Ακίνητα αξίας δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ έχουν ήδη αλλάξει ή ετοιμάζονται να αλλάξουν χέρια με ξένα funds, εγχώριες Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας (ΑΕΕΑΠ), αλλά και επενδυτές που μέχρι πρότινος τηρούσαν στάση αναμονής και βρίσκονται τώρα στο κυνήγι για αγορές επαγγελματικών κτιρίων υψηλών προδιαγραφών κυρίως στα καλά σημεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Από την πρεσβεία της Κορέας, που αναζητεί αυτή τη στιγμή το κατάλληλο ακίνητο για το νέο της στρατηγείο στην Αθήνα, μέχρι τη Eurobank Leasing, που βγάζει τώρα στην αγορά τα κεντρικά της Ατλάντικ που κατέρρευσε στην αρχή της κρίσης, ζήτηση και προσφορά στο επαγγελματικό real estate έχουν πάρει την ανιούσα, την ίδια στιγμή που οι εισηγμένες ΑΕΕΑΠ αναδεικνύονται από τις αρχές του έτους οι βασικοί πρωταγωνιστές της αγοράς, αναφέρει το newmoney.gr.
Μάλιστα η άνοδος σε προσφορά και ζήτηση αποτυπώνεται και στις τιμές, με βάση τα επίσημα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, ήδη από το 2017, τόσο για τα γραφεία όσο και τα καταστήματα υψηλών προδιαγραφών ειδικά σε προνομιακές τοποθεσίες σε κεντρικά σημεία, ενώ, από την άλλη πλευρά, συνεχίζονται οι πιέσεις στα επαγγελματικά ακίνητα χαμηλότερων προδιαγραφών.
Μεγάλα ακίνητα στην αγορά
Εξ ου και το γεγονός ότι πλέον όλο και περισσότερα μεγάλα ακίνητα βγαίνουν μεμονωμένα προς πώληση στην αγορά κυρίως από τους τραπεζικούς ομίλους (πέραν φυσικά των μεγαλύτερων πακέτων που έχουν βγει προς πώληση και συνδέονται με το ξεκαθάρισμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων), οι οποίοι τεστάρουν τις διαθέσεις των ενδιαφερόμενων αγοραστών. Ενα από τα μεγάλα ακίνητα που αναμένεται να αλλάξουν χέρια είναι και αυτό στο μεγάλο επιχειρηματικό κέντρο της λεωφόρου Μεσογείων 109-111, στα πρώην γραφεία της Γενικής Τράπεζας. Στο πλαίσιο των ηλεκτρονικών διαδικασιών που διενεργεί η PQH, ως ειδικός εκκαθαριστής πιστωτικών ιδρυμάτων, στις αρχές Οκτωβρίου βγαίνουν προς πώληση τα γραφεία 3.000 τ.μ. με επιπλέον 122 θέσεις στάθμευσης ιδιοκτησίας της ΑΤΕ Leasing, με τιμή 6 εκατ. ευρώ. Σημειωτέον ότι στο ίδιο συγκρότημα, το οποίο στέγαζε χώρους του MEGA και άλλων προβληματικών εταιρειών, όπως για παράδειγμα της ΑΤΤΙ-ΚΑΤ, μόλις προ ημερών, η Τrastor AEEAΠ πλειοδότησε με ένα τίμημα λίγο κάτω του 1 εκατ. ευρώ για την αγορά γραφειακών χώρων που ανήκαν στο παρελθόν στην άλλοτε κραταιά κατασκευαστική εταιρεία.
Πέραν του συγκεκριμένου ακινήτου, η PQH βγάζει κατά καιρούς προς πώληση -την έχει δρομολογήσει στις αρχές Οκτωβρίου- και άλλα επαγγελματικά ακινήτα, κυρίως της ATE Leasing, αλλά και συνεταιριστικών τραπεζών υπό ειδική εκκαθάριση ανά την Ελλάδα.
