Θύελλα αντιδράσεων ανά τον κόσμο έχει προκαλέσει η απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί. Το ζήτημα απασχολεί για ένα ακόμη 24ωρο τα μεγαλύτερη διεθνή ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης.
«Ο Σουλτάνος του Βοσπόρου κηρύσσει πολιτιστικό πόλεμο κατά της Δύσης με την απόφασή του να μετατρέψει την Αγία Σοφία από μουσείο σε τζαμί», σχολιάζει ο γερμανικός Τύπος την ώρα που το γαλλικό περιοδικό «Le Point» υπογραμμίζει ότι η «τελευταία πρόκληση του Ερντογάν δείχνει ένα υπέρμετρο “Εγώ”», ενώ ο τίτλος στο εξώφυλλο είναι «Ερντογάν: Ο πόλεμος στο κατώφλι μας».
«Ο “Σουλτάνος του Βοσπόρου” ονειρεύεται το μεγαλείο της Τουρκίας και μόνο ο Μακρόν “ύψωσε” τη φωνή του στον Ερντογάν», τονίζει το γαλλικό άρθρο.
Aφότου κοινοποίησε την απόφασή του να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί, ο Ερντογάν ήταν τόσο συγκινημένος που δεν μπορούσε να κοιμηθεί μέχρι να ξημερώσει, γράφουν αμερικανικά δημοσιεύματα και προσθέτουν: «Νόμιζε ήταν ότι η εποχή της ταπείνωσης είχε τελειώσει. Με αυτό τον τρόπο ο Ερντογάν εκδικείται και πρόλαβε να το κάνει».
Washington Post: Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι μία πράξη πολιτιστικής κάθαρσης
Σε άρθρο της ρθρο η Τζούντιθ Χέριν, καθηγήτρια στο King’s College του Λονδίνου, γράφει πως η «Αγία Σοφία ανήκει στον κόσμο. Η μοίρα της δεν είναι απλώς ένα θέμα που αφορά την τουρκική κυριαρχία».
«Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έγινε διάσημος για την δήλωσή του: “Αν χάσουμε την Κωνσταντινούπολη, χάνουμε την Τουρκία”. Πέρυσι, έχασε τις δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη.
Σήμερα, προσπαθεί να αντιστρέψει την φθίνουσα δημοτικότητά του υποστηρίζοντας έναν θρησκευτικό φονταμενταλισμό που απειλεί τις μειονότητες της Τουρκίας, τον κοσμικό χαρακτήρα της χώρας και τον ιστορικό ρόλο της Κωνσταντινούπολης ως ανεκτική μητρόπολη όπου συνυπάρχουν μουσουλμανικές, χριστιανικές και εβραϊκές θρησκείες για αιώνες.
Την Παρασκευή, η κοντόφθαλμη, κυνική εκστρατεία του Ερντογάν χτύπησε στην καρδιά του παγκόσμιου πολιτισμού και τον ουσιαστικό χαρακτήρα της Κωνσταντινούπολης. Το ανώτατο δικαστήριο της Τουρκίας εξέδωσε μια σκανδαλώδη επικίνδυνη απόφαση: η Αγία Σοφία, μια παγκόσμια κληρονομιά της ΟΥΝΕΣΚΟ και παγκόσμιο σύμβολο παγκόσμιας ιστορίας και πολυπολιτισμικής εκπροσώπησης, πρέπει να μετατραπεί από μουσείο ξανά σε τζαμί.
Ως μουσείο, η Αγία Σοφία, ένα τεράστιο κτίριο 1.500 ετών που προηγουμένως χρησίμευε ως εκκλησία και στη συνέχεια τζαμί, αντιπροσώπευε την ουσία της Κωνσταντινούπολης, ένα μέρος όπου οι αυτοκρατορίες και οι θρησκείες που αλλάζουν τον κόσμο συγκρούστηκαν και τέμνονταν, αλλά των οποίων τα μνημεία και τα αντικείμενα μπορούν να τα απολαύσουν όλοι. Η απόφαση της Παρασκευής σηματοδοτεί ένα συμβολικό τέλος σε αυτήν την κληρονομιά ανοχής… Είναι μία πράξη πολιτιστικής κάθαρσης», επισημαίνει.
«Η Αγία Σοφία ανήκει στον κόσμο. Η μοίρα της δεν είναι απλώς ένα θέμα, όπως ο Ερντογάν υπερασπίστηκε, που αφορά την τουρκική κυριαρχία», τονίζει ακόμη στην Washington Post.
