«Φρένο» στις διακρίσεις που γίνονται λόγω φύλου, καταγωγής, θρησκείας, πεποιθήσεων, ασθένειας, αναπηρίας, ηλικίας, οικογενειακής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού κ.λπ. επιχειρεί να βάλει η κυβέρνηση στον χώρο της εργασίας (σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα), στην παροχή αγαθών και υπηρεσιών, αλλά και στην εκπαίδευση, στις φορολογικές διευκολύνσεις, στην κοινωνική προστασία, ακόμα και στην πρόσβαση σε στέγη.
Σύμφωνα με την εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, πολυνομοσχέδιο τιμωρεί τέτοιες διακρίσεις με ποινικές και χρηματικές κυρώσεις, ενώ παράλληλα επιχειρεί να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τα περιστατικά αυθαιρεσίας (βασανισμούς, κακομεταχειρίσεις, συμπεριφορά παράνομη ή απαξιωτική κ.λπ.) που διαπράττονται από αστυνομικούς, λιμενικούς, σωφρονιστικούς υπαλλήλους κ.λπ. (π.χ. δολοφονίες Γρηγορόπουλου, Καρέλι, «υπόθεση ζαρντινιέρας» κ.λπ.), για να αποφεύγει η χώρα συνεχείς «ευρωκαταδίκες» και αποζημιώσεις.
Ταυτόχρονα με το πολυνομοσχέδιο, που συμμορφώνεται σε κοινοτικές οδηγίες και κατατέθηκε στη Βουλή, γίνεται αυστηρότερο το ποινικό οπλοστάσιο (και οι διοικητικές και χρηματικές κυρώσεις), για να παταχθούν φαινόμενα κατάχρησης και χειραγώγησης της αγοράς, αλλά και παραχάραξης του νομίσματος, ώστε να είναι ασφαλέστερο και ελκυστικότερο το επενδυτικό τοπίο.
«Κοινό γεωμετρικό τόπο» για την αντιμετώπιση των κάθε είδους διακρίσεων, αλλά και των περιστατικών αυθαιρεσίας κρατικών υπαλλήλων (αστυνομικών κ.λπ.) αποτελεί ο Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ), καθώς αναλαμβάνει κομβικό ρόλο στη διερεύνηση και καταπολέμηση τέτοιων φαινομένων και στην αποκατάσταση της τάξης και συνακόλουθα της κοινωνικής ειρήνης.
Τα νέα μέτρα ανοίγουν τον δρόμο για πολύ μεγαλύτερη προστασία σε τομείς ευαίσθητους (πρόσβαση και συνθήκες στην εργασία, σε αγαθά-υπηρεσίες, στην εκπαίδευση κ.λπ.) υψώνοντας «ασπίδα προστασίας» για χιλιάδες άτομα που σήμερα αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω φυλής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμού, χρόνιας ασθένειας ή αναπηρίας κ.λπ.
Στην πράξη μπορεί να προστατευθούν καλύτερα και να αποκρούσουν τυχόν δυσμενή μεταχείριση σε βάρος τους και άλλα πρόσωπα που μπορεί να βρίσκονται σήμερα «στο περιθώριο» (όσον αφορά στη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους), όπως είναι αντιρρησίες συνείδησης, οροθετικοί ή πάσχοντες από άλλες χρόνιες ασθένειες και αναπηρίες, πρώην τοξικομανείς, αποφυλακισθέντες, διεμφυλικά άτομα ή και με άλλον σεξουαλικό προσανατολισμό ή ταυτότητα φύλου, καθώς και οι οικείοι τους (συγγενείς κ.λπ.), που λόγω της σχέσης μαζί τους μπορεί να υφίστανται και αυτοί διακριτική και δυσμενή μεταχείριση.
Συμβίωση σαν γάμος
Οι νέες ρυθμίσεις οδηγούν παράλληλα σε καθολική εξίσωση του συμφώνου συμβίωσης με τον γάμο, αφού στους συντρόφους του συμφώνου (ετερόφυλους ή ομόφυλους) αναγνωρίζονται ουσιαστικά τα ίδια δικαιώματα στον εργασιακό χώρο και άρα μπορούν να διεκδικήσουν συνυπηρέτηση, οικογενειακά επιδόματα κ.λπ.
