Στην πρώτη ομιλία του στο υπουργικό συμβούλιο μετά την εκλογική νίκη του Σεπτεμβρίου, ο Αλέξης Τσίπρας είπε στους υπουργούς του ότι «στο πρώτο εξάμηνο θα αξιολογηθούν». Κλείνει χρόνος και καμιά αξιολόγηση δεν έγινε.
Του Γ. Λακόπουλου
anoixtoparathyro.gr
Για έναν πρωθυπουργό αυτό είναι λάθος. Αν μη τι άλλο γιατί δίνει την εντύπωση ότι το επόμενο βήμα μετά την αξιολόγηση είναι μετέωρο: δεν διαθέτει την πολιτική ισχύ για την απομάκρυνση όσων κριθούν αποτυχημένοι και δεν έχει επιλογές στην αναζήτηση άλλων στη θέση τους.
Αυτή η εντύπωση σε μία τουλάχιστον περίπτωση δεν είναι αβάσιμη: την περίπτωση Καμμένου. Ο Πρωθυπουργός δεν έχει περιθώρια να αξιολογήσει τον υπουργό Άμυνας και τους υπουργούς των ΑΝΕΛ για λόγους που αντιλαμβάνεσαι ο καθένας.
Τα πράγματα όμως στο Μέγαρο Μαξίμου, σε ό,τι αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ, φαίνεται να είναι πιο δύσκολα αν κριθούν από τις διαδόσεις ότι ο ανασχηματισμός μετατίθεται σε χρόνο μετά το συνέδριο.
Από μόνη της αυτή η επιλογή είναι τεκμήριο αδυναμίας του Αλέξη Τσίπρα. Ο μόνος λόγος να προηγηθεί το συνέδριο είναι ότι του επιβάλλεται η υποχρέωσή του να λάβει υπόψη του τους κομματικούς συσχετισμούς. Τότε όμως παύει να είναι πρωθυπουργός με τις προνομίες του συντάγματος. Γίνεται αρχηγός κομματικής πτέρυγας με τους περιορισμούς του καταστατικού.
Έτσι, αντί το νέο υπουργικό συμβούλιο να σχηματισθεί με μόνο κριτήριο την εμπιστοσύνη του Πρωθυπουργού στα πρόσωπα των υπουργών, θα σχηματιστεί με βάση το ανάγλυφο της νέας Κεντρικής Επιτροπής. Αν δεν είναι αυτό αποδυνάμωση τότε τι είναι;
Ήδη τρεις υπουργοί, ο Ν. Παππάς, ο Ν. Φίλης και ο Παν. Σκουρλέτης εξέφρασαν την επιθυμία τους να διατηρήσουν το σημερινό τους χαρτοφυλάκιο. Αυτό από μόνο του είναι λόγος να το χάσουν, αν θέλει ο Πρωθυπουργός να διατηρήσει το κύρος του. Θα δείξει.
Οι δακτυλοδεικτούμενοι
Σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση των υπουργών μπορεί να μην την έχει κάνει ακόμη ο Πρωθυπουργός, την έχουν κάνει όμως άλλοι. Στο εσωτερικό η κοινή γνώμη και στο εξωτερικό οι συνομιλητές της χώρας σε ό,τι αφορά την πορεία υλοποίησης του Μνημονίου.
Έχουν δημοσιευθεί πληροφορίες, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις έχουν γίνει και δηλώσεις από τις οποίες προκύπτουν δακτυλοδεικτούμενοι υπουργοί. Στο κοινοτικό κέντρο και τις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες υπάρχει η εντύπωση ότι ορισμένοι υπουργοί υπονομεύουν συνειδητά το «πρόγραμμα» και διαμηνύεται στον Πρωθυπουργό ποικιλοτρόπως να τους αντικαταστήσει.
Δεν είναι ούτε περίεργο, ούτε πρωτοφανές Η Αγκελα Μέρκελ είχε εξοργιστεί κάποτε με έναν συγκεκριμένο υπουργό του Γ. Παπανδρέου και χρησιμοποίησε όχι και πολύ ευγενικούς χαρακτηρισμούς. Ανάλογοι χαρακτηρισμοί αλλά και πιέσεις αντικατάστασης υπήρξαν και για τον Βαρουφάκη, όταν η παρουσία του στο Γιούρογκρουπ έγινε ανυπόφορη και εν τέλει ο Τσίπρας τοναποκεφάλισε.
Αν συνδυαστεί η ευρωπαϊκή αξιολόγηση των μελών του υπουργικού συμβουλίου με την διαμορφωθείσα πεποίθηση της ελληνικής κοινής γνώμης για έναν προς έναν τους υπουργούς, τότετο πραγματικό δίλημμα για τον Πρωθυπουργό -εν όψει του ανασχηματισμού- δεν είναι ποιους θα βγάλει αλλά ποιους θα βάλει.