New York Times: Το ισλαμικό όνειρο της Τουρκίας γίνεται τελικά πραγματικότητα
«Το ισλαμικό όνειρο της Τουρκίας γίνεται τελικά πραγματικότητα», είναι ο τίτλος των «New York Times», που σχολιάζουν τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Η Αγία Σοφία μετετράπη και πάλι σε τζαμί, όμως το καθεστώς της ως μουσείου θεωρείται εδώ και δεκαετίες «σφραγίδα» στο πνεύμα της χώρας, επισημαίνεται στο αμερικανικό μέσο ενημέρωσης.
«Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν της Τουρκίας εξέδωσε την περασμένη Παρασκευή διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο η Αγία Σοφία, ένα επιβλητικό πέτρινο κτίσμα του έκτου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη, θα ανοίξει για μουσουλμανικές προσευχές. Την ίδια ημέρα, ένα ανώτερο τουρκικό δικαστήριο ανακάλεσε το διάταγμα του 1934 που είχε εκδώσει ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, τον ιδρυτή της τουρκικής δημοκρατίας, το οποίο το μετέτρεπε σε μουσείο», θυμίζουν οι NYT.
Έχει σημασία που η αμερικανική εφημερίδα εστιάζει στο γεγονός ότι η «Αγία Σοφία χτίστηκε ως καθεδρικός, μετατράπηκε σε τζαμί και στη συνέχεια έγινε μουσείο. Για αιώνες υπήρξε αντικείμενο έντονης πολιτισμικής αντιπαράθεσης μεταξύ του Οθωμανικού και του Ορθόδοξου κόσμου.
Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ήταν ένα παλιό όνειρο των ισλαμιστών της Τουρκίας. Αφού έκανε την σχετική ανακοίνωση, σύμφωνα με αναφορές, ο Ερντογάν ήταν τόσο συγκινημένος που δεν μπορούσε να κοιμηθεί μέχρι να ξημερώσει. Αυτό που νόμιζε ήταν ότι η εποχή ταπείνωσης είχε τελειώσει».
«Μετά το 1950, όταν το κεμαλικό καθεστώς διενήργησε τις πρώτες ελεύθερες εκλογές της χώρας, οι πολιτικοί του εχθροί άρχισαν να οργανώνονται. Ο Ατατούρκ είχε πεθάνει πάνω από δέκα χρόνια , και η δύναμη της μνήμης του εξασθενούσε σταδιακά. Τότε ήταν που ορισμένοι Ισλαμιστές άρχισαν να κάνουν εκστρατεία για το άνοιγμα της Αγίας Σοφίας.
Πίστευαν ότι η κοσμική δημοκρατία, πολύ μακριά από το να έχει σώσει την κυριαρχία της Τουρκίας, την πληγώνει με τη βαθύτερη δυνατή έννοια: είχε πουλήσει την ψυχή της στη δυτική νεωτερικότητα. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας ήταν το σύμβολο αυτής της ταπείνωσης», σημνειώνεται ακόμη στους NYT.
«Υπάρχουν διάφοροι μύθοι σχετικά με τους λόγους πίσω από την απόφαση του Ατατούρκ να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε μουσείο το 1934. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι αποφάσισε μετά από συνάντηση με τον Τομας Γουάιτμορ, έναν επισκέπτη Αμερικανό μελετητή του Βυζαντίου, που ενδιαφερόταν να αποκαταστήσει τα ψηφιδωτά», επισημαίνει ακόμη το άρθρο.
Καταπέλτης το «Le Point»: Η τελευταία πρόκλησή του δείχνει ένα υπέρμετρο «Εγώ»
Για την «τελευταία πρόκληση» του Ερντογάν κάνει λόγο το γαλλικό περιοδικό «Le Point» επισημαίνοντας ότι, με την απόφασή του να μετατρέψει τον εμβληματικό ναό-μουσείο της Αγίας Σοφίας- σε τζαμί, «προβάλλει τις φιλοδοξίες του για αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας»:
«Ακολουθεί έτσι στα χνάρια του σουλτάνου Μωάμεθ Β΄του Πορθητή, που κατευθύνθηκε στη χριστιανική βασιλική το βράδυ της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαϊου για να τη μετατρέψει σε τέμενος».
Σε άλλο άρθρο του-αφιέρωμα στον «νέο σουλτάνο», το γαλλικό περιοδικό αναφέρεται στην άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία, υπέρμαχου αρχικά της δημοκρατίας και του οικονομικού φιλελευθερισμού.
