπεία του του HIV/AIDS. Πριν λίγες ημέρες μάλιστα, λάβαμε έγκριση τιμής για το αντίστοιχο γενόσημο του Truvada (tenofovir/emtricitabin). Με αυτό το προϊόν, προσφέρουμε στους πληρωτές τη δυνατότητα εξοικονόμησης σημαντικών πόρων. Βάσει των εκτιμήσεών μας, εάν το 50% των ασθενών χρησιμοποιήσουν το γενόσημο φάρμακο, η εξοικονόμηση πόρων για το Εθνικό Σύστημα Υγείας θα μπορούσε να αγγίζει τα 2 εκατ. ΕΥΡΩ το χρόνο ή τα 7 εκατ. ΕΥΡΩ σε βάθος τριετίας. Προκειμένου λοιπόν, το ελληνικό σύστημα υγείας να επωφεληθεί στο έπακρο από τη χρήση των γενόσημων, είναι απαραίτητο να αυξηθεί το ποσοστό διείσδυσής τους στην αγορά.
4. Που οφείλεται η χαμηλή διείσδυση των γενοσήμων στην ελληνική αγορά;
Jacek Glinka: Μολονότι τα τελευταία χρόνια ο ρυθμός διείσδυσης των γενόσημων σημείωνε αύξηση, σήμερα έχει επιβραδυνθεί λόγω μιας σειράς παραγόντων που επιδρούν προς αυτήν την κατεύθυνση. Καταρχάς, η διαδικασία καταχώρησης ενός νέου φαρμάκου συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο χρονοβόρων στην Ε.Ε., γεγονός που καθυστερεί την εισαγωγή γενόσημων φαρμάκων στην ελληνική αγορά. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έχουμε διαπιστώσει ότι η επιτάχυνση των διαδικασιών καταχώρησης, βελτιώνει τις πιθανότητες αύξησης διείσδυσης των γενόσημων. Γενικότερα, μπορούν επίσης να γίνουν βελτιώσεις όσον αφορά στα συστήματα τιμολόγησης και αποζημίωσης των φαρμακευτικών προϊόντων, καθώς η παρούσα έλλειψη προβλεψιμότητας στο υπάρχον καθεστώς οδηγεί σε μειωμένη απόδοση των μέτρων.
Ένας δεύτερος, κατά τη γνώμη μου, τρόπος για την ενίσχυση της χρήσης των γενοσήμων στην Ελλάδα, είναι η παροχή κινήτρων σε όλους τους εταίρους της Υγείας, όπως για παράδειγμα, η αύξηση του ποσοστού έκπτωσης για την πώληση γενόσημων, ώστε η αντικατάσταση των πρωτότυπων με γενόσημα να γίνει πιο ελκυστική στους φαρμακοποιούς. Η εμπειρία από τις χώρες της Ευρώπης έχει δείξει ότι τέτοια μέτρα μπορούν να φέρουν αποτελέσματα. Επίσης, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός παρακολούθησης της κατανάλωσης των γενόσημων σκευασμάτων.
5. Ποιο είναι το κοινωνικό έργο της Mylan;
Milan Černek: Όλα αυτά τα χρόνια που δραστηριοποιούμαστε στην Ελλάδα, η προσφορά βοήθειας προς το συνάνθρωπο είναι στο DNA μας. Είμαστε υπερήφανοι για τη στήριξη που προσφέρουμε σε ανθρώπους από ευπαθείς ομάδες, τόσο με τη μορφή οικονομικής βοήθειας, όσο και εθελοντικής εργασίας του προσωπικού μας. Πέρυσι, βοηθήσαμε περισσότερα από 400 παιδιά και τις οικογένειές τους, μέσα από τη στήριξη του έργου οργανώσεων όπως το «Χαμόγελο του Παιδιού», «Μαζί για το Παιδί», «Η Κιβωτός του Κόσμου» και «Δεσμός». Επιπλέον, εργαζόμενοι της εταιρείας προσέφεραν περισσότερες από 150 ώρες εθελοντικής εργασίας προς όφελος των παιδιών σε ανάγκη, ενώ αξίζει να αναφέρουμε ότι η εταιρεία μας στηρίζει έμπρακτα το θεσμό της εθελοντικής αιμοδοσίας.
Στην Ελλάδα, η εταιρεία μας απασχολεί άμεσα 130 ταλαντούχους ανθρώπους, ενώ έμμεσα συμβάλλουμε στη διατήρηση περίπου 1000 θέσεων εργασίας, καθώς συνεργαζόμαστε με 6 ελληνικές μονάδες παρασκευής φαρμάκων, για την παραγωγή ορισμένων προϊόντων μας. Θα μπορούσαμε επομένως να πούμε ότι, βάσει της κληρονομιάς της και των δραστηριοτήτων της στην ελληνική αγορά, η Mylan αποτελεί έναν ισχυρό παίκτη στην εγχώρια φαρμακευτική αγορά.
6. Τέλος, ποιες νέες δραστηριότητες ξεκινά η εταιρεία;
Milan Černek: Σήμερα, το χαρτοφυλάκιο μας περιλαμβάνει περισσότερα από 50 πρωτότυπα, γενόσημα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, καλύπτοντας κύριες θεραπευτικές κατηγορίες. Όσον αφορά στα καρδιαγγειακά νοσήματα, διαθέτουμε προϊόντα για την υπερχοληστεροναιμία, που μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης εγκεφαλικού επεισοδίου και εμφράγματος. Είμαστε κύριος παίκτης στην αγορά του ΚΝΣ, διαθέτοντας ένα ευρύ φάσμα προϊόντων για τη θεραπεία της κατάθλιψης, της σχιζοφρένειας και της επιληψίας. Διαθέτουμε επίσης προϊόντα για την αντιμετώπιση του πόνου, δερματολογικά σκευάσματα και εμβόλιο κατά της γρίπης. Όσον αφορά στο τελευταίο, θα ήθελα να επισημάνω ότι στην Ελλάδα, ποσοστό 30% των ανθρώπων που κάθε χρόνο προστατεύονται από τη γρίπη, χρησιμοποιούν το αντιγριπικό μας εμβόλιο. Με αυτό το χαμηλού κόστους προϊόν, επιδιώκουμε να αυξήσουμε το ποσοστό εμβολιασμού κατά της γρίπης στη χώρα. Δραστηριοποιούμαστε στην αγορά των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων με πολύ γνωστά προϊόντα, όπως το Pulvo και το Omacor Επίσης, πρόσφατα προσθέσαμε στο ελληνικό μας χαρτοφυλάκιο ένα γενόσημο αντιρετροϊκό προϊόν για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS, καθώς και το καινοτόμο Dymista κατά των αλλεργιών. Προγραμματίζουμε τέλος, να επεκταθούμε στον τομέα των βιο-ομοειδών σκευασμάτων. Επιγραμματικά αναφέρω ότι φέτος διαθέσαμε ή προγραμματίζουμε να διαθέσουμε στην αγορά συνολικά 19 νέα προϊόντα ή επεκτάσεις γραμμής.