Οποιος μεταχειρίζεται δυσμενώς (π.χ. ο εργοδότης) τον άλλον (εργαζόμενο κ.λπ.) κάνοντας διάκριση λόγω φύλου, θρησκείας κ.λπ., θα απειλείται με φυλάκιση 6 μηνών έως 3 ετών και χρηματική ποινή 1.000 έως 5.000 ευρώ μετά από καταγγελία στον ΣτΠ, που αναλαμβάνει ως φορέας παρακολούθησης και προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης, έχοντας και διαμεσολαβητικό ρόλο για αποκατάσταση του προβλήματος που δημιουργήθηκε (π.χ. απόλυση, υποβάθμιση κ.λπ.).
Στον εργασιακό τομέα οι προστατευτικές ρυθμίσεις για απαγόρευση των διακρίσεων αφορούν τους όρους πρόσβασης στην εργασία, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, θέματα αποδοχών, απολύσεων, υγείας και ασφάλειας κατά την εργασία, επανένταξης και εκ νέου απασχόλησης μετά από περιόδους ανεργίας, αλλά και τη συνδικαλιστική συμμετοχή των εργαζομένων.
Παράλληλα εφαρμόζονται σε θέματα κοινωνικής προστασίας, φορολογικής διευκόλυνσης (λαμβάνεται υπόψη η φορολογική κατοικία αντί της ιθαγένειας), εκπαίδευσης, πρόσβασης σε παροχή αγαθών-υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της στέγης, ενώ με προεδρικό διάταγμα η προστασία θα μπορεί να επεκταθεί και σε όποιους άλλους τομείς κρίνει αναγκαίους η κυβέρνηση.
Το νομοσχέδιο διευρύνει το πεδίο προστασίας, προσθέτοντας στο σημερινό ελλειμματικό νομοθετικό πλαίσιο και κάποιες άλλες κατηγορίες για απαγόρευση των διακρίσεων, όπως την εθνική καταγωγή, τις γενεαλογικές καταβολές, τη χρόνια ασθένεια, την οικογενειακή και κοινωνική κατάσταση, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου κ.λπ.
Επιτρέπει σε κοινωνικούς φορείς, συνδικαλιστικές οργανώσεις κ.λπ. να αντιπροσωπεύουν στα δικαστήρια το θιγόμενο πρόσωπο, χωρίς να υποχρεώνονται να καταβάλουν παράβολο, προβλέπει αντιστροφή του βάρους απόδειξης (υπέρ του βλαπτόμενου), αλλά και την υποχρέωση του κράτους να προωθήσει στα θέματα αυτά τον κοινωνικό διάλογο.
Ο ΣτΠ, ως Εθνικός Μηχανισμός Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας, θα καλύψει σημαντικό κενό, αφού η σχετική Επιτροπή του ν.3938/11 δεν συστάθηκε και σε ένα κράτος δικαίου δεν πρέπει να υπάρχει οποιαδήποτε υπόνοια συγκάλυψης ή ατιμωρησίας. Αναλαμβάνοντας τη διερεύνηση, ο ΣτΠ δεν υποκαθιστά τον δικαστικό και πειθαρχικό έλεγχο τέτοιων περιστατικών, αλλά λειτουργεί συμπληρωματικά και παράλληλα, ενώ τα πειθαρχικά όργανα θα «παγώνουν» την έκδοση απόφασης μέχρι να βγάλει πόρισμα ο ΣτΠ, από το οποίο θα μπορούν, όμως, να αποκλίνουν, μόνο με ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία.
Χειραγώγηση αγοράς
Στο πεδίο της αντιμετώπισης φαινομένων χειραγώγησης της αγοράς κατά τις κοινοτικές οδηγίες, ποινικοποιείται για πρώτη φορά και μόνη η σύσταση για διενέργεια συναλλαγών με χρήση προνομιακών πληροφοριών, όπως και μόνη η παράνομη ανακοίνωση τέτοιων πληροφοριών, ενώ τιμωρείται πολύ αυστηρότερα η κατάχρησή τους (έως 20ετή κάθειρξη), όταν γίνεται κατ’ επάγγελμα ή συνήθεια ή από μέλος εγκληματικής οργάνωσης, αλλά και με πρόστιμα έως 15 εκατ. ευρώ για νομικά πρόσωπα ή έως 5 εκατ. για φυσικά πρόσωπα.
Προσπάθειες παραχάραξης του νομίσματος θα εξιχνιάζονται πλέον και με παρακολουθήσεις (με κάθε είδους συσκευές ήχου, εικόνας κ.λπ.), ανακριτική διείσδυση αστυνομικών, άρση απορρήτου κ.λπ., ενώ πέρα από τις κακουργηματικές ποινές θα επιβάλλονται σε νομικά πρόσωπα πρόστιμα μέχρι 100% του ποσού της παράβασης.