«Σιγά σιγά το πραγματικό του πρόσωπο αποκαλύπτεται: μ’ ένα υπέρμετρο «Εγώ» ονειρεύεται το μεγαλείο της Τουρκίας με τίμημα τις ελευθερίες».
Το επίμαχο άρθρο αναφέρεται επίσης, μεταξύ άλλων, και στην κόντρα Γαλλίας-Τουρκίας προβλέποντας κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στις δύο χώρες στη Λιβύη.
«Απ΄όλους τους ηγέτες στη Δύση, ο μόνος που ύψωσε τη «φωνή» του κατά του Ερντογάν είναι ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν», υπογραμμίζει το επίμαχο άρθρο.
Τι γράφουν τα γερμανικά ΜΜΕ για τον Ερντογάν
Τις επιθετικές κινήσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχολιάζει ο γερμανικός Τύπος επισημαίνοντας ότι ο «Σουλτάνος του Βοσπόρου κηρύσσει πολιτιστικό πόλεμο κατά της Δύσης με την απόφασή του να μετατρέψει την Αγία Σοφία από μουσείο σε τζαμί».
Γερμανικό δίκτυο N-tv: «Ο Ερντογάν κηρύσσει τον πόλεμο στη Δύση»
«Ο Τούρκος πρόεδρος γίνεται όλο και πιο επιθετικός: από στρατιωτικής πλευράς στη Συρία και τη Λιβύη και από πλευράς συνόρων, συγκρούεται με την Ελλάδα», γράφει ο Βόλφραμ Βάιμερ στο γερμανικό δίκτυο «N-tv».
«Ο Ερντογάν διαφωνεί με την Κύπρο για τα ενεργειακά κοιτάσματα κακομεταχειρίζεται τους πρόσφυγες ως πολιτικό όπλο και αποπαίρνει τη Δύση με τη μουσουλμανική προσάρτηση της Αγίας Σοφίας».
«Η απόφασή του να την μετατρέψει σε μουσουλμανικό τέμενος είναι μια πολιτιστική δήλωση πολέμου. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί έχει έναν πολιτικά διακηρυγμένο στόχο: ο Ερντογάν θέλει επιδεικτικά να ταπεινώσει τη Δύση».
Η εκκλησία είναι ένα πολιτιστικό μνημείο του Χριστιανισμού, η πιο σημαντική εκκλησία των Ορθοδόξων επί 1.123 χρόνια, 89 αυτοκράτορες έκαναν εκεί την στέψη τους και 125 πατριάρχες διαμόρφωσαν την ιστορία του χριστιανικού Βυζαντίου.
Από την Αθήνα έως τη Μόσχα, ο τρόμος είναι τεράστιος. Αλλά ο Ερντογάν επιζητά μία ισλαμική «ανάσταση». Οι προπαγανδιστικές εφημερίδες επικρότησαν την κίνηση ως «προάγγελο της απελευθέρωσης του τζαμιού Αλ Ακσά στην Ιερουσαλήμ».
«Είναι μία γελοία συμβολική πολιτική. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσουλμανικό τέμενος είναι μία συστηματική, επιθετική πολιτική εξουσίας που απειλεί ανοιχτά την Ευρώπη», υπογραμμίζει το δημοσίευμα.
Η παγκόσμια κληρονομιά γίνεται τζαμί
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο Γερμανός αρθρογράφος, ο Ερντογάν επεμβαίνει στρατιωτικά στη Συρία και τη Λιβύη, υπονομεύει το ευρωπαϊκό εμπάργκο όπλων και προκαλεί τη Γαλλία με στοχοθετημένο στρατιωτικό τρόπο στη Βόρεια Αφρική. Επιπλέον, εκβιάζει την Ευρώπη με το «όπλο της μετανάστευσης», όπως προειδοποιούν οι διπλωμάτες των Βρυξελλών.
Εάν η ΕΕ δεν συμμορφώνεται, ανοίγει τα σύνορα και στέλνει ξανά εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες στην Ευρώπη. Ο κυνικός ρόλος του «μπράβου» της ΕΕ πληρώνεται σε δισεκατομμύρια. Ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν προειδοποιεί τώρα: «Το ΝΑΤΟ έχει πρόβλημα με την Τουρκία!».
Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες -από την Αυστρία έως την Ελλάδα- απειλούν την Τουρκία με κυρώσεις μετά τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Ο Τούρκος πρόεδρος «έκανε ένα ιστορικό λάθος», δήλωσε ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης Στέλιος Πέτσας. Πρέπει να υπάρχει κατάλληλη απάντηση σε αυτήν την προσβολή στον χριστιανικό κόσμο. Η ΕΕ, η Ρωσία και οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν την απόφαση ατυχής. Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία αντέδρασε έντονα. Ο Πάπας Φραγκίσκος εξέφρασε τη λύπη του: «Σκέφτομαι την Αγία Σοφία και με πονάει πολύ».
