Η νέα μόδα, που έχει αρχίσει να κάνει την εμφάνισή της μεταξύ ελληνικών επιχειρήσεων που μεταναστεύουν σε άλλες χώρες, είναι να βρίσκουν τρόπους όχι μόνο να φορολογούνται πολύ λιγότερο στην Κύπρο ή στη Βουλγαρία, π.χ., αντί στην Ελλάδα, αλλά και να πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές σε αυτές τις χώρες ενώ οι εργαζόμενοι προσφέρουν την εργασία τους στην Ελλάδα.
Για να το επιτύχουν αυτό δοκιμάζουν ακόμα και να καταστρατηγήσουν το υφιστάμενο πλαίσιο διμερών συμφωνιών που επιβάλλει γενικά να ασφαλίζεται ο εργαζόμενος στη χώρα όπου εργάζεται ασχέτως αν ο εργοδότης του είναι εταιρεία στην αλλοδαπή.
Το… κόλπο είναι ο δανεισμός υπαλλήλων από κυπριακές ή βουλγάρικες επιχειρήσεις προς ελληνικές! Αν και οι ελεγκτικές αρχές έχουν αντιληφθεί το φαινόμενο, δεν ξέρουν αν το πρόλαβαν εν τη γενέσει του ή αν θα αποδειχτεί ότι η πραγματική έκτασή του είναι μεγαλύτερη.
Το ακραίο σχέδιο που έχουν εντοπίσει οι κεραίες των ελεγκτών έχει ως εξής: εταιρεία που έχει μεταφέρει την έδρα της στην Κύπρο απασχολεί εργαζομένους που είναι ασφαλισμένοι με το κυπριακό καθεστώς.
Ενώ δεν έχει πια εγκατάσταση στην Ελλάδα -ούτε καν ελληνικό ΑΦΜ-, θέλει να «δανείσει» κάποιους από τους εργαζομένους της σε ελληνική επιχείρηση με άλλο ΑΦΜ (που ουσιαστικά είναι η παλιά εταιρεία) για να παράσχουν «προσωρινά» την εργασία τους στη χώρα μας – καταρχάς για περιορισμένο χρονικό διάστημα δύο ετών και στη συνέχεια… βλέπουμε.
Η κυπριακή εταιρεία δηλαδή επιζητά να δανείσει εργαζομένους για να δουλέψουν στην Ελλάδα αλλά να τους ασφαλίζει στην Κύπρο.
Ο σκοπός τους είναι διττός, λένε οι ίδιες πηγές: να μη βγάλουν ΑΦΜ στην Ελλάδα για να μην μπλέξουν με τους φόρους Τσακαλώτου, αλλά και να γλιτώσουν έως 50% από τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων (πληρώνοντας π.χ. 7,8% στην Κύπρο αντί 13,3% στην Ελλάδα ανά εργαζόμενο ή 14% αντί 27% οι αυταπασχολούμενοι).
Γλιτώνουν επίσης έως 70% από φόρους, τέλη και χαράτσια, αλλά και τη διαρκή αβεβαιότητα για επιπλέον μέτρα και έκτακτες εισφορές που μπορεί να επιβληθούν ανά πάσα στιγμή στην Ελλάδα.
Oι πιο υποψιασμένοι επιχειρούν να καταστρατηγήσουν τον νόμο αξιοποιώντας το παράθυρο που αφήνουν οι διμερείς συμβάσεις αποφυγής καταβολής διπλών εισφορών.
Τυπικά αυτό απαγορεύεται από τον νόμο, αλλά, όπως λένε αρμόδιοι παράγοντες, «οι Αρχές είναι προετοιμασμένες και θα τους πιάσουν» – ειδικά στην περίπτωση που η αλλοδαπή επιχείρηση δεν έχει αντικείμενο και φυσική έδρα στην Ελλάδα.
Ψάχνουν παράθυρο
Για παράδειγμα, η σύμβαση Ελλάδας – Κύπρου ορίζει ότι ένας μισθωτός που ασχολείται στην Κύπρο μπορεί να αποστέλλεται από τον εργοδότη του στην Ελλάδα για προσωρινή απασχόληση, οπότε ο υπάλληλος παραμένει ασφαλισμένος στην Κύπρο και ο εργοδότης του συνεχίζει να πληρώνει εισφορές στο Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων της Κύπρου.
Οι προϋποθέσεις είναι κατά βάση δύο:
■ Να μην παράσχει τις υπηρεσίες του πέραν των 24 μηνών.
■ Ο εργαζόμενος πρέπει να δηλωθεί στις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων της Κύπρου για εξασφάλιση σχετικού πιστοποιητικού. Μαζί με την αίτηση ο εργοδότης πρέπει να δώσει στοιχεία και πληροφορίες όπως το όνομα του μισθωτού και τον αριθμό της ταυτότητάς του, τη διεύθυνσή του στην Ελλάδα, τις ημερομηνίες έναρξης και λήξης της περιόδου απασχόλησής του στην Ελλάδα. Ωστόσο, με άλλες διατάξεις απαγορεύονται οι απανωτές αποστολές εργαζομένων στη χώρα προς αντικατάσταση εκείνων που συμπλήρωσαν ήδη 24 μήνες στην Ελλάδα.