Αντίστοιχα, η Eurobank Leasing αναμένει έως τα μέσα Οκτωβρίου τις προσφορές των υποψηφίων για το μεγάλο ακίνητο της Ατλάντικ επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης 516, το οποίο προ κρίσης στέγαζε τα κεντρικά γραφεία και κατάστημα της αλυσίδας σούπερ μάρκετ. Το ακίνητο παραμένει κλειστό από το 2011 και δεδομένου ότι οι σημερινές συνθήκες φαίνεται να ευνοούν περισσότερο βγαίνει προς πώληση με τιμή εκκίνησης στα 4,5 εκατ. ευρώ – εκτός φυσικά από τα επιπλέον κεφάλαια τα οποία θα πρέπει να διαθέσει ο αγοραστής για παρεμβάσεις στο κτίριο που παραμένει σε αχρησία εδώ και 7 χρόνια.
Στο μέτωπο της Εθνικής, πέραν του πακέτου που ακούγεται ότι θα βγάλει ο όμιλος προσεχώς και θα περιλαμβάνει ακίνητα, η τράπεζα εντατικοποιεί τις προσπάθειες για τη μεμονωμένη πώληση μικρότερων ακινήτων σε όλη την Ελλάδα μέσα και από την πλατφόρμα www.realestateonline.gr με τις σχετικές δημοπρασίες να πραγματοποιούνται στις αρχές Οκτωβρίου. Στην πλατφόρμα μπορούν να εγγραφούν οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές, να αναζητήσουν και να προγραμματίσουν την επίσκεψη στο ακίνητο για το οποίο ενδιαφέρονται και να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους για τη συμμετοχή στις επικείμενες δημοπρασίες.
Πώς διαμορφώνεται η ζήτηση
Αναφορικά με τη ζήτηση, παλιότεροι και πιο σταθεροί επενδυτές της αγοράς όπως οι εισηγμένες ΑΕΕΑΠ συνεχίζουν το μπαράζ των αγορών που έχουν ξεκινήσει την τελευταία διετία, την ίδια στιγμή που νέα funds μπαίνουν το τελευταίο διάστημα στο παιχνίδι ή ακόμη και μεμονωμένοι ενδιαφερόμενοι, οι οποίοι κρίνουν πως οι σημερινές συνθήκες είναι κατάλληλες. Ενδεικτικά, στους τελευταίους περιλαμβάνεται η πρεσβεία της Δημοκρατίας της Κορέας, η οποία, κατά τις πληροφορίες, βρίσκεται στη διαδικασία να αγοράσει το κατάλληλο ακίνητο που θα στεγάσει τις νέες της εγκαταστάσεις, με τις προδιαγραφές να κάνουν λόγο για μία ακριβή αγορά σε σημείο υψηλής προβολής.
Αντίστοιχα, η Brevan Howard, η οποία είναι από τα μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια στην Ευρώπη και διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία για περισσότερους από 200 θεσμικούς επενδυτές ανά τον κόσμο, διαθέτοντας γραφεία σε Λονδίνο, Νέα Υόρκη, Γενεύη, Τζέρσεϊ, Χονγκ Κονγκ, Ουάσινγκτον και Σιγκαπούρη, έχει βάλει πλώρη για επενδύσεις στην ελληνική αγορά επαγγελματικών ακινήτων, διαβλέποντας ευκαιρίες σε ακίνητα εισοδημάτων, π.χ. για γραφεία, καταστήματα κ.λπ. Απτό είναι το ενδιαφέρον για τη λειτουργία ΑΕΕΑΠ, ενώ κεντρικό ρόλο έχει αναλάβει και ο Τρύφων Νάτσης, εκ των ιδρυτικών εταίρων του Brevan Howard Asset Management LLP προ δεκαπενταετίας, εν έτει 2002.