Αυτοί που πρέπει να φύγουν, αν θέλει πρώτον να διατηρήσει την πολιτική ισχύ του και δεύτερον να προωθήσει την πολιτική της κυβέρνησής του, έχουν πλέον ονοματεπώνυμο και αθροιστικά υπερβαίνουν τα δυο τρίτα του υπουργικού συμβουλίου.
Από όσους έρχονται συχνά σε επαφή με τις κοινοτικές υπηρεσίες ή τα κλιμάκια της τρόικας προκύπτει ότι δεν στέκονται ο Παν. Σκουρλέτης, ο Χρ. Σπίρτζης, ο Θ. Δρίτσας, ο Γ. Κατρούγκαλος, ο Παν. Κουρουμπλής και εν μέρει ο Παν. Αποστόλου. Ούτε η ελληνική κοινωνία ούτε οι Ευρωπαίοι συνομιλητές τους έχουν καλό λόγο για την 12μηνη θητεία τους και αποτελούν καταφανώς βάρος για τον Πρωθυπουργό.
Ακολουθεί η ομάδα των υπουργών που δεν θεωρούνται απλώς αποτυχημένοι, αλλά έχουν εκτεθεί απέναντι στην κοινή γνώμη με πρωταγωνιστές τον Νίκο Φίλη και τον Αρ. Μπαλτά -που αποτελούν πλέον κόκκινο πανί λόγω της συμπεριφοράς τους σε πολλές περιπτώσεις.
Τέλος υπάρχει η «ομάδα των δυο Νίκων»– Κοτζιά και Τόσκα- που κινείται στην περιφέρεια του κυβερνητικού συστήματος. Ο δεύτερος δείχνει πρόθυμος να εγκαταλείψει την κυβέρνηση καθώς έγινε αρκετές φορές αιτία να δυσφορήσει ο Πρωθυπουργός. Ο οποίος πρέπει να μετάνιωσε για την διάρρηξη των σχέσεων του με τον Γιάννη Πανούση που αποδεικνύεται και εκ των υστέρων σωτήρια λύση για το συγκεκριμένο υπουργείο για ένα κόμμα σαν τον ΣΥΡΙΖΑ- ενώ αποτελούσε και την μόνη διεύρυνσή του.
Για τον υπουργό Εξωτερικών υπάρχει έντονη κριτική καθώς του αποδίδεται έλλειψη πρωτοβουλιών και επαρκούς παρουσίας στον διεθνή χώρο. Καθώς πολλά πράγματα αλλάζουν -κυρίως στα ελληνοτουρκικά- είναι πολλοί αυτοί που θεωρούν ότι θα είναι καταστροφικό να μην αναζητήσει ο Πρωθυπουργός μια προσωπικότητα με διπλωματική χαρίσματα για να χειριστεί την εξωτερική πολιτική εφεξής.
Πού πουλάνε υπουργούς;
Αν ο Τσίπρας λάβει υπόψη του και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και την απόδοση των υπουργών του, τότε το σημερινό υπουργικό συμβούλιο θα αποψιλωθεί. Πρέπει να βρεθούν περισσότερα απόδέκα πρόσωπα για να αναστηλώσουν την κυβερνητική εικόνα και να προωθήσουν το κυβερνητικό έργο.
Η αναζήτησή τους από τη μια συναντά αντικειμενικές δυσκολίες τις οποίες πρέπει να υπερβεί προσωπικά ο Πρωθυπουργός απευθυνόμενος σε κατάλληλα πρόσωπα μέσα και έξω από τον ΣΥΡΙΖΑ. Από την άλλη είναι πιθανό να εγείρει εσωκομματικές αντιδράσεις που θα μεταφερθούν στη Βουλή και θα αποδυναμώνουν την κυβέρνηση.
Ακούγονται τα ονόματα αρκετών βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ που θα μπορούσαν να καλύψουν καλύτερα από τους σημερινούς υπουργούς τις ανάγκες κάποιων υπουργείων, το έργο των οποίων αφορά κυρίως το εσωτερικό.
Συζητούνται επίσης και τα ονόματα εκτός ΣΥΡΙΖΑ παραγόντων για τα κρίσιμα υπουργεία που διαμορφώνουν και τον συνολικό βηματισμό της κυβέρνησης. Επίσημες κρούσεις δεν έχουν γίνει ακόμη και η αναφορά των ονομάτων αυτών είναι παρακινδυνευμένη. Μπορεί όμως να αποδειχθεί και άνευ αντικειμένου, αν κερδίσει έδαφος η θεωρία κατά την οποία ο Πρωθυπουργός πρέπει απλώς να επιδιώξει «επαναπασοκοποίηση» με υπουργοποίηση προσώπων από το παλαιό ΠΑΣΟΚ.
Σ’ αυτή τη περίπτωση απλώς θα ανακυκλωθούν τα ελλείμματα διακυβέρνησης που χαρακτηρίζει πολλούς από όσους κάθονται σήμερα γύρω από το οβάλ γραφείο του υπουργικού συμβουλίου.