Αλυσιδωτές προκλήσεις
Ακόμη και οι υψηλόβαθμοι πολιτικοί της Ε.Ε όπως ο Ζοζέπ Μπορέλ και ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Άσελμπορν προειδοποιούν για σοβαρή κατάσταση.
«Είναι πολύ κακό που η Άγκυρα πολεμά τους τρομοκράτες ως ανθρωπιστικούς ακτιβιστές και προσπαθεί να διεκδικήσει ηγεμονικά συμφέροντα στη Μεσόγειο κατά του διεθνούς δικαίου. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί αποτελεί επίσης πλήγμα για τη συμμαχία των πολιτισμών και απομακρύνει την Τουρκία από την Ευρώπη».
Ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Σάλενμπεργκ καλεί την ΕΕ να αλλάξει πορεία προς την Τουρκία. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι μόνο ο «νεός κρίκος σε μια αλυσίδα προκλήσεων». Η συμπεριφορά της Τουρκίας σε συγκρούσεις όπως η Λιβύη ή η άντληση φυσικών αερίου από την Κύπρο, την οποία η ΕΕ έχει χαρακτηρίσει ως παράνομη, έδειξε ότι η χώρα «απλά δεν είναι αξιόπιστος εταίρος για την Ευρώπη».
Ο Αυστριακός υπουργός Σάλενμπεργκ απαιτεί από την ΕΕ «μια πολιτική με ισχυρό πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας». Επανέλαβε τη θέση της Αυστρίας να τερματίσει τις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία για ένταξη στην ΕΕ.
Με τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ο Ερντογάν θέλει να προκαλέσει συνειδητά εντάσεις μεταξύ θρησκειών. Ο Μητροπολίτης Ιλαρίων του Πατριαρχείου Μόσχας μίλησε στη ρωσική κρατική τηλεόραση για πλήγμα στην Ορθοδοξία. «Για όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς στον κόσμο, η Αγία Σοφία είναι ένα σημαντικό σύμβολο, όπως η Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη για τους Καθολικούς».
Γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Rundschau»
«Καταρρέει ακόμη και το σύστημα Ερντογάν», γράφει σε άρθρο του ο δημοσιογράφος Φρανκ Ντόρντχαουζεν στη γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Rundschau», με αφορμή την επέτειο από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του τουρκικού καθεστώτος πριν από τέσσερα χρόνια.
«Χιλιάδες δικηγόροι συνελήφθησαν, συμπεριλαμβανομένων των Hülya και Mehmet Özkan, οι οποίοι τώρα ζουν στη Γερμανία», αναφέρει το δημοσίευμα.
«Η κυβέρνηση Ερντογάν συνέλαβε χιλιάδες δικηγόρους, μερικοί από τους οποίους ζουν εξόριστοι στη Γερμανία».
«Μετά από την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, οι δικηγόροι δεν ρωτήθηκαν για το πραξικόπημα, αλλά για το κίνημα του υπ’ αριθμόν 1 εχθρού του Ερντογάν, κεμαλιστή ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν. Ο κατάλογος περιελάμβανε τους Özkans».
«Αφήσαμε τα παιδιά με τους παππούδες και γιαγιάδες», λέει η Hülya Özkan. Το ζευγάρι πήγε σε πολυσύχναστη φυλακή στο Γκαζιαντεπί όπου ήταν γεμάτη στα μικροσκοπικά κελιά με 150 άλλους δικηγόρους.
Την επόμενη μέρα ανακρίθηκαν από νεαρούς σε ηλικία δικαστές. «Καμία ερώτηση δεν αφορούσε το πραξικόπημα, αλλά πάντα για τον Γκιουλέν. Ποτέ δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε φίλους με τους γκιουλενίστες».
Σύμφωνα με το τουρκικό Υπουργείο Δικαιοσύνης στα τέλη του 2019, σχεδόν 7.000 δικαστές και εισαγγελείς έχουν τεθεί σε αναστολή, περίπου 4.000 απολύθηκαν και κατηγορήθηκαν μετά την απόπειρα πραξικοπήματος. Περισσότεροι από 500 κρατούνται ακόμη. Συνολικά, περίπου το ένα τρίτο του τουρκικού δικαστικού συστήματος «καθαρίστηκε».