Καινούριες αγορές φαίνεται ότι έχει δρομολογήσει και το Greco Fund, με διαχειρίστρια εταιρεία την Dromeus. Εκανε την εμφάνισή του στην εγχώρια αγορά real estate στις αρχές της περασμένης άνοιξης, όταν αγόρασε τα πρώην ακίνητα της Bωβός στο Μαρούσι (εκεί όπου στεγάζεται η Wind) και στους Αμπελοκήπους, διαθέτοντας κεφάλαια της τάξης των 26 εκατ. ευρώ στον σχετικό διαγωνισμό της Εθνικής Leasing. Τώρα το Greco Fund, συμφερόντων Σταύρου Αδαμόπουλου και Αχιλλέα Ρισβά, φαίνεται ότι προχωρά σε νέες αγορές με ένα νέο ακίνητο πέριξ των 6 εκατ. ευρώ στον κεντρικό επιχειρηματικό άξονα των βορείων προαστίων, στη λεωφόρο Κηφισίας στο ύψος του Αμαρουσίου, στο πλαίσιο του σχεδιασμού του για επενδύσεις σε ακίνητα εισοδήματος. Η επιτελική ομάδα του Greco Fund έχει προϊδεάσει για τη συνέχεια, δηλώνοντας ότι σκοπεύει να επενδύσει στο ελληνικό real estate κεφάλαια της τάξης των 200 εκατ. ευρώ με ενδιαφέρον -σε δεύτερο χρόνο- και για τη δημιουργία ΑΕΕΑΠ.
Την ίδια στιγμή, με αμείωτους ρυθμούς συνεχίζονται οι επενδύσεις από τους βασικούς παίκτες που στήριξαν την εγχώρια αγορά ακινήτων την τελευταία διετία, τις υφιστάμενες ΑΕΕΑΠ.
Ενδεικτικά, η Εθνική Πανγαία έχει πραγματοποιήσει εντός του πρώτου εξαμήνου συνολικές επενδύσεις 43,8 εκατ. ευρώ κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη αλλά και εκτός Ελλάδας (Λευκωσία και Σόφια), που θα ανέβουν στα 51 εκατ. ευρώ με τις πρόσθετες παρεμβάσεις που θα απαιτηθούν, ενώ από τις αρχές του έτους μέχρι και τις αρχές Σεπτεμβρίου έχει υπογράψει ακόμη δύο δεσμευτικές συμφωνίες (στην οδό Ερμού στο κέντρο της Αθήνας και τον Ασπρόπυργο) και δύο ακόμη προσύμφωνα (σε Μαρούσι και Θεσσαλονίκη) για αγορές συνολικής αξίας περί τα 23 εκατ. ευρώ. Ενδιαφέρον και το ότι ο όμιλος είναι ο πρώτος από τους μεγάλους παίκτες που αποφασίζει να πραγματοποιήσει άνοιγμα και στο κομμάτι της φοιτητικής κατοικίας, ξεκινώντας από το πρώτο κτίριο στην Πάτρα και συνεχίζοντας με τη νέα επένδυση που θα απαιτήσει συνολικά κεφάλαια σχεδόν 4 εκατ. ευρώ, στο κτίριο για το οποίο υπογράφηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου το σχετικό προσύμφωνα αγοράς αξίας 1,26 εκατ. ευρώ.
Εμβληματικά κτίρια
Αντίστοιχα και η Grivalia Properties ενισχύει τη θέση της με συμμετοχές σε εμβληματικά έργα, όπως αυτό για την ανάπλαση των πρώην βιομηχανικών εγκαταστάσεων της Παπαστράτος στον Πειραιά, αξίας 100 εκατ. ευρώ, για τη δημιουργία χώρων γραφείων και ξενοδοχείου, που υλοποιείται από την Dimand σε κοινοπραξία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD). Η εισηγμένη μόλις προ ημερών οριστικοποίησε την εξαγορά του 49%και της δεύτερης εταιρείας που έχει συσταθεί για τον σκοπό αυτό -το έργο πραγματοποιείται σταδιακά και ήδη έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση για το πρώτο συγκρότημα γραφείων-, με προσύμφωνο για την εξαγορά και του υπόλοιπου 51% μετά το πέρας της μετασκευής του ακινήτου από πρώην βιομηχανικό χώρο σε συγκρότημα γραφείων σύγχρονων προδιαγραφών.
