Ένα ερευνητικό φάρμακο μπορεί να μειώνει σημαντικά τον εξόφθαλμο (πρόπτωση) του ενός ή και των δύο ματιών που μπορεί να συνδέεται με τη νόσο Grave’s, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας νέας μικρής έρευνας.
Στην έρευνα συμμετείχαν 88 ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια, που λάμβαναν με ενδοφλέβια έγχυση το φάρμακο teprotumumab (πρόκειται για έναν αναστολέα της IGF-1) ή ένα εικονικό φάρμακο (placebo) κάθε τρεις εβδομάδες και επί συνολικά 24 εβδομάδες.
Το 43% όσων πήραν το teprotumumab είχαν μείωση κατά τουλάχιστον 2 χιλιοστά στην πρόπτωση των ματιών τους μετά την δεύτερη κιόλας έγχυση (έκτη εβδομάδα της έρευνας), συγκριτικά με το 4% όσων πήραν το εικονικό φάρμακο.
Οι ασθενείς που έλαβαν το teprotumumab είχαν επίσης λιγότερο πόνο και οίδημα και βελτιωμένη ποιότητα ζωής. Στο τέλος της περιόδου παρακολούθησης, το 79% όσων είχαν κάνει τις εγχύσεις του teprotumumab είχαν μειωμένη πρόπτωση, βελτιωμένη όραση και καλύτερη ποιότητα ζωής, συγκριτικά με το 22% όσων είχαν πάρει το εικονικό φάρμακο.
«Στους περισσότερους ασθενείς μας που πήραν το teprotumumab είδαμε μια βελτίωση την οποία θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε πρωτοφανή», δήλωσε ο κύριος ερευνητής Dr. Terry Smith, καθηγητής Οφθαλμολογίας & Οπτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, στο Ανν Άρμπορ. «Τα μάτια τους έπαψαν να προεξέχουν και σε πολλούς από αυτούς ανέκτησαν την εμφάνιση που είχαν πριν την εκδήλωση της νόσου. Αυτό είναι κάτι που σχεδόν ποτέ δεν βλέπουμε χωρίς χειρουργική θεραπεία σε ασθενείς με τόσο προχωρημένη θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια, όσο οι δικοί μας».
Στην πραγματικότητα, η μείωση του εξόφθαλμου που παρατηρήθηκε είναι παρόμοια με εκείνη που αναφέρεται έπειτα από χειρουργική επέμβαση, γράφουν ο Dr. Smith και οι συνεργάτες του στο επιστημονικό περιοδικό «New England Journal of Medicine».
«Έως τώρα δεν υπήρχε κάποια ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία για την οφθαλμοπάθεια της νόσου Grave’s», δήλωσε ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School. «Τα αντιφλεγμονώδη στεροειδή φάρμακα που δίνουμε στους ασθενείς μας δεν αποδίδουν σε όλους, ενώ οι χειρουργικές επεμβάσεις αποσυμπίεσης του κόγχου των ματιών ναι μεν τους χαρίζουν πιο φυσική εμφάνιση, αλλά μπορούν να γίνουν μόνο όταν η ασθένεια κάνει τον κύκλο της. Τα νέα ευρήματα, όμως, είναι πολύ ελπιδοφόρα γιατί φαίνεται ότι αυτό το ερευνητικό φάρμακο ωφελεί μεγάλο ποσοστό ασθενών και ίσως τους δίνει τη δυνατότητα να αποφύγουν την απώλεια της όρασης και τις πολύπλοκες επεμβάσεις».
Ωστόσο επέστησε την προσοχή γιατί το φάρμακο είναι ακόμα ερευνητικό (πειραματικό) γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί να χορηγηθεί μόνο στο πλαίσιο κλινικής μελέτης. Ήδη στις ΗΠΑ βρίσκεται σε εξέλιξη μία άλλη έρευνα με περισσότερους ασθενείς, τα αποτελέσματα της οποίας αναμένονται κάποια στιγμή μέσα στο 2018.
Τι είναι
Η νόσος Grave’s (Γκρέιβς) είναι η πιο συχνή αιτία υπερθυρεοειδισμού στη Δύση. Είναι μία αυτοάνοση ασθένεια, δηλαδή οφείλεται σε επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος του ίδιου του ασθενή στον θυρεοειδή με συνέπεια διόγκωση και δυσλειτουργία τού αδένα.
Σε αρκετούς ασθενείς, όμως, ορισμένα μόρια του ανοσοποιητικού επιτίθενται και σε άλλους ιστούς, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται τα μάτια. Υπολογίζεται ότι το 25% έως 50% των ασθενών με νόσο Grave’s έχουν επίσης πρόπτωση των ματιών (λέγεται θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια, οφθαλμοπάθεια Grave’s ή εξόφθαλμος), η οποία σε ποσοστό 2-5% των ασθενών είναι σοβαρή.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Κανελλόπουλος, κατά την θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια οι ιστοί πίσω από το μάτι απορροφούν και συγκρατούν υγρό, με αποτέλεσμα να αποκτούν οιδήματα και να μετακινούν τον οφθαλμικό βολβό προς τα εμπρός και έξω από τον κόγχο, με συνέπεια αποξήρανση της πρόσθιας επιφάνειας του ματιού.
«Στο τουλάχιστον 85% των περιπτώσεων αυτό συμβαίνει αμφοτερόπλευρα (και στα δύο μάτια) και προκαλεί κοκκίνισμα ή πρήξιμο των ματιών και διεύρυνση του χώρου μεταξύ των άνω και κάτω βλεφάρων», λέει. «Μπορεί επίσης να παρατηρηθεί αύξηση της ροής των δακρύων, καθώς και ενόχληση στο κάθε μάτι χωριστά ή και στα δύο. Επίσης, οι ασθενείς μπορεί να παραπονούνται για ευαισθησία στο έντονο φως, για θολερή ή διπλή όραση (διπλωπία), φλεγμονή ή μειωμένη κινητικότητα των ματιών τους».
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η οφθαλμοπάθεια είναι μέτριου βαθμού και δεν χρειάζεται κάποια ειδική ή επιθετική θεραπεία, γιατί συχνά βελτιώνεται αυτόματα (δίχως θεραπεία) μέσα σε ένα-δύο χρόνια.
«Ανάλογα με τη σοβαρότητα του προβλήματος και τα συμπτώματα του ασθενούς μπορεί να χρειαστούν φάρμακα (π.χ. κορτιζόνη) ή και χειρουργική επέμβαση, που στόχο έχει να αποσυμπιεστεί το μάτι και να μετακινηθεί πίσω, μέσα στον κόγχο», προσθέτει ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Επέμβαση μπορεί να γίνει και όταν η πρόσθια επιφάνεια του οφθαλμικού βολβού προβάλλει πέρα από τα βλέφαρα, οπότε συνιστάται χειρουργική επέμβαση επανατοποθέτησης των βλεφάρων για να περιοριστεί ο ερεθισμός που υφίστανται. Όλ’ αυτά δεν γίνονται για αισθητικούς λόγους αλλά για καθαρά ιατρικούς, διότι μπορεί η νόσος Grave’s να μην είναι συνήθως απειλητική για τη ζωή, αλλά ο εξόφθαλμος μπορεί να απειλήσει την όραση αν αφεθεί χωρίς θεραπεία και δεν υποχωρεί μόνος του».