Αλλα κόλπα εισφοροδιαφυγής
Και δεν είναι μόνο αυτά. Πέρα από τις νέες πρακτικές που κινούνται στο όριο της νομιμότητας, η τελευταία έκθεση του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών (ΚΕΑΟ) χαρτογραφεί τις πλέον παραδοσιακές μεθόδους οργανωμένης εισφοροδιαφυγής και συστηματικής δημιουργίας οφειλών.
Μεταξύ άλλων, διαπιστώνεται ότι εταιρείες ασφαλείας (security) και καθαρισμού κτιρίων αναλαμβάνουν να «καθαρίσουν» για τις εταιρείες που δεν θέλουν να πληρώνουν ασφάλιση στους εργαζομένους, προσλαμβάνοντάς τους μαζικά… για τα μάτια του ΚΕΑΟ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, έντονη παραβατικότητα παρατηρείται σε επιχειρήσεις εταιρικής μορφής κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, κυρίως μονοπρόσωπες ΕΠΕ και Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες (ΙΚΕ), οι οποίες καταστρατηγούν τις διατάξεις της νομοθεσίας περί ευθύνης διοικούντων νομικά πρόσωπα για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών που οφείλονται από αυτά τα νομικά πρόσωπα.
Οι τρόποι με τους οποίους εκδηλώνεται στην πράξη το φαινόμενο αυτό ποικίλλουν. Οι συνηθέστεροι είναι οι εξής:
■ Δημιουργία οφειλών από επιχειρήσεις με σημαντικό κύκλο εργασιών που ανήκουν σε επιχειρηματίες χωρίς προσωπική περιουσία, τα δε περιουσιακά στοιχεία που αυτοί ή άλλες επιχειρήσεις τους διέθεταν στο παρελθόν έχουν διοχετευτεί σε τρίτους.
■ Δημιουργία οφειλών από εταιρείες χωρίς περιουσιακά στοιχεία, με εικονικούς υπεύθυνους που δηλώνουν ως έδρα κάποιο λογιστικό ή δικηγορικό γραφείο, εμφανίζουν πολλά παραρτήματα, ασφαλίζουν προσωπικό άλλων επιχειρήσεων και στο τέλος πτωχεύουν.
■ Δημιουργία οφειλών από εταιρείες με διαχειριστές, μέλη ή διευθύνοντες συμβούλους πρόσωπα χωρίς περιουσιακά στοιχεία ή πρόσωπα κατά των οποίων δεν έχει νόημα η λήψη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης. Τέτοια πρόσωπα είναι συνήθως:
α) Υπερήλικοι, συνηθέστερα γονείς ή στενοί συγγενείς του επιχειρηματία, καθώς και άτομα πολύ νεαρής ηλικίας.
β) Οικονομικοί μετανάστες/αλλοδαποί με κατοικία την έδρα της εταιρείας.
γ) Κάτοικοι εξωτερικού χωρίς περιουσία στην Ελλάδα.
δ) Υπάλληλοι της επιχείρησης των οποίων η εμπειρία/προϋπηρεσία δεν δικαιολογεί την τοποθέτησή τους σε θέσεις ευθύνης.
■ Δημιουργία νέας επιχείρησης με την ίδια έδρα, το ίδιο αντικείμενο εργασιών και τον ίδιο διακριτικό τίτλο με επιχείρηση που δημιούργησε οφειλές και κατόπιν έπαψε να υποβάλει Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ). Στη νέα αυτή επιχείρηση ασφαλίζεται και το προσωπικό της παλιάς.
■ Δημιουργία οφειλών μεγάλου ύψους από επιχειρήσεις (συνηθέστερα εταιρείες φύλαξης ή καθαριότητας) που αναλαμβάνουν έργα ως υπεργολάβοι και παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση στον αριθμό των εργαζομένων. Πολλές φορές στις εταιρείες αυτές ασφαλίζεται και το προσωπικό του πραγματικού ανάδοχου του έργου.
Οι «συνήθεις ύποπτοι» με οφειλές 200 εκατ. ευρώ
Οι παραπάνω πατέντες εισφοροδιαφυγής έχουν χρησιμοποιηθεί από δεκάδες επιχειρήσεις που μέχρι σήμερα έχει εντοπίσει το ΚΕΑΟ.
Οι εταιρείες που έχουν εντοπιστεί δραστηριοποιούνται στους τομείς τουρισμού, εστίασης, ψυχαγωγίας-κέντρων διασκέδασης, παροχής υπηρεσιών φύλαξης και καθαριότητας κ.λπ., ενώ οι σχετικές οφειλές τους ξεπερνούν τα 200 εκατ. ευρώ.