Πάντως, πέραν της απόκτησης, εντός του 2018, κεντρικών ακινήτων, όπως π.χ. αυτά στην οδό Σταδίου (10 εκατ. ευρώ) και τη Γλυφάδα (5,1 εκατ. ευρώ), πολύ δυνατά έχει μπει ήδη από το 2017 ο όμιλος της Grivalia στο κομμάτι των ξενοδοχειακών επενδύσεων μέσω της ξενοδοχειακής της πλατφόρμας, με επίσης εμβληματικά ακίνητα, όπως η ολοκλήρωση της εξαγοράς, φέτος, του 80% της εταιρείας Ναυσικά Α.Ε., που έχει τη μακροχρόνια μίσθωση του ακινήτου των «Αστεριών» της Γλυφάδας με το φημισμένο ξενοδοχείο «Αστέρια», το οποίο προβλέπεται να ανακατασκευαστεί πλήρως σε υπερπολυτελές αστικό θέρετρο υπό τη διαχείριση, από το 2020, επιφανούς διεθνούς ξενοδοχειακής αλυσίδας. Επίσης, μέσα στον Αύγουστο ολοκληρώθηκε η πώληση του υπερπολυτελούς Amanzoe της Dolphin στο Πόρτο Χέλι με αγοραστή, κατά πλειοψηφία, την Grivalia Hospitality.
Πρόκειται για το δεύτερο πλήρως λειτουργικό ξενοδοχείο που αποκτά ο όμιλος εντός του 2018 μετά την εξαγορά της πολυτελούς ξενοδοχειακής μονάδας «Meli Palace» στην Κρήτη προς 11 εκατ. ευρώ, που προηγήθηκε την περασμένη άνοιξη.
Αντίστοιχα, στο κομμάτι του τουρισμού στην Αθήνα, πέραν των καταστημάτων, έχει επενδύσει και εξακολουθεί να επενδύει η Μπλε Κέδρος ΑΕΕΑΠ, η νέα Επενδυτική Ακινήτων του ομίλου Ευμορφίδη, o oποίος συνδέεται με την γνωστή εταιρεία Coco-Mat. Πολύ πρόσφατα, μάλιστα, στο τέλος Αυγούστου, η εταιρεία εξασφάλισε το πράσινο φως από το υπουργείο Πολιτισμού για το νέο της ξενοδοχείο στο Κολωνάκι, επί της οδού Ηροδότου 2.
Πρόκειται για κτίριο ιδιοκτησίας πλέον της ΑΕΕΑΠ, χαρακτηρισμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, για το οποίο εγκρίθηκε η μετατροπή του σε ξενοδοχείο, το οποίο θα είναι το δεύτερο 4άστερο για τον όμιλο Ευμορφίδη στο Κολωνάκι, όπου ήδη λειτουργεί με επιτυχία το έτερο της Πατριάρχου Ιωακείμ. Το πρώτο πεντάστερο του ομίλου στην καρδιά της Αθήνας είναι υπό κατασκευή και θα λειτουργήσει κάτω από την Ακρόπολη, με δυναμικότητα 90 δωματίων.
Τουλάχιστον 4-5 νέες αγορές έχει ήδη στα σκαριά και θέλει να πραγματοποιήσει, κατά τις πληροφορίες, έως το τέλος του 2018 και η Trastor AEEAΠ, η οποία εξακολουθεί να χτίζει χαρτοφυλάκιο επενδύοντας σε κεντρικά γραφεία και καταστήματα κυρίως στην Αθήνα και τη συμπρωτεύουσα και για τον σκοπό αυτό προχώρησε μέσα στον Σεπτέμβριο και στην έκδοση κοινού ομολογιακού δανείου ύψους 24 εκατ. ευρώ.
Προς την ίδια κατεύθυνση, της εξασφάλισης πρόσθετων δανειακών κεφαλαίων για νέες επενδύσεις, κινείται και η Intercontinental International AEΕΑΠ, η οποία αναζητεί κυρίως μικρότερα ακίνητα, που περιλαμβάνουν όμως και ευκαιρίες σε κατοικίες κυρίως στο κέντρο της Αθήνας, έχοντας ήδη υλοποιήσει οκτώ αγορές από τις αρχές του 2018.