«Ο αριθμός των ατόμων που πυροβολήθηκαν ήταν σχεδόν ακριβώς ίδιος με αυτόν που ψήφισε κατά του κόμματος AKP στις εκλογές του 2014», λέει ο Mehmet Özkan. «Εξόντωσαν σχεδόν όλους τους αντιπάλους».
«Νέοι δικηγόροι του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ΑΚΡ που είναι πιστοί στη γραμμή Ερντογάν, απέκτησαν τις θέσεις μας. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το 45% των περίπου 21.000 δικαστών και εισαγγελέων στην Τουρκία έχουν το πολύ τρία χρόνια επαγγελματικής εμπειρίας».
Αφιέρωμα της γερμανικής εφημερίδας «Die Zeit»: «Ο εικονομάχος Σουλτάνος»
«Με εντολή του προέδρου Eρντογάν, η Αγία Σοφία ξαναδιακοσμείται ως τζαμί. Τα χριστιανικά σύμβολα θα πρέπει και πάλι να εξαφανιστούν».
Όπως επισημαίνει το άρθρο γνώμης της Έβελιν Φίνγκερ: «Ακόμα και ο κατακτητής της Κωνσταντινούπολης δεν ήθελε να καταστραφεί αυτός ο καθεδρικός ναός, ο οποίος θεωρείτο το όγδοο θαύμα του κόσμου. Ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β’ μπορεί να μην είχε θερμά αισθήματα για τους χριστιανούς, αλλά σίγουρα αισθανόταν την ομορφιά της πιο διάσημης εκκλησίας της.
Σε κάθε περίπτωση, προτού εισέλθουν τα στρατεύματά του στην πόλη, ζήτησε την εθελοντική παράδοση, ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα. Αλλά ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ’ αρνήθηκε. Έτσι, οι Οθωμανοί εισέβαλαν στην πόλη στις 27 Μαΐου 1453 και τελικά λεηλάτησαν και την Αγία Σοφία».
Από την πλευρά του, ο Επίσκοπος Βόλφγκανγκ Χούμπερ, πρώην επικεφαλής του συμβουλίου της Ευαγγελικής Εκκλησίας στη Γερμανία, δήλωσε στην «DIE ZEIT»:
«Αυτό που κάνει ο Eρντογάν αποτελεί την οριστική ρήξη με το σεβασμό προς τη χριστιανική παράδοση. Έτσι, το όνειρο της ειρηνικής συνύπαρξης των θρησκειών στην Τουρκία λαμβάνει τέλος».
Αυτό δεν γίνεται αισθητό μόνον από τους Χριστιανούς. Τώρα μαίνεται η διαμάχη μεταξύ όλων εκείνων που φοβούνται τον Ερντογάν ως πρόμαχο του Ισλαμισμού και όλων εκείνων που τον αποθεώνουν ως υπερασπιστή του Ισλάμ. Στην πραγματικότητα, προσπαθεί να αναβιώσει μια θρησκευτική σύγκρουση που θεωρείτο νεκρή, ενώ κατά την επέτειο της κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης πανηγύρισε για «μία από τις πιο εντυπωσιακές νίκες στην ιστορία».
«Φαντασίωση ότι είναι υπερδύναμη»
Ενδεικτικό είναι το σχόλιο της Σουζάνε Σρέτερ, επικεφαλής του Κέντρου Ερευνών «Παγκόσμιο Ισλάμ», στη γερμανική εφημερίδα:
«Ο Ερντογάν θα ήθελε να είναι ο μαιευτήρας μιας νεο-οθωμανικής αυτοκρατορίας, στην οποία οι μουσουλμάνοι όλων των χωρών θα είναι ενωμένοι υπό την ηγεσία της Τουρκίας. Αντίπαλος σε αυτήν τη φαντασίωση της υπερδύναμης είναι η Δύση, η οποία είτε καθυβρίζεται ως άθεη είτε ως χριστιανική. Για να δώσει στο σχέδιό του τη χροιά του σημείου καμπής, ο Πρόεδρος προσπαθεί να κάνει ιστορικές συγκρίσεις.
Το 2017 είχε καθυβρίσει την ΕΕ ως συμμαχία σταυροφόρων, προσεγγίζοντας έτσι ρητορικά τους τζιχαντιστές από τις τάξεις του Ισλαμικού Κράτους. Ως σταυροφορία ενάντια στο Ισλάμ επέκρινε επίσης την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η οποία επιτρέπει στους εργοδότες να απαγορεύουν υπό προϋποθέσεις την μαντίλα στους χώρους εργασίας».
